Το Κίεβο κατέληξε σε συμφωνία με την Ουάσιγκτον για τα ορυκτά, η οποία –όπως ελπίζουν Ουκρανοί αξιωματούχοι– θα βελτιώσει τις σχέσεις με την κυβέρνηση Τραμπ και θα ανοίξει τον δρόμο για μια μακροπρόθεσμη δέσμευση των ΗΠΑ για την ασφάλεια.
Οπως μεταδίδει το Bloomberg News, το υπουργικό Συμβούλιο της Ουκρανίας αναμένεται να εισηγηθεί, αύριο Τετάρτη, την υπογραφή της συμφωνίας από την κυβέρνηση.
Ρεπορτάζ των Financial Times αναφέρει ότι Ουκρανοί αξιωματούχοι δηλώνουν ότι το Κίεβο είναι πλέον έτοιμο να υπογράψει τη συμφωνία για την από κοινού αξιοποίηση των ορυκτών πόρων της χώρας, συμπεριλαμβανομένων του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους, η τελική μορφή της συμφωνίας διαμορφώθηκε αφού η Ουάσιγκτον απέσυρε την αρχική απαίτηση της για 500 δισ. δολ. από την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων.
Η αναπληρώτρια πρωθυπουργός και υπουργός Δικαιοσύνης της Ουκρανίας, Ολχα Στεφανίσινα, δήλωσε στους Financial Times ότι η συμφωνία αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής συνεργασίας.
Η αρχική πρόταση των ΗΠΑ, που είχε παρουσιαστεί από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ ως τρόπος αποπληρωμής της αμερικανικής στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας μετά την εισβολή της Ρωσίας το 2022, είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στο Κίεβο και σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Ο Ζελένσκι απέρριψε το αρχικό σχέδιο την περασμένη εβδομάδα, οδηγώντας τον Τραμπ να τον αποκαλέσει «δικτάτορα» και να αφήσει αιχμές για το ποιος ξεκίνησε τον πόλεμο.
Η τελική συμφωνία, το κείμενο της οποίας έχει ημερομηνία 24 Φεβρουαρίου, προβλέπει τη δημιουργία ενός επενδυτικού ταμείου στο οποίο η Ουκρανία θα συνεισφέρει το 50% των εσόδων από τη μελλοντική εκμετάλλευση κρατικών ορυκτών πόρων, συμπεριλαμβανομένων του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Τα έσοδα αυτά θα επενδύονται σε έργα εντός της Ουκρανίας.
Ωστόσο, η συμφωνία δεν περιλαμβάνει αναφορά σε εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ, τις οποίες το Κίεβο αρχικά είχε θέσει ως προϋπόθεση.
Ορισμένες κρίσιμες λεπτομέρειες, όπως το ποσοστό συμμετοχής των ΗΠΑ στο ταμείο και οι όροι της «συνιδιοκτησίας» των πόρων, παραμένουν ανοιχτά ζητήματα που θα ρυθμιστούν μελλοντικά.
Παράλληλα, το Κίεβο διατηρεί τον έλεγχο επί των υφιστάμενων ορυκτών εσόδων, εξαιρώντας τις δραστηριότητες των μεγάλων κρατικών εταιρειών ενέργειας, Naftogaz και Ukrnafta, από τη συμφωνία.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Ukrainska Pravda, οι βασικές τροποποιήσεις στη συμφωνία είναι:
- Η Ουκρανία και οι ΗΠΑ θα δημιουργήσουν Ταμείο Επενδυτικής Ανασυγκρότησης, το οποίο θα λαμβάνει το 50% των εσόδων από την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της Ουκρανίας, καθώς και από λιμάνια και υποδομές που σχετίζονται με την εξόρυξη.
- Στο νέο κείμενο προστέθηκε μια νέα ρήτρα που ορίζει ότι ούτε η Ουκρανία ούτε οι ΗΠΑ μπορούν να πωλήσουν ή να μεταβιβάσουν το μερίδιό τους στο ταμείο χωρίς την προηγούμενη γραπτή συγκατάθεση του άλλου μέρους.
- Αφαιρείται η πρόβλεψη που όριζε ότι η Ουκρανία θα συνέχιζε τις συνεισφορές της στο ταμείο μέχρι να φτάσουν συνολικά τα 500 δισ. δολάρια.
- Το ταμείο δεν θα περιλαμβάνει έσοδα που ήδη καταγράφονται στον προϋπολογισμό της Ουκρανίας, ενώ η σταθερότητα και ο όγκος των συνεισφορών θα καθοριστούν σε μελλοντική συμφωνία.
- Καταργείται η ρήτρα που προέβλεπε διπλασιασμό των αμερικανικών επενδύσεων για κάθε δολάριο που επενδύει η Ουκρανία.
- Δεν περιλαμβάνονται πλέον στόχοι για επαναφορά του ΑΕΠ της Ουκρανίας στα επίπεδα του 2021.
- Διαγράφεται η πρόβλεψη που θα επέτρεπε να υπερβεί το 50% το μερίδιο των εσόδων από υποδομές υπό ρωσική κατοχή μετά από μια πιθανή ανακατάληψή τους.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε μια περίοδο που η διοίκηση Τραμπ έχει αλλάξει ριζικά την πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στον πόλεμο της Ουκρανίας, ξεκινώντας απευθείας συνομιλίες με τη Ρωσία, αποκλείοντας τους Ευρωπαίους συμμάχους και το Κίεβο από τις διαπραγματεύσεις.
Παρά τις αβεβαιότητες, η κυβέρνηση Ζελένσκι βλέπει τη συμφωνία ως έναν μηχανισμό που θα διασφαλίσει μακροπρόθεσμα την αμερικανική υποστήριξη.
Ουκρανοί αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν ότι η συμφωνία εγκρίθηκε από τα υπουργεία Δικαιοσύνης, Οικονομίας και Εξωτερικών, ενώ άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο ταξιδιού του Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο για επίσημη υπογραφή με τον Τραμπ.
Ωστόσο, το ουκρανικό κοινοβούλιο θα πρέπει να επικυρώσει τη συμφωνία, με αντιπολιτευόμενους βουλευτές να προαναγγέλλουν έντονες συζητήσεις.
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, δήλωσε ότι η συμφωνία είναι «κρίσιμη» και πρέπει να υπογραφεί το συντομότερο δυνατό, χωρίς όμως να δώσει λεπτομέρειες για την πορεία των συνομιλιών.
Με πληροφορίες από τους Financial Times, Bloomberg News, Ukrainska Pravda και το Reuters
