Η τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ Ντόναλντ Τραμπ και Βλαντιμίρ Πούτιν δεν οδήγησε στην πλήρη 30ήμερη εκεχειρία που ο Αμερικανός πρόεδρος είχε επιδιώξει, αλλά κατέληξε σε μια περιορισμένη συμφωνία: παύση των επιθέσεων σε ενεργειακές και κρίσιμες υποδομές τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Ρωσία για 30 ημέρες και άμεση έναρξη διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Μόσχα στη Μέση Ανατολή για μια ευρύτερη συμφωνία.
Το Κρεμλίνο, ωστόσο, ξεκαθάρισε ότι οποιαδήποτε μόνιμη εκεχειρία προϋποθέτει τον τερματισμό της επιστράτευσης και της παροχής δυτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία.
Τι κέρδισε και τι έχασε ο Τραμπ
Ο Τραμπ μπορεί να εμφανιστεί ως ειρηνοποιός, καθώς πέτυχε μια μερική εκεχειρία και έναν νέο γύρο διαπραγματεύσεων. Το γεγονός ότι ο Πούτιν αποδέχθηκε την αμερικανική πρόταση για παύση επιθέσεων στις ενεργειακές υποδομές τουλάχιστον για ένα μήνα του επιτρέπει να υποστηρίξει ότι έχει κάνει ένα βήμα προς τον τερματισμό της σύγκρουσης.
Ωστόσο, η συμφωνία υπολείπεται της αρχικής φιλοδοξίας του για μια ολοκληρωμένη 30ήμερη εκεχειρία που θα περιλάμβανε το έδαφος, τη θάλασσα και τον αέρα κι απέχει παρασάγγας από την προεκλογική του υπόσχεση να τερματίσει τον πόλεμο σε 24 ώρες.
Η επιμονή του Πούτιν να μη δεσμευτεί σε πλήρη κατάπαυση του πυρός υπονομεύει το αφήγημα του Τραμπ περί γρήγορης διπλωματικής λύσης.
Επιπλέον, οι παραχωρήσεις προς τη Ρωσία που ενδέχεται να περιλαμβάνονται σε μια μελλοντική συμφωνία –όπως η πιθανή αναγνώριση εδαφικών απωλειών από την Ουκρανία– δημιουργούν ανησυχίες στους Ευρωπαίους συμμάχους των ΗΠΑ.
NYT: Δεν ικανοποιήθηκαν οι προσδοκίες Τραμπ
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν συμφώνησε, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον Τραμπ, να σταματήσει τις επιθέσεις στις ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας, ανακοίνωσε το Κρεμλίνο, επαναλαμβάνοντας όμως τις επιφυλάξεις του σχετικά με μια ευρύτερη 30ήμερη εκεχειρία που οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ουκρανία είχαν ήδη συμφωνήσει και πρότειναν στη Ρωσία.
Το αποτέλεσμα φαίνεται να υπολείπεται των προσδοκιών του Τραμπ από την προσέγγισή του προς τη Μόσχα, έπειτα από αρκετές ημέρες αισιόδοξων δηλώσεων από τον Λευκό Οίκο ότι η ειρήνη ήταν κοντά. Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας, ο Πούτιν τόνισε ότι η «βασική προϋπόθεση» για τον τερματισμό της σύγκρουσης και την αποτροπή της κλιμάκωσής της ήταν η «πλήρης διακοπή» της ξένης στρατιωτικής και πληροφοριακής υποστήριξης προς το Κίεβο, ανέφερε το Κρεμλίνο.
Παραμένει ασαφές πώς θα αντιδράσει η Ουκρανία στη δήλωση του Κρεμλίνου, καθώς η πρόταση δεν ανταποκρίνεται στην άνευ όρων 30ήμερη εκεχειρία που οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν προτείνει και η Ουκρανία είχε ήδη αποδεχθεί. Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν κατηγορήσει τον Πούτιν ότι κερδίζει χρόνο, προκειμένου να διατηρήσει πλεονέκτημα στις διαπραγματεύσεις και να επιτρέψει στη Ρωσία να συνεχίσει τους βομβαρδισμούς ουκρανικών πόλεων και περιοχών.
Τι κέρδισε και τι έχασε ο Πούτιν
Ο Πούτιν πέτυχε να κερδίσει χρόνο χωρίς να υποχρεωθεί να σταματήσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του στο μέτωπο.
Συμφωνώντας σε μια περιορισμένη εκεχειρία στις ενεργειακές υποδομές, απέφυγε τη συνολική παύση πυρός που θα δυσχέραινε την προέλαση των δυνάμεών του.
Ταυτόχρονα, έθεσε νέα εμπόδια στην προοπτική ειρήνης, απαιτώντας τη διακοπή της δυτικής στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία ως βασική προϋπόθεση για μια συνολική συμφωνία.
Από την άλλη πλευρά, η μερική εκεχειρία σημαίνει ότι η Ρωσία παγώνει προσωρινά τις επιθέσεις της στις ενεργειακές εγκαταστάσεις της Ουκρανίας – χωρίς ωστόσο να ξεκαθαρίζεται αν αυτό αφορά και σε πλήγματα εντός πόλεων με το πρόσχημα στρατιωτικών στόχων.
Επιπλέον, η έναρξη διαπραγματεύσεων στη Μέση Ανατολή δίνει στις ΗΠΑ έναν ρόλο ρυθμιστή της ειρηνευτικής διαδικασίας, κάτι που η Μόσχα δεν επιθυμεί.
SkyNews: Ο Πούτιν δεν έχασε τίποτα
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα της τηλεφωνικής του επικοινωνίας με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ακόμα κι αν δεν πέτυχε κάποια σημαντική νίκη, το πιο κρίσιμο στοιχείο είναι ότι δεν έχασε τίποτα.
Συμφωνώντας σε εκεχειρία στις ενεργειακές υποδομές, έδωσε στον Τραμπ αρκετή διπλωματική κάλυψη ώστε η γενικότερη προσέγγιση ΗΠΑ-Ρωσίας να παραμείνει άθικτη. Τον τελευταίο μήνα υπήρξαν αναφορές για επανεκκίνηση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών και πιθανή άρση ορισμένων κυρώσεων – κάτι που ο Πούτιν δεν θέλει σε καμία περίπτωση να θέσει σε κίνδυνο.
Ταυτόχρονα, όμως, δεν έκανε καμία υποχώρηση σε θεμελιώδη ζητήματα. Οι «κόκκινες γραμμές» του παραμένουν ανέπαφες. Η ρωσική ανακοίνωση μετά τη συνομιλία αναφέρεται στην ανάγκη «εξάλειψης των ριζικών αιτιών της κρίσης», κάτι που στη ρωσική διπλωματική γλώσσα σημαίνει πως η «ανησυχία της Ρωσίας για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ πρέπει να αντιμετωπιστεί».
Το πιο σημαντικό όφελος που αποκόμισε ο Πούτιν από αυτή τη συνομιλία, ωστόσο, είναι ο χρόνος. Η εκεχειρία στις ενεργειακές υποδομές δεν επηρεάζει τις χερσαίες στρατιωτικές επιχειρήσεις και του επιτρέπει να ενισχύσει τα κέρδη του στο πεδίο της μάχης. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για τη ρωσική προέλαση στην περιοχή του Κουρσκ, όπου οι ρωσικές δυνάμεις φαίνεται να είναι πολύ κοντά στην εκκαθάριση των τελευταίων ουκρανικών θυλάκων. Αν το πετύχει, θα πρόκειται για μεγάλη συμβολική νίκη για το Κρεμλίνο, εδραιώνοντας περαιτέρω τη στρατηγική του θέση στις διαπραγματεύσεις.
Τι κέρδισε και τι έχασε η Ουκρανία
Η Ουκρανία δεν συμμετείχε στη συνομιλία και η συμφωνία επιβλήθηκε χωρίς την παρουσία της. Η παύση των επιθέσεων στις ενεργειακές της υποδομές προσφέρει μια ανάσα για τους αμάχους, αλλά στρατιωτικά δεν τη συμφέρει απαραίτητα.
Οι ουκρανικές επιθέσεις με drones είχαν καταφέρει να πλήξουν ρωσικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, επηρεάζοντας τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Μόσχας. Με τη νέα συμφωνία, αυτές οι επιθέσεις πρέπει να σταματήσουν, αφαιρώντας ένα εργαλείο πίεσης από το Κίεβο.
Επιπλέον, το γεγονός ότι ο Πούτιν δεν αποδέχθηκε τη συνολική 30ήμερη εκεχειρία αλλά θέτει όρους για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων δείχνει ότι η Ρωσία παίζει για τον χρόνο.
Αυτό ενισχύει τις ανησυχίες στο Κίεβο ότι ο Πούτιν εκμεταλλεύεται τις συνομιλίες για να σταθεροποιήσει τις εδαφικές του κατακτήσεις και να συνεχίσει την προέλασή του με ευνοϊκότερους όρους.
Παράλληλα, η αναφορά του Τραμπ σε πιθανές εδαφικές παραχωρήσεις και ο διαφαινόμενος περιορισμός της δυτικής βοήθειας δημιουργούν σοβαρά ερωτήματα για την Ουκρανία σχετικά με το πόσο ισχυρή παραμένει η υποστήριξη των ΗΠΑ στη διατήρηση της εδαφικής της ακεραιότητας.
BBC: Η βούληση Τραμπ ίσως να μην είναι αρκετή
Οι συμφωνίες για παύση των επιθέσεων στις ενεργειακές υποδομές, την ανταλλαγή αιχμαλώτων και την έναρξη διαπραγματεύσεων για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στη Μαύρη Θάλασσα αποτελούν σημαντικές εξελίξεις, που μπορεί να έχουν άμεσο αντίκτυπο στις ζωές ανθρώπων στην Ουκρανία, τη Ρωσία και πέρα από αυτές.
Ωστόσο, κρίνοντας από τις ανακοινώσεις του Λευκού Οίκου και του Κρεμλίνου, δεν υπήρξε κάποια σημαντική πρόοδος. Όπως έκανε και πριν από μία εβδομάδα, ο Πούτιν ξεκαθάρισε ότι δεν σκοπεύει να κάνει πίσω από τις μέγιστες απαιτήσεις του. Θεωρεί ότι αν η Ουκρανία θέλει πραγματικά εκεχειρία, τότε πρέπει να εγκαταλείψει πλήρως τη στρατιωτική και υποστήριξη από τη Δύση, καθώς και να παγώσει τη στρατολόγηση νέων στρατιωτών.
Τις τελευταίες ημέρες, υπήρξαν εικασίες για το αν ο Λευκός Οίκος θα αποδεχτεί αυτούς τους όρους ή αν ο Τραμπ θα πιέσει τη Μόσχα, όπως έχει απειλήσει. Όμως, με βάση τις δηλώσεις από την Ουάσινγκτον και τη Μόσχα, κανένα από τα δύο δεν συνέβη. Ο Λευκός Οίκος δεν έχει ακόμη αποφασίσει ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσει, και αυτή η αβεβαιότητα πιθανότατα θα αποτελέσει το επίκεντρο των νέων διαπραγματεύσεων τις επόμενες εβδομάδες.
Όταν ο Τραμπ ανέλαβε εκ νέου την προεδρία, ήλπιζε ότι η προσωπική του εμπλοκή θα μπορούσε να οδηγήσει σε ταχεία επίλυση του πολέμου στην Ουκρανία Στην πράξη, όμως, αποδεικνύεται ότι η βούληση ενός Αμερικανού προέδρου από μόνη της δεν αρκεί.
Τι συμφώνησαν Τραμπ και Πούτιν
- Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν σε μια περιορισμένη 30ήμερη εκεχειρία, η οποία θα αφορά αποκλειστικά ενεργειακές και κρίσιμες υποδομές στην Ουκρανία. Παράλληλα, αποφάσισαν την άμεση έναρξη διαπραγματεύσεων στη Μέση Ανατολή, με στόχο μια ευρύτερη ειρηνευτική συμφωνία.
- Ο Πούτιν, ωστόσο, δεν αποδέχθηκε την πλήρη 30ήμερη εκεχειρία που είχε προτείνει η Ουάσινγκτον και την οποία η Ουκρανία είχε ήδη δεχθεί. Αντ’ αυτού, έθεσε όρους για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο η Ουκρανία να χρησιμοποιήσει την εκεχειρία για να στρατολογήσει νέους στρατιώτες και να επανεξοπλιστεί.
- Ο Ρώσος πρόεδρος επανέλαβε ότι βασική προϋπόθεση για οποιαδήποτε μόνιμη ειρηνευτική συμφωνία είναι η πλήρης διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας και της παροχής πληροφοριών από τη Δύση προς την Ουκρανία.
- Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν επίσης να ξεκινήσουν τεχνικές διαπραγματεύσεις για την εφαρμογή εκεχειρίας στη Μαύρη Θάλασσα, ενώ ο Τραμπ υπαινίχθηκε ότι μια μόνιμη ειρηνευτική συμφωνία μπορεί να περιλαμβάνει εδαφικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία και ρωσικό έλεγχο του πυρηνικού σταθμού στη Ζαπορίζια.
Ζελένσκι: Η Ρωσία ετοιμάζει νέες επιθέσεις
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι προειδοποίησε ότι η Ρωσία προετοιμάζει νέες επιθέσεις στα μέτωπα της Ζαπορίζια, του Σούμι και του Χαρκόβου τους επόμενους μήνες, με στόχο να εντείνει την πίεση στην Ουκρανία.
Παράλληλα, αν και χαρακτήρισε μια άνευ όρων ή μερικώς άνευ όρων εκεχειρία ως θετικό αποτέλεσμα και βήμα προς την ειρήνη, κατηγόρησε τον Βλαντιμίρ Πούτιν ότι οι απαιτήσεις του για διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας, των πληροφοριών και της ουκρανικής στρατολόγησης αποσκοπούν στην αποδυνάμωση του Κιέβου. «Οι εταίροι της Ουκρανίας δεν θα συμφωνήσουν να σταματήσουν τη στρατιωτική βοήθεια», δήλωσε, εκφράζοντας την ελπίδα ότι η στήριξη της Δύσης θα συνεχιστεί.
Ο Ουκρανός πρόεδρος τόνισε πως θέλει να συνομιλήσει με τον Ντόναλντ Τραμπ για να ενημερωθεί αναλυτικά «για το τι πρότειναν οι Ρώσοι στους Αμερικανούς ή τι πρότειναν οι Αμερικανοί στους Ρώσους». Γνωστοποίησε, επίσης, ότι παρατηρείται νέα συγκέντρωση ρωσικών στρατευμάτων κοντά στην περιοχή του Σούμι, υποδηλώνοντας ότι η Μόσχα δεν έχει πρόθεση να αποκλιμακώσει την επιθετικότητά της.
Ευρωπαϊκές αντιδράσεις
Οι πρώτες αντιδράσεις από τους Ευρωπαίους ηγέτες στη μερική εκεχειρία που συμφωνήθηκε κατά την τηλεφωνική συνομιλία Τραμπ-Πούτιν υπογραμμίζουν ότι πρέπει να ακολουθήσει πλήρης κατάπαυση του πυρός και ότι δεν μπορούν να ληφθούν αποφάσεις για την Ουκρανία ερήμην της.
Σε κοινή συνέντευξη Τύπου στο Βερολίνο με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ο απερχόμενος Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς χαρακτήρισε τη συμφωνία για τον τερματισμό των ρωσικών επιθέσεων στις ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας ως «καλή αρχή», αλλά τόνισε ότι δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία χωρίς την Ουκρανία.
«Το επόμενο βήμα πρέπει να είναι μια συνολική εκεχειρία στην Ουκρανία και μάλιστα το συντομότερο δυνατό. Φυσικά, είναι ξεκάθαρο ότι και οι δύο συμφωνούμε σε αυτό», δήλωσε ο Σολτς.
Ο Μακρόν υιοθέτησε παρόμοια στάση, λέγοντας: «Προωθούμε την ειρήνη από την πρώτη μέρα, αλλά αυτή δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη συμμετοχή της Ουκρανίας στις συνομιλίες».
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ συνομίλησε με τον Τραμπ τη Δευτέρα, τονίζοντας ότι όλοι πρέπει να εργαστούν για να διασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή θέση της Ουκρανίας στις διαπραγματεύσεις. Την ίδια ώρα, Βρετανία και Γαλλία εξετάζουν την αποστολή ειρηνευτικών δυνάμεων στην Ουκρανία και επιδιώκουν να πείσουν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες να συμμετάσχουν.
«Η Ρωσία προετοιμάζεται για αντιπαράθεση με τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες μετατοπίζουν την προσοχή τους προς την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Με πληροφορίες από Reuters, BBC, SkyNews, New York Times, FT
