Φέρει το παρατσούκλι «ψιθυριστής» (whisperer) του Τραμπ. Ωστόσο, παρά τα πλατιά χαμόγελα και τις φιλοφρονήσεις που αντήλλαξαν την περασμένη Πέμπτη στο Οβάλ Γραφείο, ήταν φανερό ότι ο Μαρκ Ρούτε δεν μπορούσε ούτε να λάβει τον λόγο ούτε φυσικά να «συγκρατήσει» τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος στις κοινές δηλώσεις τους διεκδίκησε εκ νέου την προσάρτηση της Γροιλανδίας και επιτέθηκε σε νατοϊκούς εταίρους για τις αμυντικές δαπάνες τους.
Η επίσκεψη του γενικού γραμματέα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας στην Ουάσιγκτον ήταν εξαρχής «επικίνδυνη αποστολή», όμως, «κομμένη και ραμμένη για εκείνον, έναν δεινό διαπραγματευτή, ιδιότητα που του εξασφάλισε άλλωστε και το τωρινό του αξίωμα», αναφέρει στην «Κ» νατοϊκός διπλωμάτης. Ο Ρούτε κλήθηκε ουσιαστικά να αποδείξει ότι ο λώρος των ΗΠΑ με τη Συμμαχία δεν έχει (ακόμη) κοπεί. Και εάν κάτι φέρεται να πέτυχε από την κατ’ ιδίαν συνάντησή του με τον Τραμπ, ήταν –κατά τα λεγόμενά του– εκείνο που επεδίωκε: την απόλυτη δέσμευση των ΗΠΑ στο «ιερό» άρθρο 5 της ιδρυτικής συνθήκης του ΝΑΤΟ, που δεσμεύει τους εταίρους να συνδράμουν σε κάθε ενέργεια, που κρίνεται απαραίτητη, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης βίας, για την υπεράσπιση κράτους που έχει δεχθεί επίθεση.
Μισή στροφή
Τη δέσμευση αυτή επιβεβαιώνει νατοϊκός διπλωμάτης που μίλησε στην «Κ», εξηγώντας ότι «μετά τον θόρυβο που έχει προκληθεί στους Ανατολικοευρωπαίους –για τους οποίους το ΝΑΤΟ είναι υπαρξιακό ζήτημα–, οι Αμερικανοί διαμηνύουν σε όλους τους τόνους ότι το άρθρο 5 είναι ιερό και ότι δεν σκέφτονται να αποχωρήσουν», βέβαια «εμφανίζονται διστακτικοί ως προς άλλα, και όχι πλέον επισπεύδοντες, όπως για την ενίσχυση εταιρικών σχέσεων με τρίτες χώρες» ανέφερε. Και σίγουρα, οι νατοϊκοί σύμμαχοι Καναδάς και Δανία δεν είναι το ίδιο αισιόδοξοι όσο ο Ρούτε. Ο Τραμπ επανέλαβε εξάλλου ότι, εάν ήταν στο χέρι του, το άρθρο 5 θα έπαυε να ισχύει για εκείνους που δεν πληρώνουν αρκετά.
Aλλωστε στο «μυαλό» του μιλάει μόνο το χρήμα. «Εάν η συνοχή της Συμμαχίας, που αποτελεί και βασικό διακύβευμα της εντολής που έχει πλέον ο Ρούτε, εξαρτάται (και) από αυτό, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ έπαιξε σωστά τον ρόλο του», παρατηρεί ο Γερούν Ντόμπερ, ανώτατος αναλυτής διεθνούς πολιτικής ασφάλειας για το Iνστιτούτο Friedrich Naumann, στις Βρυξέλλες. Διόλου τυχαία, ο Ρούτε ανέφερε σχεδόν αμέσως το φιλόδοξο σχέδιο της Κομισιόν για τον «επανεξοπλισμό» της Ευρώπης, ύψους 800 δισ. ευρώ. Ο Αμερικανός πρόεδρος, που έχει ζητήσει αύξηση των νατοϊκών συνδρομών έως και 5% του ΑΕΠ, εμφανίστηκε διατεθειμένος να μιλήσει για τους τρόπους, επιβραβεύοντας εαυτόν για το ότι έπεισε τους εταίρους να πληρώνουν περισσότερα, στην προηγούμενη θητεία του. «Oταν πρωτοπήγα στο ΝΑΤΟ… παρατήρησα ότι πολύ λίγοι πλήρωναν. Hμουν σε θέση να συγκεντρώσω εκατοντάδες δισ. δολάρια… τα χρήματα άρχισαν να σωρεύονται και το ΝΑΤΟ έγινε πολύ ισχυρότερο λόγω των ενεργειών μου», τόνισε ο Τραμπ ενώ συνεχάρη τον Ρούτε ως τον «μόνο» που μπορεί να κάνει τη δουλειά σωστά».
Χώρες όπως η Σουηδία και η Φινλανδία πώς θα πειστούν ότι η Τουρκία θα είναι αξιόπιστος εταίρος όταν έχουν βιώσει την παρελκυστική πολιτική της Αγκυρας για την είσοδό τους στο ΝΑΤΟ;
Σκοπός του γραμματέα της Συμμαχίας ήταν να εξασφαλίσει την παρουσία του Aμερικανού προέδρου στη Σύνοδο Κορυφής στις 24-25 Ιουνίου, που σύμφωνα με νατοϊκή πηγή «δεν είναι καθόλου δεδομένη». «Η Χάγη είναι η πόλη μου», εξήγησε ο Ρούτε, προσθέτοντας ότι «θα ήθελα πάρα πολύ να σε φιλοξενήσω και να εργαστούμε μαζί, ώστε να εξασφαλίσουμε μια πραγματική επιτυχία, που θα προβάλει την αμερικανική δύναμη στην παγκόσμια σκηνή».
Με την ίδια διπλωματική μαεστρία, ο Ρούτε επιχειρεί να πείσει εσχάτως και «μάλιστα, σε βαθμό εμμονικό», σύμφωνα με νατοϊκό διπλωμάτη, συμμάχους και εταίρους για την ανάγκη ενίσχυσης της αμυντικής συνεργασίας Ε.Ε. – Τουρκίας, ενθαρρυμένος και από τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 6ης Μαρτίου, που άνοιξαν τον δρόμο για επιτάχυνση των αμυντικών δαπανών και μέσω ενίσχυσης συνεργασιών με τρίτες χώρες, όπου η Αγκυρα κλειδώνει στην κατηγορία «ομοϊδεατών» εταίρων.
«Eνας βασικός τρόπος που η Τουρκία μπορεί να συμβάλει είναι με την άμεση αύξηση παραδόσεων όπλων στην Ουκρανία και στις ευρωπαϊκές δυνάμεις», εξηγεί ο Γερούν Ντόμπερ, καθώς «η αμυντική βιομηχανία της διαθέτει δυνατότητες συμβατές με τη Συμμαχία σε βασικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων τεθωρακισμένων οχημάτων, πυραύλων μικρού και μεσαίου βεληνεκούς κ.ά.», ενώ παράγει drones, που προμηθεύει στην Ουκρανία.
«Ο Ρούτε παίζει τον θεσμικό του ρόλο, όπως και οι προκάτοχοί του», τονίζει νατοϊκός διπλωμάτης, που δεν εκτιμά πως υπάρχει κάτι άλλο πίσω από την πρόθεσή του να ενισχυθεί η συνεργασία Τουρκίας – Ε.Ε. Υπενθυμίζει εξάλλου ότι ως πρωθυπουργός δεν είχε πάντα τις καλύτερες σχέσεις με τον Ερντογάν. Ωστόσο, ειδικά μετά το «σοκ» που έχουν υποστεί οι νατοϊκοί σύμμαχοι με την αναξιοπιστία και συναλλακτική πολιτική του Τραμπ, η ίδια πηγή εμφανίζεται επιφυλακτική για το εάν υπάρχουν περιθώρια «ανοχής» για την ίδια συμπεριφορά που επιδεικνύει ο Ταγίπ Ερντογάν.
«Η Τουρκία έχει μόλις 3% συμμόρφωση με την κοινή εξωτερική και πολιτική ασφαλείας της Ε.Ε. και καμία συμφωνία ασφαλείας», σχολιάζει, επιχείρημα που προβάλλει και η Ελλάδα. Ταυτόχρονα, χώρες όπως η Σουηδία και η Φινλανδία πώς θα πειστούν ότι η Τουρκία «θα είναι αξιόπιστος μακροπρόθεσμος προμηθευτής τους;» αναρωτιέται, ιδιαίτερα όταν έχουν «βιώσει από πρώτο χέρι τη συναλλακτική πολιτική της Αγκυρας για την είσοδό τους στο ΝΑΤΟ;». «Μπορεί να τους πείσει; Η συναλλακτική πολιτική της Τουρκίας δεν εξυπηρετεί, πάντως, το αφήγημα ότι μπορεί να συνδράμει αποφασιστικά στην οικοδόμηση της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας», καταλήγει χαρακτηριστικά.
Thank you, Mr President
Το 2018, ο τότε πρωθυπουργός της Ολλανδίας είχε γίνει viral, όταν φώναξε «όχι» αντιπαρατιθέμενος με τον Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο για τις εμπορικές σχέσεις Ε.Ε. – ΗΠΑ. Αυτή τη φορά ο Μαρκ Ρούτε υπήρξε σαφώς πιο διπλωματικός, καταπίνοντας τα σχόλια του Τραμπ για τον Πούτιν – καθώς είχε προηγηθεί η αμφιλεγόμενη δήλωση του Ρώσου προέδρου για πιθανή εκεχειρία. Μάλιστα, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ συνεχάρη τον οικοδεσπότη του σχετικά με τις προσπάθειές του για ειρήνευση.
_________________________________________________________________________
Κεντρική φωτό: Ο γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε στο Οβάλ Γραφείο την Πέμπτη. Αυτή τη φορά, ήταν πολύ αβρός με τον οικοδεσπότη του, στην προσπάθειά του να δείξει ότι ο λώρος του ΝΑΤΟ με την τραμπική Αμερική δεν έχει κοπεί. [Pool via A.P.]
