Κέρδη από τη γεωπολιτική στροφή των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ προσδοκά η Τουρκία, καθώς στην Αγκυρα επικρατεί πλέον η άποψη πως η χώρα έχει την ευκαιρία να αναβαθμίσει τη θέση της, διαδραματίζοντας ενεργό διαμεσολαβητικό ρόλο στην Ουκρανία.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν, σε ομιλία πριν από λίγες ημέρες, εξήγησε πώς διαβάζει η Αγκυρα τις τελευταίες εξελίξεις: «Διαπιστώνουμε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν ήδη αρχίσει να συζητούν ζητήματα όπως πώς θα είναι μια ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας χωρίς το ΝΑΤΟ. Αν πρόκειται να αναδιαμορφωθεί η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας, φυσικά αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς την Τουρκία. Μια προσέγγιση αρχιτεκτονικής ασφάλειας, που να αποκλείει μια στρατιωτική δύναμη όπως η Τουρκία, δεν θα ήταν ρεαλιστική». Ο αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Beykent της Κωνσταντινούπολης και καθηγητής στο τμήμα Διεθνών Σχέσεων και Δημόσιας Διοίκησης Κεμάλ Ολτσάρ, μιλώντας στην «Κ», επικαλείται τους αριθμούς: «Η Τουρκία αυτή τη στιγμή είναι η δεύτερη χώρα σε επιχειρησιακή συνεισφορά στο ΝΑΤΟ και έκτη στην οικονομική συνεισφορά. Είναι μεταξύ των χωρών που ξεπερνούν το όριο του 2% στις αμυντικές δαπάνες. Συνεισφέρει στο ΝΑΤΟ, στον ΟΗΕ και στις δυνάμεις ασφαλείας της Ευρώπης με 3.000 άτομα σε 11 διαφορετικά σημεία στον κόσμο. Υπό αυτό το πρίσμα, η Τουρκία είναι απαραίτητη για την Ευρώπη και την ασφάλειά της, και αυτό θα το δούμε το επόμενο διάστημα». Ο ίδιος με έμφαση τονίζει πως η χώρα του διαθέτει αυτή τη στιγμή τον μεγαλύτερο στρατό της Ευρώπης.
Ο κ. Ολτσάρ θεωρεί ότι «η Τουρκία οδεύει στο να γίνει μια παγκόσμια δύναμη. Εχει ήδη φτάσει στο σημείο της περιφερειακής δύναμης του μεσαίου άξονα – δηλαδή της περιοχής της Μαύρης Θάλασσας, της Μεσογείου, του Αιγαίου, της Αφρικής και τη Μέσης Ανατολής. Επίσης, με τις σχέσεις τουρκόφωνων κρατών είναι μια ισχυρή δύναμη και στην περιοχή της Ευρασίας. Αν δούμε και τις συμφωνίες που έχει υπογράψει ο πρόεδρος Ερντογάν στο πρόσφατο ταξίδι του σε Ινδονησία, Πακιστάν και Μαλαισία, διαπιστώνουμε ότι υπάρχει η δυναμική για να γίνει παγκόσμια δύναμη».
Ο αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Beykent αναφέρει πως η Τουρκία προσφέρει επίσης και ενεργειακή ασφάλεια στην Ευρώπη με την πρόταση της μεταφοράς του αερίου του Αζερμπαϊτζάν και του Τουρκμενιστάν μέσω του πιθανού κόμβου στη Θράκη, και σε αυτό ίσως προστεθεί και το αέριο του Ιράν.
«Μια προσέγγιση αρχιτεκτονικής ασφάλειας, που να αποκλείει μια στρατιωτική δύναμη όπως η Τουρκία, δεν θα ήταν ρεαλιστική», δηλώνει ο Χακάν Φιντάν.
Πάντως, με επίσημα βήματα η Αγκυρα προσπαθεί να προσεγγίσει τις Βρυξέλλες προσφέροντας ως αντάλλαγμα πρώτα την ασφάλεια. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποστήριξε ότι «οι εξελίξεις στη Συρία, όπως και οι συζητήσεις που γίνονται στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία, επιβεβαιώνουν πως η Ευρώπη έχει ανάγκη την Τουρκία. Μόνον η Τουρκία μπορεί να σώσει την Ε.Ε. από το αδιέξοδο που βρίσκεται στην οικονομία, στην άμυνα και στην πολιτική. Θα τη σώσει η πλήρης ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. Στην Ευρώπη που γηράσκει δημογραφικά και οικονομικά, θα δώσει νερό ζωής η ένταξη της Τουρκίας, η πλήρης ένταξη της Τουρκίας. Οσο η Ε.Ε. αντικρίσει νωρίτερα την πραγματικότητα, τόσο καλύτερα θα είναι γι’ αυτήν».
Ο πρόεδρος της Τουρκίας την περασμένη Πέμπτη συνομίλησε και με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, στον οποίο εξέφρασε την επιθυμία της Αγκυρας για την αναζωογόνηση των σχέσεων Τουρκίας – E.E. και τόνισε πως ο σχεδιασμός για την ευρωπαϊκή ασφάλεια με τη συμμετοχή της Τουρκίας θα ήταν επωφελής για όλους.
O πολιτικός αναλυτής της εφημερίδας Ηurriyet Σεντάτ Εργκίν σε άρθρο του παρατηρεί ότι «η Τουρκία και στις δύο ψηφοφορίες του ΟΗΕ, μαζί με χώρες της Ε.Ε., στάθηκε στο πλευρό της Ουκρανίας, που είναι υπό την κατοχή της Ρωσίας. Στην αντιπαράθεση που ξέσπασε μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε. για το θέμα αυτό, η Τουρκία πήρε την κατεύθυνση προς την Ε.Ε. Εννοείται ότι τις επόμενες ημέρες θα συζητήσουμε εντατικά τις σχέσεις της Τουρκίας με τον δυτικό κόσμο. Τα γεγονότα στον ΟΗΕ τις προάλλες αποτελούν ίσως μια εντυπωσιακή εισαγωγή σε αυτή τη συζήτηση».
Ο κ. Ολτσάρ υποστηρίζει πως η Τουρκία αναβαθμίζεται και σε διπλωματικό επίπεδο. «Είναι μια συντονίστρια χώρα και μεσολαβεί. Είναι σε επαφή με την Ουκρανία, τη Ρωσία, τις ΗΠΑ. Είναι η μοναδική χώρα του ΝΑΤΟ που συνομιλεί με όλους. Η Τουρκία είναι αξιόπιστη και ισχυρή, με ισχυρό ηγέτη, με ισχυρές ένοπλες δυνάμεις. Ολα αυτά είναι πολλαπλασιαστές ισχύος, δηλαδή, πολιτικά έχει μεγάλη επιρροή». Ο ίδιος υπογραμμίζει επίσης πως σε περίπτωση που θα σταλεί ειρηνευτική δύναμη στην Ουκρανία δεν είναι σίγουρο αν η Τουρκία θα συμβάλει με μάχιμες δυνάμεις, αλλά θα μπορούσε να ενισχύσει τις δυνάμεις αυτές με εκπαίδευση, οπλικά συστήματα και τέτοιου είδους ανάγκες.
Και περί Οτσαλάν
Στο μεταξύ, η έκκληση που έκανε ο ηγέτης του PKK Αμπντουλάχ Οτσαλάν, την περασμένη Πέμπτη, προς τα μέλη της οργάνωσης, να καταθέσουν τα όπλα και να διαλυθεί η οργάνωση, θεωρείται ένα ιστορικό βήμα (βλέπε στη διπλανή σελίδα). Αναλυτές εκτιμούν πως σε περίπτωση που θα επέλθουν «η ειρήνη και η δημοκρατία», όπως ελπίζει ο Οτσαλάν, τότε η Τουρκία θα έχει κλείσει ένα σημαντικό στρατιωτικό μέτωπο στις νοτιοανατολικές επαρχίες της που αποτελεί ανοιχτή πληγή από το 1984. Ο τερματισμός της ένοπλης δράσης του PKK, επισημαίνουν οι αναλυτές, θα ενισχύσει περισσότερο τις αμυντικές ικανότητες της Αγκυρας.
