Οταν ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίστηκε στο αμερικανικό πολιτικό στερέωμα, ο Βίκτορ Ντέιβις Χάνσον ήταν από τους λίγους ακαδημαϊκούς της χώρας που δεν έκρυψαν την προτίμησή τους στο πρόσωπό του. Ο πολυβραβευμένος Αμερικανός ιστορικός, συγγραφέας και αμφιλεγόμενος πολιτικός σχολιαστής –ο οποίος είναι και senior fellow στο Hoover Institution, μια δεξαμενή σκέψης στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ–, σύντομα έγινε ένας από τους ανθρώπους του προέδρου, συνομιλώντας μαζί του τακτικά.
Το 2019, στο βιβλίο του «The Case for Trump» ανέλυε για ποιους λόγους η πρώτη θητεία του Τραμπ ήταν επιτυχής. Οπως και πολλά άλλα βιβλία του κ. Χάνσον, ο οποίος είναι και ένθερμος φιλέλληνας, το συγκεκριμένο έγινε γρήγορα μπεστ σέλερ. Μετά τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου κυκλοφόρησε και η ανανεωμένη έκδοση. Σήμερα μιλάει στην «Κ» για τον Τραμπ 2.0, και το πώς φιλοδοξεί με αυτή τη θητεία να αλλάξει τον κόσμο.
Επανεκκίνηση
«Εχει ξεκινήσει μια πολιτισμική, κοινωνική, στρατιωτική και οικονομική αναδόμηση για να δει αν μπορεί να επανεκκινήσει τη χώρα, μειώνοντας τους φόρους και τις δαπάνες, τερματίζοντας τη φούσκα του κυβερνητικού wokeness, προωθώντας την απορρύθμιση, αναπτύσσοντας το πετρέλαιο, τα πυρηνικά, το αέριο, τον άνθρακα και τις σπάνιες γαίες, μεταρρυθμίζοντας τον στρατό και φέρνοντας κοντά του ιδιοφυΐες του τεχνολογικού τομέα για να εξασφαλίσει την υπεροχή των ΗΠΑ στην τεχνητή νοημοσύνη, στη βιοτεχνολογία και στα κρυπτονομίσματα, μεταξύ άλλων», λέει στην «Κ».
Καθημερινά, συμπληρώνει, ο Τραμπ επιχειρεί να στήσει μια «αντεπανάσταση». «Κατά των προηγούμενων αριστεριζουσών, νεοσοσιαλιστικών, πράσινων επαναστάσεων, με τα προγράμματα συμπερίληψης και διαφορετικότητας, των χρόνων του Ομπάμα και του Μπάιντεν», τονίζει.
Ο Τραμπ έχει καταλήξει ότι οι ΗΠΑ αποτελούν ένα ταχύτατα παρακμάζον έθνος – «λόγω των 37 τρισ. δολαρίων χρέους, των κατεστραμμένων συνόρων, 12 εκατ. παρανόμων μεταναστών που ήρθαν στη χώρα τα τελευταία 4 χρόνια, της γελοιοποίησης των ΗΠΑ στην Καμπούλ και επαναστατικών woke πεποιθήσεων, που διάβρωσαν την κάποτε εξέχουσα αμερικανική αξιοκρατία», υποστηρίζει ο κ. Χάνσον.
Καθώς δεν ανησυχεί για μια ακόμη επανεκλογή, ο Τραμπ αυτή τη φορά είναι αδέσμευτος και βιάζεται να κάνει αλλαγές. Στις ΗΠΑ θέλει να δημιουργήσει μία οικουμενική μεσαία τάξη, ανεξαρτήτως φυλής. «Εχει μετατρέψει το κάποτε ελιτίστικο κόμμα των Ρεπουμπλικανών σε ένα πολύ ευρύ, λαϊκιστικό κίνημα συμφερόντων μεσαίας τάξης, που αισθάνεται ότι η παγκοσμιοποίηση έκανε πλούσιες τις ελίτ των δύο ακτών, οι οποίες απολάμβαναν τις παγκόσμιες αγορές όσο οι κατώτερες τάξεις υπέφεραν από τη φυγή της παραγωγής και του κεφαλαίου – από το outsourcing και το offshoring», δηλώνει στην «Κ».
«Οσον αφορά το εξωτερικό, πιστεύει ότι η μεταπολεμική υπόθεση πως οι ατελείωτα πλούσιες και μεγαλόψυχες ΗΠΑ πρέπει να αναλαμβάνουν την άμυνα της Δύσης, να επιτρέπουν τεράστια εμπορικά ελλείμματα στην Ε.Ε. και την Κίνα και στους ίδιους τους γείτονές τους, έχει τελειώσει».
Συμμαχία με τους κροίσους
Πώς συνάδει όμως αυτό το κίνημα, το MAGA (Make America Great Again), κίνημα που εκπροσωπεί ο Τραμπ, με τους δισεκατομμυριούχους της τεχνολογίας όπως ο Ελον Μασκ και ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, που έχει τώρα στο πλευρό του;
Εχει μετατρέψει το κάποτε ελιτίστικο κόμμα των Ρεπουμπλικανών σε ένα λαϊκιστικό κίνημα συμφερόντων μεσαίας τάξης, που αισθάνεται ότι η παγκοσμιοποίηση έκανε πλούσιες τις ελίτ ενόσω οι κατώτερες τάξεις υπέφεραν.
Πολλοί από αυτούς ήταν σκληροπυρηνικοί Δημοκρατικοί το 2020, απαντάει ο κ. Χάνσον. «Κανένας από την Αριστερά δεν παραπονέθηκε όταν ΜΚΟ του Ζούκερμπεργκ έδωσαν 419 εκατ. δολάρια για να απορροφήσουν τη δουλειά των ληξιάρχων σε αμφίρροπες πολιτείες – κλειδιά. Ή όταν ο Τζορτζ Σόρος και ο Σαμ Μπάνκμαν-Φράιντ έδωσαν μαζί πάνω από 100 εκατ. στην καμπάνια του Μπάιντεν. Κανείς τότε δεν μίλησε για ολιγαρχικό κίνδυνο, ούτε όταν ο Μπέζος αγόρασε τη Washington Post. Οπότε η πολιτική αποστασία προκάλεσε το πρόβλημα».
Ο κ. Χάνσον θεωρεί ότι μεγάλο κομμάτι της οργής του κόσμου σχετικά με την εγγύτητα του Τραμπ στα συγκεκριμένα άτομα προέρχεται από το γεγονός ότι οι Μασκ, Ζούκερμπεργκ, Μπέζος και άλλοι άλλαξαν πλευρά όταν είδαν ότι ο Τραμπ στη δεύτερη θητεία του σκόπευε να ανταμείψει τους πιστούς και να τιμωρήσει τους αποστάτες της Σίλικον Βάλεϊ.
«Ο Τραμπ σκέφτεται περισσότερο όπως ο Φράνκλιν Ρούσβελτ το 1942, όταν συγκέντρωσε καπιταλιστές όπως ο Χένρι Φορντ, ο Χένρι Κάιζερ και ο Ρόμπερτ Κνούντσεν και τους έδωσε το περιθώριο να ηγηθούν του επανοπλισμού των ΗΠΑ μέσα σε 3 χρόνια, το οποίο και έκαναν. Ο Τραμπ θεωρεί ότι προωθώντας τους συγκεκριμένους ανθρώπους θα σιγουρέψει την αμερικανική ισχύ στο Διάστημα, στη βιοτεχνολογία, στην AI, κ.α.», λέει στην «Κ».
Η Ευρώπη
Ταυτόχρονα, ο κ. Χάνσον πιστεύει πως ο Τραμπ είναι ρεαλιστής επηρεασμένος από την κοσμοθεωρία του 7ου Αμερικανού προέδρου, Αντριου Τζάκσον. «Δεν είναι υπέρ ούτε της απομόνωσης αλλά ούτε και της νεοσυντηρητικής παρέμβασης – και αυτή η νοοτροπία θα πρέπει να ικανοποιεί την Ευρώπη», συμπληρώνει.
Θεωρεί ότι η ευρωπαϊκή Αριστερά απεχθάνεται τον Τραμπ και «μοιάζει ακόμη ανήμπορη να δει ότι ένας δυνατός αμερικανικός στρατός, ένα ενισχυμένο ΝΑΤΟ, η επιπλέον πίεση για τη μείωση φόρων και κανονισμών και μια τεράστια προσπάθεια να μεταφερθεί LNG στην Ευρώπη και να κλείσουν τα σύνορα, είναι όλα προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ενωσης», δηλώνει, χωρίς να εξηγεί πού έγκειται το όφελος για την Ε.Ε.
Παρ’ όλα αυτά, μας ωθεί να επανεξετάσουμε τις ερωτήσεις που δέχθηκε ο Τραμπ στο Νταβός τον προηγούμενο μήνα. «Η μόνη πρόκληση στα λεγόμενά του δεν αφορούσε τις πολιτικές του, αλλά το αν μπορεί να εφαρμόσει τις καλοδεχούμενες μεταρρυθμίσεις αρκετά γρήγορα και να επιβεβαιώσει πως υπάρχει αρκετό φυσικό αέριο και για την Ευρώπη», τονίζει.
Η Ελλάδα
Οσον αφορά τη χώρα μας, ο κ. Χάνσον λέει ότι ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δείξει σκεπτικισμό απέναντι στις επιδιώξεις της Τουρκίας, ενώ ευνοεί την Ελλάδα. «Αυτό είναι ξεκάθαρο», σημειώνει. «Ταυτόχρονα, έχει μια συμπάθεια για μικρότερα κράτη σε δύσκολες γειτονιές, όπως είναι η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ».
Μιλώντας για δύσκολες γειτονιές, πιστεύει πως τόσο η Κίνα όσο και η Ουκρανία και η Μέση Ανατολή θα αποτελέσουν καίριες προκλήσεις για την προεδρία του Τραμπ. «Θέλει να καταφέρει κάποιου είδους αμοιβαιότητα με την Κίνα στο εμπόριο, να αποτρέψει την προσπάθειά της να υπονομεύσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική, να δουλέψει με την Αυστραλία, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και την Ταϊβάν για να αποτρέψει την Κίνα από το να κάνει κάτι χαζό στην Ταϊβάν».
Επίσης, «θέλει την αποπυρηνικοποίηση του Ιράν, όπως και να κόψει οριστικά τους τρομοκρατικούς “βραχίονές” του. Να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, παραχωρώντας την Κριμαία και το Ντονμπάς – που είναι υπό ρωσικό έλεγχο από τα χρόνια του Ομπάμα το 2014 και δεν μπορούν στρατιωτικά να τα πάρουν πίσω». Ο κ. Χάνσον αναμένει πως ο Τραμπ θα κρατήσει την Ουκρανία εκτός ΝΑΤΟ, ενώ η Ρωσία θα αποσυρθεί εκεί που βρισκόταν το 2022. Στο μεταξύ θα δημιουργηθεί μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη. «Ο Πούτιν θα μπορεί να πει ότι νομιμοποίησε τα διαφιλονικούμενα εδάφη του 2014 και ότι κράτησε την Ουκρανία εκτός ΝΑΤΟ. Η Ουκρανία θα μπορεί να πει ότι στρατιωτικά χτύπησε τον ρωσικό κολοσσό και τον ώθησε εκεί που ήταν πριν από το 2022», καταλήγει.
Ελέγχει όλες τις εξουσίες και βιάζεται
Σε πρόσφατο επεισόδιο του δημοφιλούς του podcast στους New York Times, ο Αμερικανός δημοσιογράφος και σχολιαστής Εζρα Κλάιν ισχυρίστηκε ότι ο Τραμπ βιάζεται τόσο πολύ να αλλάξει τα πράγματα στις ΗΠΑ, υπογράφοντας το ένα εκτελεστικό διάταγμα μετά το άλλο, γιατί θέλει να δείξει πιο ισχυρός από ό,τι είναι στην πραγματικότητα.
Παρότι τονίζει ότι μόνο το αποτέλεσμα θα δείξει το εύρος της ισχύος του Τραμπ, ο κ. Χάνσον αναφέρει ότι μέσα σε δύο εβδομάδες «σταμάτησε το 97% των εισόδων παράνομων μεταναστών στη χώρα, ανάγκασε τον Καναδά και το Μεξικό να φρουρούν τη δική τους πλευρά των συνόρων και να αναλογιστούν τα τεράστια εμπορικά τους πλεονάσματα. Η Δανία τώρα ρίχνει χρήματα στη Γροιλανδία και προσφέρει στις ΗΠΑ πιο πολλές βάσεις και το περιθώριο να αποτρέψει την Κίνα και τη Ρωσία από το να καταπατήσουν την αυτονομία της Γροιλανδίας και της Αρκτικής», τονίζει. Αν μάλιστα «επιτύχει να αναπτύξει την οικονομία μέσω απορρυθμίσεων και μείωση φόρων, μειώνοντας παράλληλα τις δαπάνες, θα είναι ο πρώτος πρόεδρος στη σύγχρονη ιστορία των ΗΠΑ που θα έχει καταφέρει κάτι τέτοιο».
Βιάζεται, συμπληρώνει ο κ. Χάνσον, «γιατί έχει τέσσερα χρόνια να πετύχει αυτό που θέλει. Αυτός είναι ο μόνος περιορισμός της δύναμής του. Η αντιπολίτευση είναι ανοργάνωτη, σοκαρισμένη και δίνει και πάλι έμφαση στις πολύ ριζοσπαστικές woke – συμπεριληπτικές – πράσινες πρωτοβουλίες που της στέρησαν την εκλογή».
Αυτή τη στιγμή ο Τραμπ ελέγχει τον Λευκό Οίκο, τη Βουλή των Αντιπροσώπων, τη Γερουσία, το Ανώτατο Δικαστήριο. Τα βασικά θέματα που έχει θέσει ως προτεραιότητα δείχνουν, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, να έχουν περίπου 60% αποδοχή λέει ο κ. Χάνσον, αλλά «μπορεί να αλλάξει αυτό, δεδομένου του μεγέθους της φιλόδοξης ατζέντας του, ωστόσο αυτή τη στιγμή μόνο αδύναμος δεν είναι».
