Θεωρητικά θα ήταν το όνειρο κάθε δημοσιογράφου: χωρίς να το έχει επιδιώξει, βρίσκεται σε chat group ανώτατων κυβερνητικών στελεχών που συζητούν άκρως απόρρητα σχέδια για επιδρομές εναντίον εχθρικών στόχων. Μιλούν περιφρονητικά για συμμάχους, αδειάζουν εμμέσως τον πρόεδρο, αντιδρούν με παιδαριώδη emoticons.
Για την ακρίβεια, είναι υπερβολικά καλό ώστε να είναι αληθινό. Γι’ αυτό ο διευθυντής του αμερικανικού περιοδικού The Atlantic, Τζέφρι Γκόλντμπεργκ, δεν μπορούσε αρχικά να πιστέψει ότι η ομάδα στην εφαρμογή Signal, στην οποία προστέθηκε ερήμην του ο αριθμός του, ήταν πραγματική.
Κι όμως, οι αμερικανικές επιθέσεις κατά των ανταρτών Χούθι στην Υεμένη, που ήταν το βασικό αντικείμενο του διαλόγου ανάμεσα στους υπουργούς Εξωτερικών και Αμυνας, Μάρκο Ρούμπιο και Πιτ Χέγκσεθ, στον σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας Μάικλ Γουόλτς και στον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς, πραγματοποιήθηκαν ακριβώς την ώρα που αναφερόταν στο chat group. Οταν ο Γκόλντμπεργκ διαπίστωσε ότι είχε στα χέρια του μια τέτοιου μεγέθους απρόσμενη δημοσιογραφική επιτυχία, αποχώρησε από την ομάδα στο Signal κι έγραψε το αποκλειστικό ρεπορτάζ του.
Σε άρνηση
Παρά τις εξαντλητικές λεπτομέρειες για τα μηνύματα που αντάλλαξαν μεταξύ τους τα στελέχη της, η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ επέμεινε να διαψεύδει τα στοιχεία, υποχρεώνοντάς τον να επανέλθει και να δημοσιοποιήσει όλη τη γραπτή συζήτηση της ομάδας. Παρ’ όλα αυτά ο Λευκός Οίκος συνέχισε να επιμένει ότι δεν επρόκειτο για διαβαθμισμένες πληροφορίες, ούτε για «σχέδια πολέμου», όπως τα αποκαλούσε ο Γκόλντμπεργκ.
Παράλληλα απεφάνθη πως δεν συντρέχει λόγος παραίτησης είτε του Γουόλτς, ο οποίος ήταν αυτός που προσέθεσε τον δημοσιογράφο στην ομάδα, είτε του Χέγκσεθ, ο οποίος είναι εκείνος που αποφασίζει ποιες πληροφορίες είναι απόρρητες. «Ούτε ονόματα, ούτε στόχοι, ούτε περιοχές, ούτε μονάδες, ούτε διαδρομές, ούτε πηγές, ούτε μέθοδοι» δεν αναφέρονταν στα μηνύματα. Αυτή ήταν η υπερασπιστική γραμμή του υπουργού Αμυνας. Πέντε συμπεράσματα μπορεί να βγάλει κανείς από την πολύκροτη υπόθεση:
Μη ασφαλής πλατφόρμα – To Πεντάγωνο είχε προειδοποιήσει τους εργαζομένους του να αποφεύγουν το Signal ως μη ασφαλές, ενώ πολλοί βετεράνοι αξιωματικοί έλεγαν ότι αν τους είχε συμβεί κάτι αντίστοιχο, θα είχαν καθαιρεθεί ή παραιτηθεί πάραυτα.
Πρώτον, η απειρία, η τσαπατσουλιά και η υποκρισία είναι κύρια γνωρίσματα των κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών της κυβέρνησης Τραμπ. Μπορεί να υπήρχαν υπόνοιες για όλα αυτά, αλλά το φιάσκο με το Signalgate απέδειξε πόσο επικίνδυνος είναι ο συνδυασμός. Το βασικό ερώτημα «Πώς είναι δυνατόν τόσο ευαίσθητες συζητήσεις να διεξάγονται σε μια πλατφόρμα σαν το Signal;» δεν βρήκε πειστικές απαντήσεις. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνα του γερμανικού περιοδικού Spiegel, με μια απλή αναζήτηση στο Διαδίκτυο μπορεί κανείς να βρει τα κινητά τηλέφωνα, τα emails, ακόμη και μυστικούς κωδικούς που χρησιμοποιούν ο Γουόλτς, ο Χέγκσεθ και η επικεφαλής των εθνικών μυστικών υπηρεσιών, Τούλσι Γκάμπαρντ. Παράλληλα έχει ενδιαφέρον η προσπάθεια να διασκεδαστούν οι ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια και να σχετικοποιηθούν οι ευθύνες. Οταν είχε προκύψει ένα ήσσονος σημασίας ζήτημα με τη χρήση της προσωπικής ηλεκτρονικής διεύθυνσης της τότε υπουργού Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον, το 2016, η αντίδραση των Ρεπουμπλικανών ήταν: «Κλείστε την μέσα!» (Lock her up).
Δεύτερον, η σοκαριστική ομιλία του Βανς στη ∆ιάσκεψη Ασφαλείας στο Μόναχο, στην οποία καταφέρθηκε κατά των Ευρωπαίων συμμάχων των ΗΠΑ, δεν ήταν μόνο μια επίδειξη ισχύος εκ μέρους της Ουάσιγκτον. Τα ίδια λέει και κατ’ ιδίαν ο Αμερικανός αντιπρόεδρος. «Δεν έχω καμία διάθεση να τους ξελασπώσω πάλι», αναφέρει χαρακτηριστικά σε κάποιο σημείο του γραπτού διαλόγου, ενώ ο υπουργός Αμυνας αποκαλεί τους Ευρωπαίους «αξιοθρήνητους» και «τζαμπατζήδες».
Τρίτον, ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο είναι η απουσία στρατιωτικών από το group chat. Aυτές οι επιχειρήσεις υποτίθεται ότι σχεδιάζονται μυστικά, ώστε οι στόχοι, οι ξένες κυβερνήσεις και τα ΜΜΕ να μη γνωρίζουν εκ των προτέρων τι θα συμβεί, προκειμένου να προστατευθούν οι ζωές όσων εμπλέκονται στρατιωτικά σε αυτές. To αμερικανικό Πεντάγωνο είχε πρόσφατα προειδοποιήσει τους εργαζομένους του να αποφεύγουν να χρησιμοποιούν το Signal ως μη ασφαλές και ευάλωτο σε επιθέσεις από Ρώσους χάκερ. Ερωτηθέντες μετά το επεισόδιο πολλοί βετεράνοι στρατιωτικοί έλεγαν ότι αν τους είχε συμβεί κάτι αντίστοιχο, θα είχαν καθαιρεθεί ή παραιτηθεί πάραυτα. Παράλληλα σημείωναν ότι είναι πολύ αρνητικό για το ηθικό απλών στρατιωτών να βλέπουν τα δύο μέτρα και δύο σταθμά: την πολιτική ηγεσία, δηλαδή, να υποπίπτει σε τέτοια χοντρά λάθη και να μην αντιμετωπίζει την παραμικρή τιμωρία.
Τέταρτον, μετά τον σάλο που προκλήθηκε και τις δηλώσεις ∆ημοκρατικών ότι θα πρέπει να πέσουν κεφάλια, οι Ρεπουμπλικανοί επικαλέστηκαν ένα σωρό δικαιολογίες για να μη διαφοροποιηθούν από την επίσημη γραμμή Τραμπ: από την εξωφρενική εκτίμηση ότι ο δημοσιογράφος του Atlantic προστέθηκε εσκεμμένα στην ομάδα για να προβληθεί η επιχείρηση κατά των Χούθι μέχρι τα εγκώμια προς τους υπουργούς ότι κατ’ ιδίαν είναι εξίσου ειλικρινείς όσο και δημοσίως. Το μόνο που ψέλλισαν ορισμένοι εξ αυτών ήταν ότι πρέπει να πραγματοποιηθεί σοβαρή έρευνα στην υπόθεση. Αν σε μια τόσο εξόφθαλμη περίπτωση καταστρατήγησης της μυστικότητας δεν υπάρχουν αντιδράσεις στο εσωτερικό του κόμματος, είναι σαφές πόσο υποταγμένοι στον Τραμπ είναι οι Ρεπουμπλικανοί βουλευτές και γερουσιαστές.
Πέμπτον, οποιοδήποτε δημοσίευμα στρέφεται κατά της κυβέρνησης Τραμπ καταλήγει τελικά στη διαπόμπευση του δημοσιογράφου που το υπογράφει. Αυτό συνέβη στον διευθυντή του Atlantic, ο οποίος από υπογράφων μία από τις μεγαλύτερες δημοσιογραφικές επιτυχίες των τελευταίων ετών κατέληξε σάκος του μποξ από κυβερνητικά χείλη. «Τον ξέρω τον Γκόλντμπεργκ. Είναι γλίτσας. Το περιοδικό του είναι φρικτό. Είναι ένας τύπος για τον οποίο ουδέποτε έτρεφα σεβασμό», είπε ο ίδιος ο Τραμπ. Η σχέση των δύο ανδρών ήταν πάντα τεταμένη, αφού το Atlantic είχε υιοθετήσει την υποψηφιότητα της Κλίντον το 2016, σε μία από τις μόλις τρεις φορές που έχει πάρει ανοιχτά θέση σε προεδρικές εκλογές στην 168χρονη ιστορία του. Στη συνέχεια, ένα μήνα πριν από τις εκλογές του 2020 ο Γκόλντμπεργκ περιέγραψε σε άρθρο του στο περιοδικό ένα επεισόδιο στο οποίο ο Τραμπ αρνήθηκε να επισκεφθεί αμερικανικό νεκροταφείο πεσόντων στον A΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στη Γαλλία, λέγοντας: «Γιατί να πάω στο νεκροταφείο; Είναι γεμάτο losers».
H «τραμπόσφαιρα»
Αναλύοντας τη σχέση του Τραμπ με τα ΜΜΕ, ο Τζιμ Ρούτενμπεργκ, επί μακρόν συντάκτης των New York Times, τον συγκρίνει με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον. «Αυτό που ήθελε περισσότερο ο Νίξον ήταν να παρακάμψει δημοσιογράφους σαν τον (σ.σ. θρυλικό παρουσιαστή των βραδινών ειδήσεων στο CBS από το 1962 έως το 1981) Ουόλτερ Κρονκάιτ, με τον οποίο ήταν τόσο εξοργισμένος, ώστε δεν μπορούσε να τον αντιμετωπίσει. Με τον Τραμπ η δυναμική αυτή έχει αντιστραφεί. Ο Τραμπ δεν χρειάζεται να αναχαιτίσει τα συστημικά μέσα. Η νέα “τραμπόσφαιρα” συνεργάζεται ήδη μαζί του, προς όφελός του. Υπό αυτήν την έννοια, ο Τραμπ δεν έχει καν ανάγκη τα συστημικά ΜΜΕ», είπε στο podcast «The Daily».
Η βόμβα «έσκασε» στο Signal
11/3 – Ο αρχισυντάκτης του The Atlantic, Τζέφρι Γκόλντμπεργκ, λαμβάνει ηλεκτρονική πρόσκληση στην εφαρμογή Signal με αποστολέα χρήστη με όνομα Μάικλ Γουόλτς.
13/3 – Ο Γκόλντμπεργκ λαμβάνει μήνυμα ότι θα ενταχθεί σε ομάδα με τίτλο «Χούθι, μικρή ομάδα».
14/3 – Η ομάδα εγκαινιάζει συζήτηση για το πώς θα προχωρήσει.
15/3 – 11.44 Ο Χέγκσεθ μοιράζεται πληροφορίες για όπλα, στόχους και χρόνο της επίθεσης στην Υεμένη. Το μήνυμα αναφέρει ότι τα πρώτα πλήγματα θα πραγματοποιηθούν στις 13.45.
13.55 Ο Γκόλντμπεργκ μαθαίνει από ΜΜΕ για τα πλήγματα. Ελέγχει το chat και εντοπίζει συγχαρητήρια μηνύματα από μέλη του στις 13.48.
Συνειδητοποιεί ότι το chat είναι αληθινό όταν ο βομβαρδισμός αρχίζει την ώρα που είχε προβλέψει ο Χέγκσεθ.
Το Signal επιτρέπει στους χρήστες να ρυθμίζουν την αυτόματη διαγραφή των μηνυμάτων τους σε συγκεκριμένο χρόνο, κάτι που παραβιάζει τη νομοθεσία διατήρησης αρχείων κυβερνητικών στελεχών.
