Πριν από λίγες μέρες στη Βρετανία άρχισε να κυκλοφορεί ξανά η φήμη ότι η κυβέρνηση θα προσκαλέσει τον Ντόναλντ Τραμπ ώστε να μιλήσει στο βήμα της ιστορικής Βουλής των Κοινοτήτων. Οπως ακριβώς και με τις προσκλήσεις του στο Παλάτι το 2017 και το 2018, αυτές οι χειρονομίες είναι δολώματα στη ματαιοδοξία του Αμερικανού προέδρου με στόχο τον κατευνασμό του. Μπορεί ο Τραμπ να μην έχει βρεθεί ακόμη στη βρετανική Βουλή, αλλά το πνεύμα του ήταν εκεί το μεσημέρι της Τρίτης, σε μία από τις ιστορικότερες ανακοινώσεις που έχει κάνει Βρετανός πρωθυπουργός τα τελευταία χρόνια.
Δύο μέρες πριν από την επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο, ο Κιρ Στάρμερ ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει μέχρι το 2027 τις αμυντικές δαπάνες της χώρας από 2,3% στο 2,5% του ΑΕΠ. Αυτά είναι περίπου 14 δισεκατομμύρια λίρες τον χρόνο, η μεγαλύτερη αύξηση από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Ο Στάρμερ θα πάρει τα χρήματα από τα κονδύλια της Διεθνούς Αναπτυξιακής Βοήθειας. Πριν από μία εβδομάδα, θα ήταν αδιανόητο για τον Στάρμερ να περικόψει τη διεθνή βοήθεια κατά 40%. Αλλά με τον Τραμπ όλα εξελίσσονται δραματικά και ραγδαία. Για τα προοδευτικά κόμματα της Βρετανίας, η βοήθεια στους αδύναμους του πλανήτη είναι ιερή σημαία της βρετανικής εξωστρέφειας.
Ο ένας μετά τον άλλο, οι διεθνείς οργανισμοί στράφηκαν κατά της κυβέρνησης. Η ActionAid χαρακτήρισε την απόφαση ανεύθυνη, η WaterAid στυγνή προδοσία. Η Save the Children δήλωσε «άναυδη για την εγκατάλειψη των φτωχών παιδιών», και υπενθύμισε στον Στάρμερ ότι οι περικοπές θα έχουν συνέπειες και στα παιδιά της Ουκρανίας. Ο Ντέιβιντ Μίλιμπαντ (πρώην Εργατικός υπουργός Εξωτερικών και παραλίγο αρχηγός του κόμματος, νυν επικεφαλής της Διεθνούς Επιτροπής Διάσωσης στη Νέα Υόρκη) μίλησε για καταστροφικές συνέπειες σε αυτούς που έχουν τα χρήματα τη μεγαλύτερη ανάγκη: τους φτωχούς του πλανήτη. «Το 2021 καταψηφίσαμε μαζί τη μείωση της Διεθνούς Βοήθειας από το 0,7% στο 0,5% του ΑΕΠ γιατί και οι δύο πιστεύαμε ότι δεν μπορεί να τακτοποιούμε τα οικονομικά μας στην πλάτη των φτωχών», είπε στον Στάρμερ ο πρώην υπουργός Διεθνούς Ανάπτυξης, Συντηρητικός Αντριου Μίτσελ. Μπορεί οι Εργατικοί βουλευτές να μην είναι δημοσίως το ίδιο δηκτικοί, δεν είναι όμως καθόλου χαρούμενοι.
Μόνο που ο Βρετανός πρωθυπουργός μπορεί να κλείσει τα αυτιά του στην κριτική. Ξέρει ότι η μείωση των κονδυλίων για τη Διεθνή Βοήθεια θα έχει μεν συνέπειες για τους φτωχούς εκτός Βρετανίας, όχι όμως πολιτικό κόστος για τον ίδιο. Η κοινή γνώμη δεν πολυνοιάζεται. Αντιθέτως, το 64% των ερωτηθέντων είναι υπέρ της μείωσής της. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Νάιτζελ Φάρατζ του δεξιού λαϊκιστικού Reform είχε ήδη εναρμονιστεί με το λαϊκό αίσθημα, πολύ πριν από τον Βρετανό πρωθυπουργό.
Μετά τη διάλυση της USAID, της αμερικανικής υπηρεσίας διεθνούς αναπτυξιακής βοήθειας, βλέπουμε τη Βρετανία να περικόπτει το δικό της αντίστοιχο πρόγραμμα.
Στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε την κυβερνητική ανακοίνωση, ο Κρίστοφερ Χοπ του GB News (η βρετανική εκδοχή του Fox News) ρώτησε τον Στάρμερ αν συμπεριφέρεται «σαν μεταμφιεσμένος Φάρατζ», αφού η αύξηση των αμυντικών δαπανών και η μείωση της διεθνούς βοήθειας υπήρξαν προεκλογικές υποσχέσεις του Reform.
Με έναν παράδοξο τρόπο ο απομονωτισμός του Ντόναλντ Τραμπ είναι μεταδοτικός. Λίγες μέρες μετά τη διάλυση της USAID, της αμερικανικής υπηρεσίας διεθνούς αναπτυξιακής βοήθειας («ένα μεγάλο στρατηγικό λάθος, όπως το περιέγραψε ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Λάμι πριν από δύο εβδομάδες), τώρα βλέπουμε τη Βρετανία να περικόπτει το δικό της αντίστοιχο πρόγραμμα. Είναι ένας αναχωρητισμός, όχι απλώς από διεθνείς ηθικές υποχρεώσεις, αλλά και από το soft power που ιστορικά έχουν οι δύο χώρες. Ενα κενό επιρροής στον αναπτυσσόμενο κόσμο που άλλοι παίκτες όπως η Κίνα θα σπεύσουν να καλύψουν.
* Ο κ. Θύμιος Τζάλλας είναι δημοσιογράφος και εργάζεται σε think tank στο Λονδίνο.
