Ενα μήνυμα του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζ. Ντ. Βανς προς τον υπουργό Άμυνας Πιτ Χεγκσέθ, στο οποίο αναφέρεται ότι το ενοχλεί σφόδρα ότι οι ΗΠΑ «σώζουν την Ευρώπη ξανά», φέρνει -εκ νέου- στο φως μια βαθύτερη αλλαγή στάσης της διοίκησης Τραμπ απέναντι στην ήπειρο: όχι απλώς δυσφορία, αλλά μια ανοιχτή, επιθετική περιφρόνηση.
«Συμμερίζομαι απόλυτα την απέχθειά σου για τους Ευρωπαίους τζαμπατζήδες. Είναι αξιοθρήνητο», απάντησε ο Χεγκσέθ στο ίδιο μήνυμα, το οποίο έγινε γνωστό επειδή κατά λάθος συμμετείχε στη συνομιλία ο διευθυντής του Atlantic, Τζέφρι Γκόλντμπεργκ.
Η διαρροή αποκάλυψε αυτό που πολλοί Ευρωπαίοι διπλωμάτες περιγράφουν πλέον ως έναν πυρήνα αντιευρωπαϊσμού στο κέντρο της πολιτικής του «MAGA 2.0»: μια βαθιά, σχεδόν ιδεολογική εχθρότητα προς την Ευρώπη των Βρυξελλών, της πολυμέρειας, της μετανάστευσης και του κοινωνικού κράτους.
Από τους δασμούς στη διπλωματική απαξίωση
Μέσα στους πρώτους δύο μήνες της νέας θητείας του, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει επιβάλει δασμούς 25% σε ευρωπαϊκά αυτοκίνητα και αυξάνει τις επιβαρύνσεις στον χάλυβα και το αλουμίνιο.
Παράλληλα, έχει εκφράσει ευθέως την άποψη ότι «η Ε.Ε. δημιουργήθηκε για να εκμεταλλεύεται τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Η Ουάσιγκτον υιοθετεί τις ρωσικές θέσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία, παρακάμπτει την Ευρώπη στις διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα και αποδυναμώνει τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ έναντι των Ευρωπαίων συμμάχων στο ΝΑΤΟ.
«Αν δεν πληρώνουν, δεν θα τους υπερασπιστώ», δήλωσε ο Τραμπ, ενώπιον των δημοσιογράφων στο Οβάλ Γραφείο. «Πληρώνουμε το 100% για την άμυνά τους κι αυτοί μας ξεγελούν στο εμπόριο».
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι υπέστη άγρια επίπληξη από τον Τραμπ και τον Βανς κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ουάσιγκτον.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν έχει κατορθώσει να εξασφαλίσει συνάντηση με ανώτατους Αμερικανούς αξιωματούχους.
Ο Πολωνός πρόεδρος Αντρέι Ντούντα εξασφάλισε μόλις δέκα λεπτά συνάντησης με τον Τραμπ.
Η επικεφαλής της διπλωματίας της Ε.Ε. Κάγια Κάλας, πρώην Σοβιετική πολίτης από την Εσθονία, αγνοήθηκε εντελώς από τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος ακύρωσε την προγραμματισμένη συνάντησή τους επικαλούμενος «δυσκολίες στο πρόγραμμά του».
Πολιτισμικός και υπαρξιακός πόλεμος
Το MAGA στρατόπεδο βλέπει την Ευρώπη ως αντανάκλαση του «μπλε» πολιτικού φάσματος των ΗΠΑ: μια ήπειρο φιλελεύθερη, ελιτίστικη, υπερρυθμισμένη, ηθικά έκπτωτη και πολιτισμικά αποξενωμένη από τις χριστιανικές της ρίζες.
Ο αντιευρωπαϊσμός αυτός εκφράζεται όχι μόνο ως πολιτική επιλογή, αλλά ως στοιχείο πολιτισμικού πολέμου.
Ο Έλον Μασκ μιλά για «αναπόφευκτο εμφύλιο πόλεμο» μεταξύ Ευρωπαίων και ισλαμιστών μεταναστών.
Ο Βανς καταγγέλλει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για φίμωση των συντηρητικών φωνών.
Η Τούλσι Γκάμπαρντ, επικεφαλής των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, δηλώνει ότι «η φιλελεύθερη Ευρώπη είναι εξίσου απειλητική για την ελευθερία όσο και το απολυταρχικό καθεστώς του Πούτιν».
Ο ιστορικός Ρόμπερτ Κέιγκαν εξηγεί ότι η νέα αντιευρωπαϊκή ρητορική συνδέεται με τις εσωτερικές πολιτισμικές αντιθέσεις των ΗΠΑ: «Όταν λένε ‘Ευρώπη’, εννοούν τη φιλελεύθερη Ευρώπη. Δεν έχουν κανένα πρόβλημα με τον Ορμπάν ή το AfD. Ο Πούτιν τους έλκει ακριβώς επειδή είναι αντιφιλελεύθερος».
Οι προσωπικές σχέσεις και τα παρασκήνια επιβεβαιώνουν τη ρήξη. Ο Βανς ειρωνεύτηκε την πρόθεση της Βρετανίας και της Γαλλίας να στείλουν ειρηνευτικά στρατεύματα στην Ουκρανία: «20.000 στρατιώτες από κάποια τυχαία χώρα που δεν έχει πολεμήσει εδώ και 30 ή 40 χρόνια».
Παρά την οργή σε Παρίσι και Λονδίνο, αρνήθηκε ότι αναφερόταν σε αυτές. Σημειώνεται ότι και οι δύο χώρες είχαν στείλει χιλιάδες στρατιώτες στο Αφγανιστάν για δύο δεκαετίες, εκατοντάδες εκ των οποίων σκοτώθηκαν.
Σύμφωνα με τον Αντριου Ρόμπερτς, «άλλο να μιλάς δημοσίως στο Μόναχο κι άλλο να στέλνεις μήνυμα στο Signal νομίζοντας ότι κανείς δεν σε παρακολουθεί. Εκεί φαίνεται τι πραγματικά πιστεύεις. Κι αυτοί νιώθουν απέχθεια και οργή για μια ολόκληρη δημοκρατική ήπειρο».
Προς μια νέα ευρωπαϊκή αυτονομία;
Ορισμένοι στο περιβάλλον Τραμπ –όπως ο Μασκ ή η Γκάμπαρντ– βλέπουν το μέλλον της Ευρώπης ως αποτυχία: πολιτικά παράλυτη, δημογραφικά καταδικασμένη, γεωπολιτικά ασήμαντη. Το MAGA δεν επιδιώκει να σώσει την Ευρώπη· επιθυμεί τη διάλυσή της.
Όπως λένε πολιτικοί αναλυτές, η ομάδα Τραμπ θα καλωσόριζε την αποχώρηση κι άλλων χωρών από την Ε.Ε., ακολουθώντας το παράδειγμα του Brexit.
«Θέλουν ισχυρά έθνη-κράτη, αποδυναμωμένα κέντρα όπως οι Βρυξέλλες, και φιλικές κυβερνήσεις προς το MAGA σε κάθε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα», εξηγεί ο Μουτζτάμπα Ραχμάν της Eurasia Group.
Οι Ευρωπαίοι, εν μέσω ρωσικής απειλής και αμερικανικής αποστασιοποίησης, συνειδητοποιούν ότι χρειάζεται νέα στρατηγική ψυχραιμία και μακροπρόθεσμη επένδυση σε άμυνα, τεχνολογική αυτάρκεια και γεωπολιτική αυτονομία. Όχι ως ιδεολογικό πρόταγμα, αλλά ως όρος επιβίωσης.
Όπως παρατηρεί χαρακτηριστικά διπλωματική πηγή, «η Ευρώπη πρέπει να μάθει να ζει με την πιθανότητα ότι ο παραδοσιακός της σύμμαχος όχι μόνο δεν την υποστηρίζει πια, αλλά την θεωρεί ενεργό εμπόδιο στον δρόμο του».
Πηγή: Wall Street Journal
