Το λεγόμενο Κέντρο Περιορισμού της Τρομοκρατίας (CECOT) είναι μια τεραστίων διαστάσεων φυλακή υψίστης ασφαλείας στο Ελ Σαλβαδόρ, η οποία έχει επικριθεί συστηματικά από οργανώσεις όσον αφορά τις συνθήκες στις οποίες καλούνται να ζήσουν οι κρατούμενοι. Η διαβόητη φυλακή, που απευθύνεται κυρίως σε μέλη συμμοριών και πολλοί τη θεωρούν μία από τις πιο σκληρές στον κόσμο, εντάχθηκε τις τελευταίες εβδομάδες στους προορισμούς για μαζικές απελάσεις μεταναστών που διεξάγει η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ.
Στα μέσα Μαρτίου, η αμερικανική κυβέρνηση διέταξε και πραγματοποίησε την απέλαση 238 Βενεζουελάνων και 23 Σαλβαδοριανών στη φυλακή CECOT του Ελ Σαλβαδόρ. Η απέλαση των ατόμων αυτών, για τους οποίους οι Ηνωμένες Πολιτείες ισχυρίζονται ότι είναι μέλη της συμμορίας «Tren de Aragua» της Βενεζουέλας, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο συμφωνίας που έχει συναφθεί μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και του προέδρου της χώρας υποδοχής, Ναγίμπ Μπούκελε. Οι ΗΠΑ θα πληρώσουν έξι εκατομμύρια δολάρια για την παροχή σωφρονιστικών υπηρεσιών, διάρκειας ενός έτους.
Μεταγενέστερο ρεπορτάζ του CBS ανέφερε ότι περίπου τα τρία τέταρτα των μεταναστών που μεταφέρθηκαν αεροπορικώς από το Τέξας στο Κέντρο Περιορισμού της Τρομοκρατίας δεν είχαν ιστορικό εγκληματικότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, μετά την υπογραφή εκτελεστικού διατάγματος από τον Τραμπ ο οποίος επικαλέστηκε νόμο του 1798 «περί εχθρών αλλοδαπών» (ο οποίος είχε εφαρμοστεί μόνο τρεις φορές στην ιστορία της χώρας) η απέλαση επιταχύνθηκε. Η διαδικασία πραγματοποιήθηκε χωρίς την προσκόμιση αποδεικτικών στοιχείων για συμμετοχή στη συμμορία –δημόσια τουλάχιστον– και χωρίς δίκη.
Σύμφωνα με το NPR, ο προαναφερθείς νόμος απαιτεί από τον πρόεδρο να κηρύξει ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, δίνοντάς του έκτακτες εξουσίες για την κράτηση ή την απομάκρυνση αλλοδαπών που διαφορετικά θα είχαν προστασία βάσει των μεταναστευτικών ή ποινικών νόμων. Ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι η συμμορία Tren de Aragua «εισέβαλε» στις Ηνωμένες Πολιτείες ως επιχείρημα της εφαρμογής της νομοθεσίας.
Και ενώ τα αεροπλάνα με τους απελαθέντες κατηγορούμενους είχαν ήδη απογειωθεί, ο περιφερειακός δικαστής των ΗΠΑ, Τζέιμς Μπόασμπεργκ εξέδωσε εντολή για την προσωρινή απαγόρευση των απελάσεων με βάση τον εν λόγω νόμο. Οι πτήσεις, ωστόσο, δεν επέστρεψαν. Χθες, ο δικαστής Μπόασμπεργκ διαπίστωσε σε διάταξή του ότι «οι ενέργειες της κυβέρνησης εκείνη την ημέρα καταδεικνύουν εσκεμμένη αδιαφορία για τη διαταγή, επαρκή για να συμπεράνει το δικαστήριο ότι υπάρχει πιθανότητα να βρεθεί η κυβέρνηση υπόλογη για περιφρόνηση». «Εάν οι εναγόμενοι επιλέξουν να τερματίσουν την περιφρόνησή τους προς το δικαστήριο, θα πρέπει να υποβάλουν μέχρι τις 23 Απριλίου 2025 δήλωση που να εξηγεί τα μέτρα που έχουν λάβει και θα λάβουν για να το πράξουν», έγραψε ο δικαστής.
Στο μεταξύ, καμία από τις δύο κυβερνήσεις που εμπλέκεται στην υπόθεση δεν έχει δώσει, προς το παρόν, στη δημοσιότητα τα ονόματα των φυλακισμένων μεταναστών που απελάθηκαν, οι οποίοι σύμφωνα με τους δικηγόρους τους, από τον Μάρτιο όπου οδηγήθηκαν στη CECOT δεν είχαν καμία επαφή με τον έξω κόσμο.
Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν επικρίνει με σφοδρότητα τις εν λόγω διαδικασίες υποστηρίζοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν βρίσκονται σε πόλεμο και, ως εκ τούτου, δεν δικαιολογείται η χρήση ενός νόμου του 18ου αιώνα. Μια εκπρόσωπος του υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας, ωστόσο, δήλωσε στο 60 Minutes ότι πολλοί από όσους μετανάστες απελάθηκαν και δεν έχουν ποινικό μητρώο «είναι στην πραγματικότητα τρομοκράτες, καταπατητές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γκάνγκστερ που απλώς δεν έχουν ποινικό μητρώο στις ΗΠΑ». Από την πλευρά του, ο «τσάρος» της μεταναστευτικής πολιτικής, Τομ Χόμαν έχει ισχυριστεί ότι οι αρμόδιες αρχές πέρασαν ώρες κάνοντας αυστηρούς ελέγχους σε καθέναν από τους απελαθέντες για να επιβεβαιώσουν ότι είναι μέλη της «Tren de Aragua».
Παραδοχή για «λάθος» απέλαση ανθρώπου
Ακόμα κι αν οι κινήσεις της αμερικανικής κυβέρνησης ήταν καθ’ όλα νόμιμες, η περίπτωση ενός Σαλβαδοριανού υπηκόου ο οποίος βρισκόταν λανθασμένα ανάμεσα στους απελαθέντες έχει προκαλέσει ερωτήματα για τη διαδικασία. Η ίδια η Ουάσιγκτον παραδέχτηκε ότι ο 29χρονος Αμπρέγκο Γκαρσία απελάθηκε μαζί με τους υπόλοιπους μετανάστες τον Μάρτιο λόγω «διοικητικού λάθους», αν και ισχυρίζεται επίσης ότι είναι μέλος της συμμορίας MS-13, κάτι που ο δικηγόρος του αρνείται.
Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάσισε την περασμένη εβδομάδα ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα πρέπει να «διευκολύνει» την επιστροφή του Γκαρσία, στον οποίο είχε χορηγηθεί προστασία απέλασης από το 2019, με βάση δικαστική απόφαση. Ο Γκαρσία ελέγχθηκε στις 12 Μαρτίου στο Μέριλαντ, όπου ζούσε,
Παρά την παραδοχή του «διοικητικού λάθους» αλλά και την παρέμβαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ υποστηρίζει ότι δεν μπορεί να φέρει πίσω τον Γκαρσία καθώς μια τέτοια κίνηση εναπόκειται στις αρμοδιότητες του Ελ Σαλβαδόρ. Σε συνάντηση με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο τη Δευτέρα, ο πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ, Ναγίμπ Μπουκέλε (ο οποίος έχει στενές σχέσεις με τον Τραμπ) δήλωσε, ωστόσο, ότι δεν υπάρχει κάποιο σχέδιο επιστροφής του Αμπρέγκο Γκαρσία στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Εν μέσω αυτής της κατάστασης, ο Αμερικανός Δημοκρατικός γερουσιαστής και μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της αμερικανικής Γερουσίας, Κρις βαν Χόλεν, δήλωσε την Τετάρτη ότι οι αρχές του Ελ Σαλβαδόρ, του αρνήθηκαν την κατ’ ιδίαν ή έστω τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αμπρέγκο Γκαρσία κατά την επίσκεψή του στη χώρα.
Σε πρόσφατη δήλωσή της η Αμερικανίδα σύζυγος του Γκαρσία, Τζένιφερ Βάσκεζ Σούρα, κατηγόρησε τις κυβερνήσεις των Τραμπ και Μπούκελε για «πολιτικά παιχνίδια». «Για τα παιδιά μας, την οικογένειά μας και όλους τους μετανάστες που αγωνίζονται για τους αγαπημένους τους, δεν θα σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε για εσάς», ανέφερε, μεταξύ άλλων.
Στοιβαγμένοι, χωρίς επισκεπτήρια και φως ήλιου
Ο Μπούκελε διέταξε την κατασκευή της CECOT τον Μάρτιο του 2022, στο ξεκίνημα της εκστρατείας του εναντίον των συμμοριών του Ελ Σαλβαδόρ που έφτασαν να αριθμούν πάνω από 60.000 μέλη και 400.000 συνεργάτες. Η φυλακή άνοιξε ένα χρόνο αργότερα στην πόλη Τεκολούκα, περίπου 72 χιλιόμετρα ανατολικά της πρωτεύουσας της χώρας.
Το κατάστημα διαθέτει οκτώ μεγάλα κτίσματα και μπορεί να φιλοξενήσει έως και 40.000 κρατούμενους. Κάθε κελί χωράει 65 έως 70 κρατούμενους οι οποίοι στοιβάζονται σε κουκέτες, χωρίς στρώματα. Το BBC, σε δημοσίευμά του, έχει αποκαλύψει ότι η εν λόγω φυλακή δεν συμμορφώνεται με το διεθνές πρότυπο του Ερυθρού Σταυρού που συνιστά ότι κάθε κρατούμενος λαμβάνει τουλάχιστον 3,4 τετραγωνικά μέτρα χώρου σε ένα κελί. Ενδεικτικά, η CECOT δίνει κατά μέσο όρο 0,6 τετραγωνικά μέτρα χώρου σε κάθε κρατούμενο.
Οι κρατούμενοι στη CECOT δεν δέχονται επισκέψεις και δεν επιτρέπεται σε κανέναν να βγει σε προαύλιο χώρο ποτέ. Οι τραπεζαρίες της φυλακής, οι αίθουσες διαλείμματος, το γυμναστήριο και τα επιτραπέζια παιχνίδια είναι για τους φύλακες.
Παράλληλα, η φυλακή δεν προσφέρει προγράμματα που θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα για την ομαλή μετάβαση των κρατουμένων στην κοινωνία μετά την καταδίκη τους. Σύμφωνα με τον υπουργό Δικαιοσύνης της κυβέρνησης Μπούκελε όσοι κρατούνται στην CECOT «δεν θα επιστρέψουν ποτέ στις κοινότητές τους».
Σχολιάζοντας την πρόσφατη απέλαση των μεταναστών από τις ΗΠΑ, η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε ότι η CECOT αποτελεί παράγοντα «επιδείνωσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ελ Σαλβαδόρ» δημιουργώντας ένα «ανησυχητικό προηγούμενο κατασταλτικής συνεργασίας μεταξύ κυβερνήσεων». Σύμφωνα με την Cristosal, τουλάχιστον 261 άνθρωποι πέθαναν στις φυλακές του Ελ Σαλβαδόρ κατά τη διάρκεια της επιχείρησης καταστολής των συμμοριών από την κυβέρνηση Μπούκελε. Πολλαπλές είναι και οι καταγγελίες κακοποίησης, βασανιστηρίων και έλλειψης ιατρικής φροντίδας.
Παρά τις καταγγελίες, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Μπούκελε στον Λευκό Οίκο τη Δευτέρα, ο Τραμπ πρότεινε την απέλαση και Αμερικανών υπηκόων με εγκληματική δραστηριότητα σε φυλακές του Ελ Σαλβαδόρ, σε περίπτωση που αυτό κριθεί νόμιμο.
«Πρέπει πάντα να τηρούμε τους νόμους, αλλά έχουμε επίσης εγχώριους εγκληματίες που σπρώχνουν ανθρώπους στο μετρό, που χτυπούν ηλικιωμένες κυρίες στο πίσω μέρος του κεφαλιού με ρόπαλο του μπέιζμπολ όταν δεν κοιτάζουν, που είναι απόλυτα τέρατα. Θα ήθελα να τους συμπεριλάβω στην ομάδα των ανθρώπων που πρέπει να τους βγάλουμε από τη χώρα, αλλά θα πρέπει να εξετάσετε τους σχετικούς νόμους», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος.
