Πιστός στις εξαγγελίες του, ο Ντόναλντ Τραμπ «γιόρτασε» τη 2α Απριλίου ως «ημέρα απελευθέρωσης», ανακοινώνοντας δασμούς κατά εκατοντάδων εμπορικών εταίρων της Αμερικής. Συνολικά 185 περιοχές της υφηλίου βρέθηκαν –ξαφνικά– αντιμέτωπες με δασμούς, που ξεκινούν από 10% και φτάνουν έως και 50%. Μεταξύ αυτών, το Ισραήλ (17%), η Βρετανία (10%), η Ευρωπαϊκή Ενωση (20%), η Ινδία (26%), η Ιαπωνία (24%), η Αυστραλία (10%), η Σαουδική Αραβία (10%), η Ταϊβάν (32%), η Κίνα (34%) κ.ά. Ο Τραμπ, με άλλα λόγια, δεν άφησε σχεδόν κανέναν στο απυρόβλητο· ούτε καν τους πιο στενούς συμμάχους των ΗΠΑ (βλ. Ισραήλ, Σαουδική Αραβία)· ούτε καν χώρες έναντι των οποίων οι Ηνωμένες Πολιτείες εμφανίζουν όχι ελλειμματικό αλλά πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο (βλ. Βρετανία)· ούτε καν κάποιους από τους μεγαλύτερους εμπορικούς της Αμερικής (βλ. Κίνα, Ιαπωνία, Ε.Ε.).
Οσοι (θέλουν να) βλέπουν το ποτήρι μισογεμάτο, υποστηρίζουν ότι οι δασμοί του Τραμπ αποτελούν «απλώς» μια νέα αφετηρία: το σημείο εκκίνησης για τις –κατά προτίμηση διμερείς– διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν. Θεωρούν, δηλαδή, ότι πολλά από τα ποσοστά που ανακοινώθηκαν στις 2 Απριλίου θα μπορούσαν να αναθεωρηθούν κατά τρόπο αμοιβαία επωφελή, έπειτα από διμερείς συνομιλίες.
Οι σχετικές διαπραγματεύσεις σε άλλες περιπτώσεις ήδη ξεκίνησαν και σε άλλες τώρα ξεκινούν. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επρόκειτο να διαπραγματευτεί το ύψος των δασμών, ανάμεσα σε άλλα, κατά τις επαφές που ήταν προγραμματισμένο να έχει με τον Ντόναλντ Τραμπ σήμερα στον Λευκό Οίκο.
Οσοι από την άλλη πλευρά (θέλουν να) βλέπουν το ποτήρι μισοάδειο, μιλούν για πληγές που πολύ δύσκολα θα επουλωθούν, χαμένα κεφάλαια που δεν πρόκειται να επιστρέψουν και ρήγματα που έχουν πια έρθει για να μείνουν.
Στις 5 Απριλίου, μόλις τρία 24ωρα έπειτα από τις δασμολογικές εξαγγελίες του Τραμπ, ο πολυδισεκατομμυριούχος Ελον Μασκ, ίσως ο βασικότερος πυλώνας στήριξης (όχι μόνον οικονομικής αλλά και επικοινωνιακής) του νυν Αμερικανού προέδρου, μίλησε μέσω βιντεοσύνδεσης σε συνέδριο της παράταξης (Λέγκα) του αντιπροέδρου της ιταλικής κυβέρνησης Ματέο Σαλβίνι. «Αναφορικά με τους εμπορικούς δασμούς, ελπίζω ότι μελλοντικά η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μετακινηθούν προς μία ζώνη ελευθέρων συναλλαγών, με μηδέν δασμούς», δήλωσε ο Μασκ… στέλνοντας όμως έτσι ένα μήνυμα εκ διαμέτρου αντίθετο από εκείνο που είχε στείλει ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ μόλις 24ωρα νωρίτερα.
Εάν ο στόχος είναι μια διατλαντική ζώνη ελεύθερου εμπορίου, τότε η αύξηση των δασμών σίγουρα δεν αποτελεί μέσο για την επίτευξή του.
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν μιλά πια για συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, αν και ήταν ο ίδιος που είχε μια υπογράψει τέτοια συμφωνία (USMCA) ως πρόεδρος των ΗΠΑ το 2018 με τον Καναδά και το Μεξικό. Παρουσιάζεται πλέον να τις αποκηρύσσει ως επιβλαβείς για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πώς βλέπει όμως το αμερικανικό κεφάλαιο αυτόν τον εν εξελίξει «εμπορικό πόλεμο»; Πώς αξιολογούν τις εξαγγελίες Τραμπ βιομηχανίες που δραστηριοποιούνται μεν στις ΗΠΑ αλλά εισάγοντας εξαρτήματα από το εξωτερικό;
Μασκ vs Ναβάρο
Ο Ελον Μασκ «ξαναχτύπησε» στις 5 Απριλίου, όταν ειρωνεύτηκε ανοιχτά τον σύμβουλο εμπορίου του Λευκού Οίκου, Πίτερ Ναβάρο. «(σ.σ. το να έχει κανείς) Ενα διδακτορικό στα Οικονομικά από το Χάρβαρντ είναι κάτι κακό, όχι καλό», έγραψε σε ανάρτησή του ο Μασκ, κάτω από ένα βίντεο στο οποίο ο Ναβάρο –ο οποίος έχει διδακτορικό του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ– επιχειρούσε να δικαιολογήσει τους σαρωτικούς δασμούς που ανακοίνωσε κατά πάντων ο Ντόναλντ Τραμπ την περασμένη εβδομάδα. Συνεχίζοντας το σφυροκόπημα κατά του Ναβάρο μέσα από σειρά αναρτήσεων, ο Μασκ είπε ότι ο σύμβουλος εμπορίου του Τραμπ «δεν έχει φτιάξει ποτέ του τίποτα», ενώ παρουσιάστηκε παράλληλα να συμφωνεί και με μια ανάρτηση που ανέφερε ότι «πίσω από κάθε καταστροφή που έχει σημειωθεί στα αμερικανικά χρονικά βρίσκεται ένας τύπος από το Χάρβαρντ».
A PhD in Econ from Harvard is a bad thing, not a good thing.
Results in the ego/brains>>1 problem.
— Elon Musk (@elonmusk) April 5, 2025
Yup
— Elon Musk (@elonmusk) April 5, 2025
Κάποια από τα μεγαλύτερα εργοστάσια (gigafactories) της Tesla του Μασκ βρίσκονται εκτός των αμερικανικών συνόρων: στην Κίνα (Σαγκάη), στη Γερμανία (Βερολίνο-Βρανδεμβούργο) και στο Μεξικό (Νουέβο Λεόν). Υπενθυμίζεται δε, ότι ο Ελον Μασκ είχε συγκρουστεί πρόσφατα με μερίδα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος και για ένα άλλο θέμα όπως ήταν εκείνο των θεωρήσεων/αδειών παραμονής με τις οποίες εξειδικευμένοι υπάλληλοι από το εξωτερικό μπορούν να εισέλθουν στις ΗΠΑ (στο πλαίσιο του προγράμματος H-1B) προκειμένου να εργαστούν σε εταιρείες όπως είναι, μεταξύ άλλων, η Tesla και η SpaceX του Μασκ.
O Μασκ και οι λοιποί δισεκατομμυριούχοι του τεχνολογικού κλάδου (Μπέζος, Ζούκερμπεργκ κ.ά.) που είχαν δώσει το «παρών» τον περασμένο Ιανουάριο στην ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ στην Ουάσιγκτον, έγιναν δισεκατομμυριούχοι ακριβώς χάρη στο καθεστώς του παγκοσμιοποιημένου (ημι)ελεύθερου εμπορίου, τους όρους του οποίου τώρα επιχειρεί τώρα να αλλάξει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ.
Με άλλα λόγια, το παλαιό καθεστώς τους ωφέλησε και με το παραπάνω. Μιλάμε, άλλωστε, για ένα καθεστώς το οποίο προωθούσαν για δεκαετίες διεθνώς οι ίδιες οι ΗΠΑ με τις ευλογίες των Ρεπουμπλικανικών διοικήσεων του παρελθόντος.
Τι επιφυλάσσει όμως τώρα το μέλλον για τους μεγάλους ωφελημένους του προτεραίας κατάστασης;
Ο υπεράνω κριτικής πρόεδρος
Με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα της νέας θητείας Τραμπ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ παρουσιάζεται να είναι υπεράνω κριτικής, πολύ δε περισσότερο στο εσωκομματικό πεδίο της παράταξης των Ρεπουμπλικανών την οποία δείχνει να έχει πλήρως αλώσει. Οι Δημοκρατικοί μπορούν να λένε ό,τι θέλουν για εκείνον, αλλά για τους Ρεπουμπλικανούς από την άλλη πλευρά είναι σχεδόν αδιανόητο να του ασκήσουν κριτική. Οσοι το αποτολμήσουν, αποκηρύσσονται άμεσα ως «RINO» ή «Ρεπουμπλικανοί μόνον κατ’ όνομα» («Republican in name only»). Από την άλλη πλευρά ωστόσο, ο «εμπορικός πόλεμος» του Τραμπ έρχεται πια να δοκιμάσει τα όρια της εσωκομματικής υπακοής.
…και τα πρώτα πυρά εκ των έσω
Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές όπως ο Ραντ Πολ, η Σούζαν Κόλινς, ο Μιτς ΜακΚόνελ και Λίσα Μερκόφσκι παρουσιάστηκαν τα περασμένα 24ωρα να κοντράρουν τον Τραμπ στο μέτωπο των δασμών, με αιχμή συγκεκριμένα την περίπτωση των επαπειλούμενων φόρων 25% στις εισαγωγές αγαθών από τον Καναδά.
«Οι εμπορικοί πόλεμοι με τους εταίρους μας βλάπτουν περισσότερο από κάθε άλλον τους εργαζομένους […] Οι δασμοί αυξάνουν το κόστος των αγαθών και των υπηρεσιών. Είναι ένας φόρος για τους εργαζομένους Αμερικανούς […] Με τόσα πολλά που διακυβεύονται παγκοσμίως αυτήν την περίοδο, το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε είναι να στήνουμε καβγάδες με τους ιδίους τους φίλους μας με τους οποίους θα έπρεπε να συνεργαζόμαστε […] Οι δασμοί αυξάνουν τα κόστη για τους παραγωγούς και τους καταναλωτές […] Σε μια εποχή κατά την οποία οι Αμερικανοί καλούνται να σφίξουν το ζωνάρι, καλά θα κάνουμε να αποφεύγουμε πολιτικές που τους επιβαρύνουν», σημειώνει χαρακτηριστικά ο ΜακΚόνελ σε ανακοίνωσή του.
Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, ο Ραντ Πολ φτάνει στο σημείο να επικρίνει τους δασμούς του Τραμπ, με τον τρόπο με τον οποίο επιβλήθηκαν, ως αντισυνταγματικούς. «Το σύνταγμά μας είναι πολύ συγκεκριμένο […] Οι φόροι –και οι δασμοί είναι φόροι– ξεκινούν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, έρχονται στη Γερουσία και μετά πηγαίνουν στον πρόεδρο. Δεν πηγαίνουν μόνον στον πρόεδρο και σε κανέναν άλλον. Τι είδους σύστημα θα ήταν αυτό, εάν όλοι οι φόροι και οι νόμοι μας περνούσαν μόνον από ένα άτομο;», σημειώνει ο Πολ, με τον οποίο παρουσιάζονται στο συγκεκριμένο θέμα να συμφωνούν και άλλοι Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές όπως για παράδειγμα ο Τσακ Γκράσλεϊ, ενώ δημόσια κριτική στους δασμούς του Τραμπ έσπευσε να ασκήσει παράλληλα και ο Ρεπουμπλικανός πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Μάικ Πενς.
The Trump Tariff Tax is the largest peacetime tax hike in U.S. history. These Tariffs are nearly 10x the size of those imposed during the Trump-Pence Administration and will cost American families over $3,500 per year. Check Out“Spoiling America’s Golden Age”@AmericanFreedom 👇 pic.twitter.com/2NghyDc8c1
— Mike Pence (@Mike_Pence) April 2, 2025
«Οποιος λέει ότι ίσως χρειαστεί να πονέσουμε λίγο μέχρι να κάνουμε τα πράγματα σωστά, πρέπει να μιλήσει με τους αγρότες (σ.σ. στη Βόρεια Καρολίνα) που είναι στα πρόθυρα της χρεοκοπίας», σημειώνει, από την πλευρά του, με σαφώς επικριτική διάθεση, ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Τομ Τίλις, ενώ τον κώδωνα του κινδύνου αναφορικά με τους δασμούς και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν έκρουσε παράλληλα, εμφατικά, και ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Τεντ Κρουζ. Σύμφωνα με τον Κρουζ, οι Ρεπουμπλικανοί ρισκάρουν πια να συντριβούν στις επερχόμενες ενδιάμεσες εκλογές του 2026 εάν η αμερικανική οικονομία λυγίσει υπό το βάρος των δασμών όπως είναι πιθανό.
Τι θα κάνουν οι Ρεπουμπλικανοί; «Θα αφήσουν την παγκόσμια οικονομία να καταρρεύσει;», διερωτάται, σε άρθρο ανάλυσης, το πρακτορείο Bloomberg.
Πάντως ήδη πριν από την ανακοίνωση των δασμών στις 2 Απριλίου, ένα 25% με 30% των Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων παρουσιαζόταν (βλ. δημοσκόπηση Reuters/Ipsos) να ανησυχεί για τις κινήσεις Τραμπ στην οικονομία…
