Αν θέλει κανείς να ακολουθήσει την απόσταση που έχει διανύσει η βρετανική διπλωματία απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ, μπορεί να ρίξει μια ματιά στις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Ντέιβιντ Λάμι.
Στα αριστερά των Labour (παρών στις διαδηλώσεις έξω από την ελληνική πρεσβεία στα χρόνια της κρίσης), o Λάμι κάποτε είχε χαρακτηρίσει τον Αμερικανό πρόεδρο «τύραννο με περουκίνι» και «φιλοναζί ρατσιστή της Κου Κλουξ Κλαν». Τον περασμένο Σεπτέμβριο, προσκεκλημένος του Τραμπ στη Νέα Υόρκη, ο Λάμι περιέγραφε περιχαρής στους δημοσιογράφους ότι ο Αμερικανός πρόεδρος όχι μόνο δεν θυμόταν τους χαρακτηρισμούς, αλλά του «προσέφερε και δεύτερη μερίδα κοτόπουλο».
Ο ίδιος ο Κιρ Στάρμερ τον Ιανουάριο του 2016, ως σκιώδης υπουργός Εσωτερικών, είχε εξηγήσει στη Βουλή ότι οι δηλώσεις στοχοποίησης της μουσουλμανικής κοινότητας από τον Τραμπ «δεν είναι απλώς καραγκιοζιλίκια, αλλά αποκρουστικές». Η Βουλή συζητούσε εκείνες τις μέρες την πρόταση να απαγορευθεί η είσοδος του Τραμπ στη Βρετανία. «Δεν θα τον καλούσα για δείπνο, αλλά οι δηλώσεις δεν είναι αρκετές για να μην του επιτρέψουμε την είσοδο στη χώρα. Ας τον φέρουμε και ας του μιλήσουμε με ισχυρότερα επιχειρήματα από τα δικά του», είχε πει τότε ο Στάρμερ.
Εννιά χρόνια αργότερα, ο Βρετανός πρωθυπουργός όχι απλώς κάλεσε τον Τραμπ στη Βρετανία, αλλά το βράδυ της Πέμπτης, στον Λευκό Οίκο, έβγαλε θεατρικά τη γραπτή πρόσκληση από την τσέπη του σακακιού του ως το μεγάλο δώρο του βασιλιά Καρόλου προς τον Αμερικανό πρόεδρο.
Δουλικός κατευνασμός; Κι όμως, την επομένη της επίσκεψης τα βρετανικά ΜΜΕ επιδοκίμασαν χωρίς εξαιρέσεις τον Στάρμερ. Από τις αριστερές εφημερίδες (Guardian, Daily Mirror) μέχρι τα δεξιά ταμπλόιντ (Daily Mail, Sun), τα πρωτοσέλιδα γράφουν ότι ο πρωθυπουργός έπαιξε σωστά τα χαρτιά του απέναντι στον Αμερικανό πρόεδρο.
Το ιστορικό περιοδικό της βρετανικής αριστεράς NewStatesman υπενθύμισε στους αναγνώστες του ότι ο Στάρμερ έκανε αυτό που τον είχαν προτρέψει οι συντάκτες του: να μιμηθεί το παράδειγμα του εκλιπόντα Ιάπωνα πρωθυπουργού Σίνζο Αμπε. Παρά τις απειλές του Τραμπ για εμπορικό πόλεμο στους Ιάπωνες, ο Αμπε έκανε επίθεση φιλίας με ανέξοδες χειρονομίες: χάρισε στον Τραμπ ένα χρυσό μπαστούνι του γκολφ, έδωσε το όνομά του σε ένα κύπελλο Σούμο και τον προσκάλεσε ως τον πρώτο ξένο ηγέτη που θα συναντούσε ο νέος αυτοκράτορας Ναρουχίτο το 2019.
Ισως το χαρακτηριστικότερο στιγμιότυπο της επίσκεψης του Βρετανού πρωθυπουργού στον Λευκό Οίκο είναι η στιγμή που ο Τραμπ ζητάει από τον Στάρμερ να εξηγήσει στους δημοσιογράφους τι ακριβώς λέει η πρόσκληση την οποία ο Βρετανός πρωθυπουργός του έχει μόλις παραδώσει. Ο Στάρμερ τον ακουμπά στον ώμο και απευθύνεται στον Τραμπ σαν σε παιδί που έχει μόλις ανοίξει το δώρο του: «Είναι μία πρόσκληση από τον βασιλιά για μία δεύτερη επίσημη επίσκεψη, κάτι πραγματικά σπέσιαλ, κάτι που δεν έχει συμβεί ξανά, κάτι πρωτοφανές στην ιστορία», λέει ο Στάρμερ. Το κλίμα στη συνάντηση έχει ένα γλυκερό γκλαμ, ένα σχεδόν κωμικό «bromance», όπως το περιγράφουν τα δεξιά βρετανικά ταμπλόιντ. «Τι όμορφη προσφορά! Αν μιλούσα έτσι θα είχα εκλεγεί πρόεδρος πριν από 20 χρόνια», είπε λίγο αργότερα στην κοινή συνέντευξη Τύπου ο ενθουσιασμένος Τραμπ.
Επί της ουσίας; Οι Βρετανοί πήραν αυτά που ήθελαν: διαβεβαιώσεις ότι δεν θα υπάρξουν δασμοί (και γιατί να υπάρχουν όταν το ισοζύγιο είναι θετικό για τους Αμερικανούς;), θετικός τόνος για την Ουκρανία, συναίνεση των Αμερικανών στη βρετανική αποχώρηση από τα νησιά Τσάγκος (ίσως η μεγαλύτερη διπλωματική επιτυχία της βρετανικής αποστολής αφού υπήρχε φόβος ότι ο Τραμπ θα διαφωνούσε ανοιχτά, επικαλούμενος λόγους ασφαλείας λόγω Κίνας). Αλλά μπορεί και να μην έχουν πάρει τίποτε, γιατί όλα αλλάζουν απρόβλεπτα και από τη μία μέρα στην άλλη.
Ο Στάρμερ ετοιμάζεται τώρα να πει τα καθέκαστα στους Ευρωπαίους ηγέτες τους οποίους περιμένει στο Λονδίνο την Κυριακή. Είναι ξαφνικά ο σύνδεσμος ΗΠΑ-Ευρώπης με τίμημα μία βασιλική πρόσκληση και αντάλλαγμα μία έξτρα μερίδα κοτόπουλο. Στην εποχή του Τραμπ η διπλωματία είναι διαρκώς μεταβαλλόμενη, αλλά φέρει πια τη μόνιμη σφραγίδα της αισθητικής του Αμερικανού προέδρου.
* Ο Θύμιος Τζάλλας είναι δημοσιογράφος και εργάζεται σε think tank στο Λονδίνο.
