Η «επιθετική» προσέγγιση του Ελον Μασκ στην αναμόρφωση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης έχει προκαλέσει ανησυχία σε κορυφαίους αξιωματούχους της διοίκησης Τραμπ, οι οποίοι συχνά βρίσκονται προ τετελεσμένων γεγονότων λόγω των παρεμβάσεων της νεοσύστατης Υπηρεσίας Κυβερνητικής Αποδοτικότητας (DOGE), που λειτουργεί υπό την άμεση επιρροή του Μασκ.
Σύμφωνα με πηγές από τον Λευκό Οίκο και τα υπουργεία, οι επικεφαλής των ομοσπονδιακών υπηρεσιών ενημερώνονται εκ των υστέρων για σημαντικές περικοπές και ακυρώσεις προγραμμάτων.
Ο υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε αντιρρήσεις για τις απολύσεις προσωπικού, ενώ στο υπουργείο Παιδείας και το υπουργείο Υγείας, αξιωματούχοι μαθαίνουν για αποφάσεις από τα μέσα ενημέρωσης, χωρίς προηγούμενη διαβούλευση.
Η προσωπάρχης του Λευκού Οίκου, Σούζι Γουάιλς, φέρεται να έχει ζητήσει από τον Μασκ να γίνει καλύτερος συντονισμός, καθώς η δραστηριότητα της DOGE δημιουργεί τριβές ακόμα και με στενούς συμβούλους του Τραμπ.
Οι ευρύτεροι στόχοι της DOGE, δηλαδή η δραστική μείωση του ομοσπονδιακού κράτους, είναι ευθυγραμμισμένοι με την ατζέντα του Τραμπ. Ωστόσο, η ταχύτητα και η αμεσότητα με την οποία επιβάλλονται οι αλλαγές δημιουργούν ένταση.
«Ουσιαστικά, κάθε υπουργός έχει κουραστεί από αυτόν, αλλά κανείς δεν αισθάνεται ότι μπορεί να κάνει κάτι», ανέφερε υψηλόβαθμη κυβερνητική πηγή, που ζήτησε να διατηρήσει την ανωνυμία της.
Παρά τις διαφωνίες, ο ίδιος ο Τραμπ στηρίζει τον Μασκ. Σε κοινή τους συνέντευξη στο Fox News, ο πρόεδρος τον επαίνεσε, λέγοντας ότι διασφαλίζει πως οι εντολές του υλοποιούνται: «Υπογράφεις εκτελεστικά διατάγματα και πολλά από αυτά απλά δεν γίνονται. Ο Ελον φροντίζει να υλοποιούνται».
Η σκιά του Μασκ στο επιτελείο Τραμπ
Ο Μασκ έχει αποκτήσει ισχυρή επιρροή στον Λευκό Οίκο, συνοδεύοντας τον Τραμπ σε ταξίδια, συμμετέχοντας σε συναντήσεις με δημοσιογράφους και παρεμβαίνοντας στις διαδικασίες επιλογής αξιωματούχων. Διατηρεί στενές σχέσεις με τον αναπληρωτή προσωπάρχη Στίβεν Μίλερ και τη σύζυγό του, Κέιτι Μίλερ, που προωθούν την ατζέντα της DOGE.
Παρότι η κυβέρνηση επιμένει ότι ο Μασκ δεν έχει επίσημο ρόλο, η πραγματική του δύναμη είναι αδιαμφισβήτητη. Η DOGE προχωρά σε αλλαγές χωρίς προηγούμενη έγκριση από τους αρμόδιους υπουργούς, ενισχύοντας την εικόνα του ως κεντρικού παίκτη στη διακυβέρνηση Τραμπ.
Η αλληλεπίδραση μεταξύ της DOGE και των υπουργών έχει δημιουργήσει ένα πρωτόγνωρο σκηνικό στην ομοσπονδιακή διοίκηση.
«Αν είσαι υπουργός, συνειδητοποιείς ότι δεν μπορείς να διοικήσεις το υπουργείο σου, γιατί ο πρόεδρος και ο Ελον Μασκ αποφασίζουν για σένα», σχολίασε ο Νταγκ Χολτς-Ικιν, επικεφαλής του συντηρητικού think tank American Action Forum.
Παρά τις αυξανόμενες αντιδράσεις, ο Λευκός Οίκος αρνείται ότι υπάρχουν εντάσεις. «Η διοίκηση Τραμπ είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη στο στόχο της για ένα πιο αποδοτικό κράτος», δήλωσε εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, προσθέτοντας ότι η DOGE λειτουργεί σε πλήρη συνεργασία με τις υπηρεσίες.
Ο Κους Ντεσάι πρόσθεσε: «Η DOGE εργάζεται χέρι-χέρι με τον Λευκό Οίκο και τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες για τον εντοπισμό και την περικοπή της σπατάλης, της απάτης και της κατάχρησης με αστραπιαία ταχύτητα. Οποιεσδήποτε αβάσιμες φήμες που διακινούνται από ανώνυμες πηγές απλώς δεν έχουν επαφή με το τι συμβαίνει ή διατυπώνονται για να πλήξουν την ατζέντα του Προέδρου και τη βούληση του αμερικανικού λαού».
Σύγκρουση στο Υπουργείο Οικονομικών
Ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ βρέθηκε στο επίκεντρο της διαμάχης σχεδόν αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, όταν την DOGE επιχείρησε να αποκτήσει πρόσβαση στα κρατικά συστήματα πληρωμών ύψους 5 τρισ. δολαρίων ετησίως, ώστε να διακόψει μονομερώς προγράμματα εξωτερικής βοήθειας.
Ο Ντέιβιντ Λέμπρικ, ανώτερος υπάλληλος του υπουργείου, αρνήθηκε να συμμορφωθεί, θεωρώντας την ενέργεια παράνομη, και παραιτήθηκε.
Η αποχώρησή του προκάλεσε αναταραχή, με τον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Τζερόμ Πάουελ και άλλους πρώην ανώτερους αξιωματούχους να εκφράζουν στήριξη προς το έργο του.
Παρά τις διαβεβαιώσεις του Μπέσεντ στο Κογκρέσο ότι ή DOGE δεν ελέγχει τα συστήματα πληρωμών, δικαστικά έγγραφα αποκάλυψαν πως ο 25χρονος Μάρκο Ελεζ, μέλος της DOGE, είχε πρόσβαση επεξεργασίας σε αυτά, γεγονός που αποδυνάμωσε την αξιοπιστία της ηγεσίας του υπουργείου.
Ο ίδιος ο Μπέσεντ, πάντως, στήριξε δημόσια τον Μασκ, συγκρίνοντάς τον με τον Μάικλ Τζόρνταν και τον Λιονέλ Μέσι, υποστηρίζοντας πως «είναι απόλυτα συγκεντρωμένος και ακούραστος».
Περικοπές στην εξωτερική βοήθεια
Η DOGE προκάλεσε επίσης σοκ στο Υπουργείο Εξωτερικών όταν παρουσίασε σχέδιο για τη σχεδόν πλήρη διάλυση της USAID, μειώνοντας το προσωπικό από 10.000 σε μόλις 290 άτομα.
Ο Μάρκο Ρούμπιο και η ομάδα του κατάφεραν να αυξήσουν τον αριθμό των διατηρούμενων εργαζομένων σε 600, ωστόσο το «πάγωμα» της βοήθειας προκάλεσε χάος στους διεθνείς φορείς που βασίζονται στην USAID.
Δημόσια, ο Ρούμπιο στήριξε η DOGE, κατηγορώντας αξιωματούχους της USAID για «ανυπακοή». Ιδιωτικά, όμως, παραδέχτηκε πως «είναι πιο εύκολο να γκρεμίσεις κάτι παρά να το ξαναχτίσεις».
Στο Υπουργείο Παιδείας, η ομάδα της DOGE εγκαταστάθηκε ξαφνικά στις 31 Ιανουαρίου, καταλαμβάνοντας χώρο που προοριζόταν για τον υφυπουργό και δημιουργώντας ένα «στρατηγείο» με μηχανήματα λευκού θορύβου για να απομονώσουν τις συνομιλίες τους.
Η ομάδα προχώρησε σε αυθαίρετες περικοπές συμβάσεων και προγραμμάτων, πολλές από τις οποίες ήταν ήδη χρηματοδοτημένες. Αξιωματούχοι του υπουργείου ενημερώνονταν ταυτόχρονα με το κοινό μέσω αναρτήσεων του Μασκ στο X.
Παρόμοιες τακτικές εφαρμόζονται και στο Υπουργείο Υγείας, όπου η DOGE επέβαλε δραστικές περικοπές στη χρηματοδότηση των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας (NIH). Ακόμη και Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές εξέφρασαν ανησυχία για τις επιπτώσεις της απόφασης.
Παρότι πολλοί αξιωματούχοι του Τραμπ εμφανίζονται ενοχλημένοι, κανείς δεν τολμά να εναντιωθεί ευθέως στον Μασκ.
Ο πρόεδρος εξακολουθεί να τον στηρίζει, δηλώνοντας πως «ο Ελον διασφαλίζει ότι το κράτος δεν θα σαμποτάρει τις εντολές μου».
Δημοσκοπήσεις έχουν δείξει ότι οι αρνητικές απόψεις Αμερικανών για την DOGE δεν επηρεάζουν τη δημοτικότητα του Τραμπ, σύμφωνα με αξιωματούχο του Λευκού Οίκου.
Δημοσκόπηση της Washington Post-Ipsos διαπίστωσε ότι το 43% των Αμερικανών στηρίζει τις ενέργειες του Τραμπ στον πρώτο μήνα της θητείας του, ενώ το 48% τις απορρίπτει. Ωστόσο, οι αριθμοί του Μασκ είναι χειρότεροι: μόλις το 34% εγκρίνει τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τον ρόλο του, ενώ το 49% διαφωνεί.
Σύμμαχοι του Τραμπ λένε ότι ο πρόεδρος θεωρεί πως ο Μασκ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις προεδρικές εκλογές του 2024, ειδικά κινητοποιώντας ψηφοφόρους σε κρίσιμες πολιτείες, και ότι επιτελεί απαραίτητο έργο αποδυναμώνοντας τους ομοσπονδιακούς υπαλλήλους που αντιστέκονται στην ατζέντα του Τραμπ.
Αν και η DOGE έχει ενοχλήσει συμβούλους του Τραμπ δημιουργώντας σχεδόν καθημερινό χάος στην Ουάσινγκτον, ο πρόεδρος θεωρεί ότι αυτή η αναστάτωση αποτελεί δύναμη, όχι αδυναμία.
Ο Μασκ, από την πλευρά του, έχει δηλώσει ότι ο Τραμπ προσφέρει μια ιστορική ευκαιρία να «σώσει» την αμερικανική κυβέρνηση — και να προετοιμάσει το έδαφος για τον στόχο του: την αποστολή ανθρώπων στον Αρη.
«Ο Τραμπ καταλαβαίνει ότι δεν μπορείς να τα βάλεις με το σύστημα κρατώντας ένα νυστέρι. Αν προσπαθήσεις να το αλλάξεις με χειρουργική ακρίβεια, το σύστημα θα σε συντρίψει», δήλωσε ο Νιουτ Γκίνγκριτς, πρώην πρόεδρος της Βουλής και σύμμαχος του Τραμπ. «Ο Τραμπ ξέρει ότι χρειάζεται βαριοπούλα. Ο Ελον είναι αυτή η βαριοπούλα».
Πηγή: Washington Post
