Την άνοιξη του 2013 η Γαλλία αναστατώθηκε από την «Υπόθεση Καϊζάκ». Ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ υποχρεώθηκε να αποπέμψει τον υπουργό Προϋπολογισμού Ζερόμ Καϊζάκ μετά τις αποκαλύψεις του Mediapart ότι διατηρούσε αδήλωτους λογαριασμούς στην Ελβετία και στη Σιγκαπούρη. Αργότερα θα μαθαίναμε από τα Panama Papers ότι αυτός ο κέρβερος της δημοσιονομικής πειθαρχίας και της σοσιαλιστικής λιτότητας συνέβαλε το κατά δύναμιν στο στράγγισμα των δημοσίων ταμείων μέσω μιας offshore εταιρείας με έδρα στις Σεϋχέλες.
Ο νόμος
Η γενικευμένη κατακραυγή ανάγκασε τον Ολάντ να προωθήσει νόμο «για τη θωράκιση της ηθικής στην πολιτική ζωή», ο οποίος προέβλεπε τη διά βίου στέρηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι για όσους καταδικάζονται τελεσίδικα για διαφθορά ή απάτη. Αλλά για τη Μαρίν Λεπέν αυτό δεν ήταν αρκετό. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στις 5 Απριλίου, η ακροδεξιά πολιτικός που είχε παραλάβει την αρχηγία του Εθνικού Μετώπου (FN) από τον πατέρα της, Ζαν-Μαρί Λεπέν, είπε: «Ακουσα τον πρόεδρο της Δημοκρατίας να λέει αυτά που όφειλε να πει, δηλαδή να στερούνται διά βίου το δικαίωμα του εκλέγεσθαι όσοι καταδικάζονται για διαφθορά και απάτη. Αλλά γιατί όχι και για τα υπόλοιπα, γιατί να μην υπάρχει ισόβια απαγόρευση και για την ευνοιοκρατία και για την υπεξαίρεση δημοσίου χρήματος;».
Μπορεί το «ισόβια» να μην πέρασε, καθώς κρίθηκε υπερβολικό, αλλά η Εθνοσυνέλευση ενέκρινε το 2016 τον νόμο Σαπέν 2, που προέβλεπε στέρηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι για εύλογο χρονικό διάστημα, ανάλογα με τη βαρύτητα του αδικήματος, σε περιπτώσεις υπεξαίρεσης. Την περασμένη Δευτέρα η Μαρίν Λεπέν είδε τη θέση που είχε υιοθετήσει πριν από 12 χρόνια να γίνεται μπούμερανγκ, πλήττοντας καίρια τις προεδρικές της φιλοδοξίες για το 2027.
Δικαστήριο του Παρισιού την έκρινε ένοχη για υπεξαίρεση ευρωπαϊκών κονδυλίων από το κόμμα της και της επέβαλε τετραετή φυλάκιση (δύο χρόνια με αναστολή και δύο υπό περιορισμό, με ηλεκτρονικό βραχιολάκι), αλλά και πενταετή στέρηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι, με άμεση ισχύ.
Ουδείς δημοκράτης θα στενοχωρηθεί που μια ακροδεξιά πολιτικός «του νόμου και της τάξης», που πλειοδοτούσε για υπερεξουσίες των αστυνομικών και των δικαστών, πιστεύοντας ότι ο πέλεκυς θα έπεφτε μόνο στα σβέρκα αριστερών διαδηλωτών και άτυχων μεταναστών, πιάστηκε τελικά στο δικό της δόκανο.
Η καταδίκη της ακροδεξιάς πολιτικού για υπεξαίρεση ευρωπαϊκών κονδυλίων σηματοδότησε την ανώμαλη έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας για το 2027.
Το αδίκημα
Γεγονός παραμένει ότι η ακραίας αυστηρότητας απόφαση του δικαστηρίου σηματοδότησε την ανώμαλη έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας για το 2027, θέτοντας εκτός κούρσας την υποψήφια που προηγείτο σταθερά σε όλες τις δημοσκοπήσεις. Σε αντίθεση με τον Φιγιόν και τον επίσης καταδικασμένο για οικονομικά σκάνδαλα Σαρκοζί, η Λεπέν δεν βαρυνόταν με υποθέσεις διαφθοράς. Το αδίκημα που της καταλογίστηκε ήταν ότι χρησιμοποίησε κονδύλια που προορίζονταν για το κόμμα της, αλλά στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών δραστηριοτήτων, για να καλύψει ανάγκες των εκστρατειών του εντός Γαλλίας.
Μια πρακτική την οποία, όπως άριστα γνωρίζουν στη Γαλλία –αλλά και στην Ελλάδα, για να μην κρυβόμαστε– χρησιμοποιούσε κατά κόρον το σύνολο των πολιτικών παρατάξεων.
Κανένας νόμος δεν υποχρέωνε τους δικαστές να επιβάλουν στη Λεπέν πενταετή αποκλεισμό από τις εκλογές με άμεση ισχύ, δηλαδή χωρίς να περιμένουν να τελεσιδικήσει η υπόθεση στα ανώτερα δικαστήρια. Οσοι έσπευσαν να χειροκροτήσουν την απόφαση (Σοσιαλιστές, Πράσινοι, Κομμουνιστές και μερίδα της παράταξης Μακρόν) ήταν σαν να λένε ότι προκειμένου να αποτραπεί η άνοδος της «Ανελεύθερης Δημοκρατίας» είναι θεμιτός ακόμη και ο περιορισμός της ελευθερίας και ότι επειδή δεν μπορούμε να ανακόψουμε με άλλο τρόπο τη Λεπέν, ας ευγνωμονούμε τη δικαιοσύνη που εξαπέλυσε το πυρηνικό όπλο του αποκλεισμού της.
Μήπως άθελά τους προσθέτουν βούτυρο στο ψωμί της Διεθνούς των Αντιδραστικών, που κατηγορούσε διά στόματος Τζέι Ντι Βανς, στο Μόναχο, τις φιλελεύθερες Δημοκρατίες ότι καταδιώκουν τους ομοϊδεάτες του Τραμπ στην Ευρώπη γιατί δεν μπορούν να τους αντιμετωπίσουν διαφορετικά;
Επιπλέον, οφείλει να αναρωτηθεί κανείς πού θα τελειώσει αυτή η ιστορία. Γιατί παρόμοιες κατηγορίες με τη Λεπέν αντιμετωπίζουν ήδη το κεντρώο κόμμα MoDem του πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού και η Ανυπότακτη Γαλλία του Αριστερού Ζαν-Λικ Μελανσόν, τρίτου στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές, ο οποίος φιλοδοξούσε να αντιμετωπίσει τη Λεπέν στις επόμενες, όπου δεν έχει το δικαίωμα να κατέβει ξανά ο Μακρόν. Ποιος μας λέει ότι δεν θα τους καταδικάσει και αυτούς η δικαιοσύνη, για να φτάσει στα άκρα η προϊούσα πολιτική και συνταγματική κρίση της Γαλλίας;
Αυτοθυματοποίηση
«Την Ακροδεξιά την αντιμετωπίζουμε στους δρόμους και στις κάλπες, όχι στις δικαστικές αίθουσες», σχολίαζε ο Μελανσόν και δεν είχε άδικο (εκτός βέβαια αν μιλάμε για ναζί δολοφόνους τύπου Χρυσής Αυγής, που δεν είναι η περίπτωσή μας). Η αλυσίδα των ποινικών διώξεων του Ντόναλντ Τραμπ, άλλων σοβαρών και άλλων γελοίων, δεν τον εμπόδισε να νικήσει καθαρά στις εκλογές, αντίθετα τον βοήθησε να εμφανιστεί ως θύμα του βαθέος κράτους. Η αυθαίρετη ακύρωση του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών στη Ρουμανία, όπου είχε έρθει πρώτος ο Ακροδεξιός Καλίν Γκεοργκέσκου, οδήγησε στη συσπείρωση των αντιδραστικών γύρω από έναν άλλο ακροδεξιό, τον Γκεόργκι Σιμιόν, ο οποίος εμφανίζεται να έχει ακόμη μεγαλύτερο δημοσκοπικό προβάδισμα ενόψει των εκλογών του Μαΐου.
Είναι πολύ νωρίς να προδικάσουμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στη Γαλλία. Η διαδήλωση που έχει αναγγείλει για σήμερα το κόμμα της, ο Εθνικός Συναγερμός (RN), θα είναι μια πρώτη ένδειξη, ο Μπαϊρού έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο νομοθετικών πρωτοβουλιών και το εφετείο αναμένεται να έχει εκδικάσει την υπόθεση σε δεύτερο βαθμό μέχρι το καλοκαίρι.
Αν τελικά δεν μπορέσει να κατεβεί η Λεπέν, ο 29χρονος αρχηγός του RN Ζορντάν Μπαρντελά θα έχει δύσκολη αποστολή, αν και θα ξεκινήσει από προνομιακή θέση: η προστάτις του κατάφερε να αποδαιμονοποιήσει το κόμμα της, εξοστρακίζοντας τον πατέρα της, αποκηρύσσοντας τον αντισημιτισμό και προβάλλοντας ένα πιο μοντέρνο πρόσωπο, μη διστάζοντας να διορίσει ανοιχτά γκέι πολιτικούς σε κομματικά αξιώματα.
Μ’ αυτά και μ’ αυτά έφτασε στο 41,5% στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές. Σε μια γαλλική κοινωνία όπου τα αισθήματα εναντίον των κάθε είδους ελίτ –πολιτικών, εκδοτικών, δικαστικών, οικονομικών– είναι τόσο σφοδρά όσο μας έδειξαν τα «Κίτρινα Γιλέκα» και οι περυσινές βουλευτικές εκλογές, το δικαστικό λιντσάρισμα της Λεπέν δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα έχει καταπραϋντικά αποτελέσματα.
