Σκληρούς οικονομικούς και γεωπολιτικούς όρους περιλαμβάνει νέα αναθεωρημένη πρόταση των Ηνωμένων Πολιτειών προς την Ουκρανία για την αξιοποίηση των ορυκτών πόρων της χώρας, σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times.
Το κείμενο, το οποίο επικαλείται σχέδιο συμφωνίας 55 σελίδων που περιήλθε στην κατοχή της εφημερίδας και έχει επιβεβαιωθεί από τρεις νυν και πρώην Ουκρανούς αξιωματούχους, επαναφέρει απαιτήσεις που είχαν απορριφθεί σε προηγούμενους γύρους διαπραγματεύσεων, μεταξύ των οποίων:
- Η αποπληρωμή της αμερικανικής στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας με επιτόκιο 4%.
- Ο μονομερής έλεγχος των εσόδων από φυσικούς πόρους μέσω επενδυτικού ταμείου υπό την εποπτεία αμερικανικής υπηρεσίας.
- Η παραχώρηση δικαιώματος πρώτης προσφοράς στις ΗΠΑ για νέες επενδύσεις, καθώς και η δυνατότητα βέτο σε εξαγωγές προς τρίτες χώρες.
- Η απαγόρευση ευνοϊκότερων όρων προς άλλες χώρες κατά τον πρώτο χρόνο ισχύος της συμφωνίας.
Επιφυλακτικός ο Ζελένσκι
Η νέα πρόταση εστάλη στο Κίεβο λίγες ημέρες πριν, ενώ προηγούμενη εκδοχή της είχε οδηγηθεί σε κατάρρευση ύστερα από τεταμένη συνάντηση μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο.
Ο κ. Ζελένσκι, ερωτηθείς στο Παρίσι, επιβεβαίωσε την ύπαρξη του νέου κειμένου και απέφυγε να το απορρίψει ευθέως, τονίζοντας την ανάγκη «λεπτομερούς μελέτης» και την πρόθεση της Ουκρανίας να μη δώσει «λάθος σήμα» στις ΗΠΑ. «Υποστηρίζουμε τη συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε. «Δεν θέλουμε να φανεί ότι η Ουκρανία είναι γενικά αντίθετη».
O Ζελένσκι απέρριψε την άποψη ότι η στήριξη των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια μπορεί να θεωρηθεί δάνειο που πρέπει να αποπληρωθεί.
Οπως μεταδίδει το Reuters, ο Ουκρανός πρόεδρος εμφανίστηκε επιφυλακτικός απέναντι στο νέο σχέδιο, το οποίο σύμφωνα με σχετική σύνοψη προβλέπει ότι η Ουκρανία θα αποδίδει στις Ηνωμένες Πολιτείες όλα τα έσοδα από κοινό ταμείο αξιοποίησης φυσικών πόρων, μέχρι να εξοφληθεί πλήρως η οικονομική και στρατιωτική βοήθεια που έχει λάβει από το 2022, προσαυξημένη με τόκο 4%.
«Το πλαίσιο έχει αλλάξει. Ας μελετήσουμε το νέο πλαίσιο και μετά μπορούμε να μιλήσουμε», δήλωσε ο Ζελένσκι από το Κίεβο, σημειώνοντας ότι το περιεχόμενο της πρότασης διαφέρει σημαντικά από το προκαταρκτικό κείμενο συμφωνίας που είχε προετοιμαστεί πριν την επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο.
Το αναθεωρημένο σχέδιο δεν περιλαμβάνει καμία αναφορά σε μελλοντικές εγγυήσεις ασφαλείας, ενώ προβλέπει ότι όλα τα έσοδα από την αξιοποίηση φυσικών πόρων –κρατικών ή ιδιωτικών επιχειρήσεων– θα εισρέουν σε κοινό επενδυτικό ταμείο, το οποίο θα ελέγχεται από τη Διεθνή Χρηματοδοτική Αναπτυξιακή Εταιρεία των ΗΠΑ (DFC).
Το διοικητικό συμβούλιο του ταμείου θα αποτελείται από πέντε μέλη: τρία διορισμένα από τις ΗΠΑ και δύο από την Ουκρανία. Τα κεφάλαια θα μετατρέπονται σε ξένο νόμισμα και θα μεταφέρονται εκτός Ουκρανίας.
Ο Ζελένσκι, ο οποίος επιδιώκει να διατηρήσει ισχυρές σχέσεις με την Ουάσιγκτον εν μέσω κρίσιμων διαπραγματεύσεων για την ασφάλεια και την οικονομική στήριξη της χώρας του, υπογράμμισε πως η νομική του ομάδα θα εξετάσει ενδελεχώς το έγγραφο πριν υπάρξει επίσημη τοποθέτηση.
Ταυτόχρονα, επανέλαβε ότι η Ουκρανία δεν θεωρεί τις παρεχόμενες αμερικανικές ενισχύσεις ως ποσά που πρέπει να επιστραφούν.
Η αναπληρώτρια πρωθυπουργός Γιούλια Σβιριτένκο δήλωσε σε βουλευτές ότι η κυβέρνηση θα τοποθετηθεί επίσημα μόνο όταν υπάρξει ευρεία συναίνεση, σημειώνοντας πως η δημόσια συζήτηση για το κείμενο, σε αυτό το στάδιο, θα ήταν επιζήμια.
Υπενθυμίζεται ότι η προηγούμενη προσπάθεια σύναψης συμφωνίας κατέρρευσε έπειτα από τεταμένη συνάντηση Τραμπ-Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον στις 28 Φεβρουαρίου, η οποία ακολουθήθηκε από προσωρινή διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας και των διαύλων ανταλλαγής πληροφοριών από την αμερικανική πλευρά.
Εκτοτε, ο Ζελένσκι τηρεί προσεκτική στάση, ευχαριστώντας συχνά τις ΗΠΑ για τη συνδρομή τους, ενώ νωρίτερα τον Μάρτιο η Ουκρανία αποδέχθηκε πρόταση της Ουάσιγκτον για 30ήμερη κατάπαυση του πυρός, παρότι η Ρωσία την απέρριψε.
Πριν από λίγες ημέρες, Κίεβο και Μόσχα συμφώνησαν προσωρινά στην αποφυγή πλήγματος σε ενεργειακές υποδομές και θαλάσσιους στόχους, με τη Ρωσία να ζητά μείωση των διεθνών κυρώσεων ως όρο για την αποδοχή της θαλάσσιας εκεχειρίας.
Επικεφαλής των διαπραγματεύσεων από την αμερικανική πλευρά φέρεται να είναι ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ, ο οποίος δήλωσε στο Fox News ότι έχει ήδη αποσταλεί «πλήρες έγγραφο για την οικονομική συνεργασία» και εξέφρασε την ελπίδα να υπάρξουν υπογραφές «εντός της επόμενης εβδομάδας».
«Η Ουκρανία μετατρέπεται σε αποικία»
Ο Ουκρανός οικονομολόγος Ρομάν Σερεμέτα έγραψε στην πλατφόρμα Χ ότι το σχέδιο «μετατρέπει την Ουκρανία σε αμερικανική αποικία», ενώ ο βουλευτής της αντιπολίτευσης Γιαροσλάβ Ζελεζνιάκ εκτίμησε ότι πρόκειται για ένα διαπραγματευτικό άνοιγμα που θα υποστεί αλλαγές. «Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να εγκριθεί έτσι όπως είναι», δήλωσε.
Από την πλευρά του κυβερνώντος κόμματος, ο βουλευτής Ολεξίι Μόβτσαν ζήτησε ψυχραιμία. «Θα ήταν ανεύθυνο να το επικρίνουμε τώρα, καθώς οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται».
Με πληροφορίες από Reuters και New York Times
