Ενα αεροπλάνο με τον συλληφθέντα πρώην πρόεδρο των Φιλιππίνων, Ροντρίγκο Ντουτέρτε, απογειώθηκε από τη Μανίλα, λίγες ώρες αφότου το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε ένταλμα σύλληψης, κάνοντας λόγο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας σχετικά με τον θανατηφόρο «πόλεμο κατά των ναρκωτικών».
Ο 79χρονος πρώην ηγέτης των Φιλιππίνων τέθηκε υπό αστυνομική κράτηση λίγο μετά την άφιξή του στο διεθνές αεροδρόμιο της πρωτεύουσας από το Χονγκ Κονγκ το πρωί της Τρίτης.
Ο νυν πρόεδρος Φέρντιναντ Μάρκος Τζ. επιβεβαίωσε ότι ο Ντουτέρτε βρίσκεται καθ’ οδόν προς τη Χάγη, στην Ολλανδία, όπου εδρεύει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ).
Νωρίτερα, η κόρη του Ντουτέρτε, Σάρα, η οποία υποστήριξε ότι θα τον συνοδεύσει στη Χάγη, δήλωσε ότι μεταφέρουν τον πατέρα της «με τη βία».
Ο Ντουτέρτε ερευνάται για τις επιχειρήσεις βίαιης καταστολής έως το 2022, κατά τις οποίες σκοτώθηκαν χιλιάδες άνθρωποι, όσο εκείνος ήταν πρόεδρος των Φιλιππίνων.
Κατά τη σύλληψή του, σήμερα, αμφισβήτησε την εγκυρότητα του εντάλματος διερωτώμενος: «Ποιο έγκλημα έχω διαπράξει; (…) Αν διέπραξα κάποιο ατόπημα, διώξτε με στα δικαστήρια των Φιλιππίνων, με Φιλιππινέζους δικαστές, και θα φυλακιστώ στο έθνος μου».
Με αφορμή τη σύλληψή του, υποβλήθηκε εκ μέρους του μια αίτηση στο Ανώτατο Δικαστήριο που ζητά να μην εκτελεστεί οποιοδήποτε σχετικό ένταλμα.
Σύμφωνα με δήλωση του εκπροσώπου του δικαστηρίου, ο πρώην πρόεδρος ζήτησε επίσης να σημειωθεί ότι η αποχώρηση των Φιλιππίνων από το ΔΠΔ το 2019 «τερμάτισε» ουσιαστικά τη δικαιοδοσία του επί της χώρας και του λαού της.
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξηγεί, από την πλευρά του, ότι εξακολουθεί να έχει δικαιοδοσία στις Φιλιππίνες για εγκλήματα που φέρεται να διαπράχθηκαν πριν η χώρα αποχωρήσει από τον θεσμό.
Ο «πόλεμος κατά των ναρκωτικών»
Πριν ακόμα αναλάβει τα ηνία των Φιλιππίνων, ως δήμαρχος της πόλης Νταβάο, ο Ντουτέρτε, είχε αποκτήσει το προσωνύμιο «ο τιμωρός» λόγω της σκληρής στάσης του απέναντι στο έγκλημα. Στην προεκλογική του εκστρατεία για την προεδρία το 2016, υποσχέθηκε ανοιχτά δολοφονίες υπόπτων εγκληματιών.
«Ξεχάστε τους νόμους για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αν γίνω πρόεδρος, θα κάνω ό,τι έκανα ως δήμαρχος. Εσείς οι έμποροι ναρκωτικών, ληστές και τεμπέληδες, καλύτερα να φύγετε. Γιατί θα σας σκοτώσω», είχε διαμηνύσει.
Ακόμα και σε συνέντευξή του στο Reuters κατά την προεκλογική του εκστρατεία, είχε πει: «Ας σκοτώνουμε πέντε εγκληματίες κάθε εβδομάδα, για να εξαλειφθούν».
Η αιματηρή καταστολή
Αμέσως μετά την εκλογή του το 2016, ο Ντουτέρτε είχε δώσει εντολή για πανεθνική αστυνομική καταστολή, οδηγώντας σε χιλιάδες θανάτους μέσα σε λίγους μήνες.
Μέχρι το τέλος του 2016, πάνω από 2.000 άνθρωποι είχαν ήδη σκοτωθεί σε επιχειρήσεις της αστυνομίας, οι περισσότερες εκ των οποίων χαρακτηρίστηκαν «ένοπλες συμπλοκές».
Παρά τη διεθνή κατακραυγή, η αιματηρή πολιτική του είχε αρχικά ευρεία αποδοχή στη χώρα. Ερευνα της Social Weather Stations το 2016 έδειξε ότι 77% των Φιλιππινέζων ήταν ικανοποιημένοι από τη διακυβέρνησή του.
Το 2018, οι δημοσιογράφοι του Reuters τιμήθηκαν με βραβείο Πούλιτζερ για την αποκάλυψη της ωμής πραγματικότητας της εκστρατείας του Ντουτέρτε, περιλαμβανομένων βίντεο από κάμερες ασφαλείας που διέψευδαν τους επίσημους ισχυρισμούς περί «συμπλοκών».
Ο απολογισμός: 6.248 νεκροί ή… 30.000;
Οταν ο Ντουτέρτε αποχώρησε από την προεδρία το 2022, τα επίσημα στοιχεία της κυβέρνησης έκαναν λόγο για 6.248 θανάτους υπόπτων για εμπορία ναρκωτικών.
Ομως, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ανεξάρτητοι ερευνητές εκτιμούν ότι ο πραγματικός αριθμός των νεκρών μπορεί να ξεπερνά τις 30.000, καθώς πολλοί δολοφονήθηκαν υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες ή καταγράφηκαν ως «νεκροί από φυσικά αίτια».
Σε πολλές περιπτώσεις, ανασκαφές και επανεξετάσεις σορών αποκάλυψαν ότι τα θύματα είχαν βίαιες κακώσεις, παρότι τα πιστοποιητικά θανάτου ανέφεραν φυσικά αίτια. Σε μία ενδεικτική περίπτωση, ο θάνατος ενός ατόμου είχε αποδοθεί σε πνευμονία, αλλά η εκταφή αποκάλυψε ότι είχε δεχτεί πυροβολισμό στο κεφάλι.
Η έρευνα του ICC
Τον Φεβρουάριο του 2018, ο Εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ICC) ζήτησε προκαταρκτική έρευνα για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στις Φιλιππίνες.
Λίγες εβδομάδες αργότερα, ο Ντουτέρτε δήλωσε ότι αποσύρει τη χώρα από το Δικαστήριο. Η απόσυρση τέθηκε σε ισχύ τον Μάρτιο του 2019.
Το 2021, η έρευνα ανεστάλη προσωρινά καθώς η κυβέρνηση των Φιλιππίνων ισχυρίστηκε ότι είχε λειτουργικό δικαστικό σύστημα που μπορούσε να διερευνήσει τις καταγγελίες.
Ωστόσο, το 2023, το Δικαστήριο επανεκκίνησε την έρευνα, κρίνοντας ότι η Μανίλα δεν είχε κάνει αρκετά ώστε να αποδοθεί δικαιοσύνη.
Πηγές BBC και Reuters
