Το Κρεμλίνο έχει αξιοποιήσει στο μέγιστο τη «φούσκα παραπληροφόρησης» (όπως το έθεσε ο πρόεδρος Ζελένσκι) εντός της οποίας κινείται ο Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με τον Αντριου Γουάις. Ο Γουάις, αντιπρόεδρος Μελετών στο Carnegie Endowment for International Peace, πρώην διευθυντής ρωσικών, ουκρανικών και ευρασιατικών υποθέσεων στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου και συγγραφέας μιας βιογραφίας του Πούτιν σε μορφή graphic novel («Accidental Czar: The Life and Lies of Vladimir Putin»), εξηγεί στην «Κ» την αιρετική κοσμοθεωρία που έχει μετατρέψει τον Τραμπ στον πρόεδρο των ΗΠΑ που ο Ρώσος ομόλογός του πάντα ονειρευόταν. Παράλληλα, όμως, σημειώνει ότι όσο αποφασισμένος κι αν είναι ο Τραμπ να τελειώσει τον πόλεμο με τους όρους που επιθυμεί η Μόσχα, η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι παραμένουν αυτόνομοι παίκτες που μπορούν να ανατρέψουν αυτά τα σχέδια.
Ηταν αυτοσκοπός
«Από τις πρώτες του ημέρες ως προεδρικός υποψήφιος, ο Τραμπ επέμενε να χαρακτηρίζει τις καλές σχέσεις με τον Πούτιν αυτοσκοπό», θυμίζει ο Γουάις. «Και ήδη από το 2016, είχε συνδέσει αυτόν τον σκοπό με κάποιες μεγάλες γεωπολιτικές ιδέες, όπως η μάχη κατά του ISIS στη Συρία ή η αντιμετώπιση της ανόδου της Κίνας. Αυτού του είδους οι γενικές επιδιώξεις, ωστόσο, δεν αποτελούν εφικτούς στόχους της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Αρα πάντα υπήρχε πολλή μαγική σκέψη, καθώς και μία σαφής τάση ανάγνωσης του κόσμου μέσω ενός φιλορωσικού πρίσματος, που περιελάμβανε ένα βαθύ σκεπτικισμό για τους διατλαντικούς δεσμούς με τους Ευρωπαίους και μία υποβάθμιση της Ουκρανίας ως εταίρου».
«Οι Ρώσοι, ήδη από το 2016, το έχουν εκμεταλλευθεί όλο αυτό πολύ αποτελεσματικά», συνεχίζει. «Μιλούν για τη σπουδαία συνεργασία που θα μπορούσαν να έχουν οι ΗΠΑ με τη Ρωσία, στη Συρία, στον έλεγχο των διεθνών αγορών ενέργειας κ.λπ. Και τώρα, εξαιτίας της εσφαλμένης αυτής θεώρησης του Τραμπ για το πώς λειτουργεί η διεθνής πολιτική, οι Ηνωμένες Πολιτείες υπονομεύουν τη δυνατότητά τους να διαμορφώνουν τις εξελίξεις – και παρέχουν μία σειρά από ανοίγματα στη Μόσχα».
Η επιθυμία του Τραμπ να καταλήξει σε μία συμφωνία με τους Ρώσους, ωστόσο, «δεν σημαίνει αυτομάτως» ότι ο Πούτιν θα πάρει αυτό που θέλει από την Ουκρανία, σύμφωνα με τον ειδικό του Carnegie Endowment. «Βάσει της ρωσικής θεώρησης του κόσμου, η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι απλώς εφαρμόζουν ντιρεκτίβες που προέρχονται από το Οβάλ Γραφείο – είναι απολύτως υποτελείς, με μία σχεδόν φεουδαρχική έννοια, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό όμως δεν ισχύει στην πραγματικότητα. Οι Ουκρανοί πολεμούν για την επιβίωσή τους σε ένα γενοκτονικό πόλεμο – και έχουν δείξει, εδώ και μία δεκαετία, ότι είναι έτοιμοι να θυσιάσουν τα πάντα. Δεν πρόκειται να σταματήσουν να πολεμούν απλώς επειδή ο Λευκός Οίκος εξέδωσε κάτι δελτία Τύπου».
Η απειλή
«Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, παράλληλα, θεωρούν τη Ρωσία τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλειά τους. Αυτή η αντίληψη δεν πρόκειται να εξαφανιστεί επειδή ο Λευκός Οίκος συμπεριφέρεται με έναν έντονα αλλοπρόσαλλο τρόπο. Θα αναζητούν πρακτικές λύσεις ώστε η Ουκρανία να μπορέσει να συνεχίσει να μάχεται και να λειτουργεί ως κράτος –ενδεχομένως με νέους πόρους ευρωπαϊκής βοήθειας αλλά και με την αξιοποίηση των «παγωμένων» αποθεματικών της ρωσικής κεντρικής τράπεζας– και να ξεκαθαριστεί ότι ο πόλεμος μπορεί να λήξει μόνο αν η Ουκρανία νιώθει ότι έχει εξασφαλιστεί σε μακροπρόθεσμη βάση η ασφάλειά της».
«Ολα αυτά θα είναι πολύ πιο δύσκολο να γίνουν πράξη χωρίς αμερικανική ηγεσία και υποστήριξη», παραδέχεται ο Γουάις. «Αλλά οι επαφές με τη Ρωσία στο Ριάντ και οι δηλώσεις Αμερικανών αξιωματούχων στο Μόναχο είναι ένα μέρος μόνο του δράματος», τονίζει, αναδεικνύοντας την επίσκεψη που θα έχουν την ερχόμενη εβδομάδα στον Λευκό Οίκο οι Κιρ Στάρμερ και Εμανουέλ Μακρόν και τις επαφές που θα έχει με την αμερικανική κυβέρνηση ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε.
Η διέξοδος
«Επαφίεται στους Ευρωπαίους να δείξουν ότι θα έχουν λόγο στο πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα», πετυχαίνοντας τη συνεννόηση με τον Τραμπ στη βάση της αυξημένης διάθεσής τους να υπερασπιστούν οι ίδιοι την ασφάλεια της Ευρώπης. «Υπάρχουν τρόποι να δώσουν στον Τραμπ την πολιτική νίκη που επιθυμεί χωρίς να αποδεχθούν αυτά που θέλει να επιβάλει η Ρωσία», λέει ο Αντριου Γουάις.
Επαφίεται στους Ευρωπαίους να δείξουν ότι θα έχουν λόγο στο πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Υπάρχουν τρόποι να δώσουν στον Τραμπ την πολιτική νίκη που επιθυμεί χωρίς να αποδεχθούν αυτά που θέλει να επιβάλει η Ρωσία.
Είναι στρατηγική επιλογή του Τραμπ η εγκατάλειψη της Ουκρανίας, η αποχώρηση από την Ανατολική Ευρώπη και η προσέγγιση με τη Ρωσία; «Δεν ξέρουμε ακόμη ποια είναι η συνολική ιδέα – και αν καν υπάρχει. Η πιο επιεικής ερμηνεία όσων συμβαίνουν είναι ότι [οι Αμερικανοί αξιωματούχοι] αυτοσχεδιάζουν και παίρνουν αποφάσεις στο πόδι για να ικανοποιήσουν την επιθυμία του προέδρου για ένα άμεσο, επικοινωνιακά εντυπωσιακό αποτέλεσμα, χωρίς να ασχολούνται πολύ με την ουσία των ζητημάτων».
