Ρεσιτάλ αυταρχισμού ακόμη και για τα δεδομένα της Τουρκίας. Eτσι περιγράφει στην «Κ» τη σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης η αναλύτρια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων – ECFR, πρώην δημοσιογράφος στην Τουρκία, Ασλί Αϊντιντασμπάς, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι ο τύπος διακυβέρνησης στη χώρα της μεταβαίνει από το υπόδειγμα της Ουγγαρίας σε μοντέλο Ιράν ή Ρωσίας.
– Τι σηματοδοτεί η εικόνα του συλληφθέντος δημάρχου της Κωνσταντινούπολης;
– Η μέρα σύλληψης του Εκρέμ Ιμάμογλου ήταν μια πολύ θλιβερή μέρα για πολλούς ανθρώπους στην Τουρκία. Θλιβερή και σκοτεινή. Δεν είναι μόνο ότι έχασαν τον πολιτικό τους υποψήφιο. Είναι επειδή η χώρα, στην πραγματικότητα, άλλαξε κατεύθυνση. Γνωρίζαμε και πριν ότι η Τουρκία ήταν αυταρχική – με ανθρώπους στη φυλακή, όπως οι Σελαχατίν Ντεμιρτάς και Οσμάν Καβαλά. Τώρα όμως ο αυταρχισμός ανέβηκε ένα επίπεδο πάνω. Δεν μιλάμε πια για μοντέλο Ουγγαρίας. Μιλάμε περισσότερο για μοντέλο Ιράν ή Ρωσίας.
– Πόσο πιθανό είναι μέσα σε αυτό το σκηνικό να εκδηλωθούν κοινωνικές εντάσεις στην Τουρκία;
– Νομίζω ότι δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό. Ο κόσμος θα εκδηλωθεί για μερικές μέρες, όμως από εκεί και ύστερα είναι αντιμέτωπος με ένα περιβάλλον που στην πράξη δεν επιτρέπει τις κινητοποιήσεις. Θα περίμενα λοιπόν ότι οι διαδηλώσεις θα σβήσουν, καθώς ο κόσμος θα θέλει να προστατεύσει τον εαυτό του. Οι Τούρκοι έχουν μάθει να είναι υπομονετικοί και να περιμένουν την ώρα της κάλπης. Το πρόβλημα είναι ότι οι επιλογές που θα έχουν πια στη διάθεσή τους θα είναι περιορισμένες. Ο Εκρέμ Ιμάμογλου δεν θα είναι στο ψηφοδέλτιο.
– Εκτιμάτε ότι ο Ερντογάν θα «πληρώσει» αυτές τις επιλογές πολιτικά; Ορισμένοι αμφιβάλλουν.
– Νομίζω ότι θα τον βλάψουν και πολιτικά και εκλογικά. Είναι άλλο πράγμα να φυλακίζεις έναν διανοούμενο, σαν τον Οσμάν Καβαλά. Ή να φυλακίζεις έναν Κούρδο πολιτικό, με τον οποίο πολλοί Τούρκοι –όπως οι εθνικιστές– δεν ταυτίζονται. Αυτή τη φορά έχουμε να κάνουμε με το κυρίαρχο κόμμα της αντιπολίτευσης και με ένα πολύ δημοφιλές πρόσωπο.
– Eνα άλλο ερώτημα είναι αν αυτή η υπόθεση θα επηρεάσει τη διεθνή εικόνα του Ερντογάν.
– Δεν είμαι σίγουρη ότι θα του κοστίσει ιδιαίτερα, αν λάβουμε υπόψη τη συγκυρία. Η εκλογή Τραμπ και η αναταραχή που πυροδότησε στη γεωπολιτική σκηνή έχει διαμορφώσει ένα διεθνές κλίμα πιο ανεκτικό στους αυταρχικούς ηγέτες. Πριν από μια δεκαετία κάτι αντίστοιχο θα είχε προκαλέσει σοκ σε ολόκληρη την Ευρώπη και θα οδηγούσε πραγματικά στην απομόνωση του Ερντογάν. Τώρα θα υπάρξουν μεν δηλώσεις που θα εκφράζουν την ανησυχία της Ευρώπης, αλλά θα παραμείνει στο κάδρο η ανάγκη συνεργασίας με την Τουρκία. Oσον αφορά τις ΗΠΑ, δεν νοιάζονται. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι δεν ενδιαφέρεται για τις εσωτερικές εξελίξεις διαφόρων χωρών. Oταν η δημοκρατία βρίσκεται σε δοκιμασία στις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες, τότε είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πως η Ουάσιγκτον θα τηρήσει μια ισχυρή στάση για ό,τι συμβαίνει στην Τουρκία.
– Πόσο υπολογίσιμος αντίπαλος είναι στην πράξη ο Ιμάμογλου για τον Ερντογάν;
– Οσα συμβαίνουν οφείλονται ακριβώς στην εκτίμηση ότι ο Ιμάμογλου θα μπορούσε να νικήσει τον Ερντογάν στις επόμενες εκλογές, οι οποίες δεν είναι μια τελειωμένη υπόθεση. Ο Ερντογάν έχει ασφαλώς δυνάμεις με τις οποίες μπορεί να αντέξει σε μια εκλογική διαδικασία. Eχει επίσης ένα ισχυρότερο διεθνές προφίλ, κάτι που αρέσει στους ψηφοφόρους. Αλλά μια κούρσα μεταξύ Ερντογάν και Ιμάμογλου είναι μια πολύ αβέβαιη υπόθεση για τον Ερντογάν, ιδίως αν η οικονομία συνεχίσει έτσι.
– Τι να περιμένουμε από εδώ και στο εξής;
– Νομίζω πως είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι ο Ιμάμογλου θα αποφυλακιστεί οποιαδήποτε στιγμή μέχρι τις εκλογές. Ελπίζω να κάνω λάθος. Το επόμενο βήμα είναι πιθανώς ο διορισμός ενός κυβερνητικού επιστάτη στον Δήμο της Κωνσταντινούπολης. Eνας τέτοιος διορισμός, μιας υπηρεσιακής διοίκησης, θα αντιστρέψει ασφαλώς τα πάντα στην ατζέντα και τις υπηρεσίες που είχε συγκροτήσει ο Ιμάμογλου για την Κωνσταντινούπολη, μια χώρα μέσα σε μια χώρα, ως πόλη των 16 εκατομμυρίων ανθρώπων. Από την πλευρά του ο Ιμάμογλου θα προσπαθεί να οδηγεί την αντιπολίτευση από τη φυλακή.
– Αν δεν τα καταφέρει ο ίδιος, ποιος θα είναι ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης;
– Το πιθανότερο, ο δήμαρχος της Aγκυρας Μανσούρ Γιαβάς θα είναι το plan B της αντιπολίτευσης, με την ευλογία του Ιμάμογλου. Θα έχουμε μια κατάσταση που δεν θα είναι ακριβώς η ίδια, αλλά θα παραπέμπει κάπως σε αυτό που είδαμε με τους Ταγίπ Ερντογάν και Αμπντουλάχ Γκιουλ, δηλαδή ένα μοντέλο στο οποίο το πρόσωπο που δεν μπορεί να κατέβει θα είναι η πραγματική δύναμη πίσω από τον υποψήφιο. Ο Μανσούρ Γιαβάς δεν είναι ακριβώς ο Αμπντουλάχ Γκιουλ. Και οι δύο άνδρες δεν είναι σύντροφοι με τον τρόπο που ήταν ο Ερντογάν με τον Γκιουλ. Oμως, δεν παύει να ισχύει ότι και οι δύο πιέζονται προς μια κοινή υποψηφιότητα, προς έναν κοινό αγώνα. Επομένως, είναι ένα σενάριο που συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες.
