Την επιθετική του στάση κατά του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι κλιμάκωσε ο Ντόναλντ Τραμπ, ένα 24ωρο μετά την έναρξη των απευθείας επαφών της Ουάσιγκτον με τη Μόσχα και τα σενάρια ότι προετοιμάζεται μία κατ’ ίδιαν συνάντηση του Αμερικανού προέδρου με τον Ρώσο ομόλογό του Πούτιν.
Ο Τραμπ, το βράδυ της Τρίτης, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι η σύνοδος κορυφής με τον Ρώσο ηγέτη θα πραγματοποιηθεί «πιθανώς» αυτόν τον μήνα, ενώ την ίδια ώρα επιφύλαξε δυσάρεστες δηλώσεις για την Ουκρανία, κατηγορώντας το Κίεβο για την έναρξη του πολέμου και τον Ζελένσκι ότι δεν τον έχει σταματήσει, μολονότι –όπως ο Τραμπ εκτιμά– είχε τη δυνατότητα.
Ο Ουκρανός πρόεδρος απάντησε κατηγορώντας τον Αμερικανό ομόλογό του ότι ζει «σε μια φούσκα ρωσικής παραπληροφόρησης».
Ο Τραμπ δεν άφησε χωρίς απάντηση την αντίδραση Ζελένσκι: Με μία γλώσσα χωρίς ιδιαίτερα στοιχεία διπλωματικότητας, προχώρησε σε ανάρτηση στο Truth Social, στην οποία τον αποκάλεσε «δικτάτορα χωρίς εκλογές» και προειδοποίησε ότι αν δεν κινηθεί γρήγορα για την ειρήνη, «δεν θα έχει χώρα».
Η θητεία του Ζελένσκι έληγε το 2024, αλλά εκλογές δεν μπορούν να διεξαχθούν λόγω του στρατιωτικού νόμου που ισχύει από την έναρξη της ρωσικής εισβολής. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Kyiv International Institute of Sociology, το 57% των Ουκρανών εξακολουθεί να τον εμπιστεύεται, σε αντίθεση με όσα είπε ο Αμερικανός πρόεδρος, που έκανε λόγο για δημοφιλία Ζελένσκι στο 4%.
Ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών, Αντρίι Σίμπιχα, δήλωσε ότι κανείς δεν μπορεί να εξαναγκάσει τη χώρα του να υποχωρήσει. «Θα υπερασπιστούμε το δικαίωμά μας στην ύπαρξη», έγραψε στο Χ.
Η αμερικανική στροφή
Ανάλυση του Reuters σημειώνει ότι η διοίκηση Τραμπ έχει ήδη ανατρέψει τη μέχρι τώρα αμερικανική πολιτική, τερματίζοντας την απομόνωση της Ρωσίας μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας Τραμπ – Πούτιν και απευθείας διαπραγματεύσεων Αμερικανών και Ρώσων αξιωματούχων.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι ίσως συναντήσει τον Πούτιν μέσα στον μήνα, ενώ το Κρεμλίνο ανέφερε ότι η προετοιμασία μιας τέτοιας συνάντησης απαιτεί χρόνο.
Την Τρίτη, Ρωσία και ΗΠΑ πραγματοποίησαν τις πρώτες τους συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου, χωρίς τη συμμετοχή της Ουκρανίας ή της Ευρώπης, γεγονός που προκάλεσε ανησυχία για μια πιθανή συμφωνία εις βάρος του Κιέβου.
Ο Πούτιν δήλωσε ότι η επιτυχία οποιασδήποτε διαπραγμάτευσης εξαρτάται από την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον, ενώ χαρακτήρισε «υπερβολική» την αντίδραση της Ουκρανίας για τον αποκλεισμό της από τις συζητήσεις.
Η στάση Τραμπ έχει προκαλέσει σοκ στην Ευρώπη, με τους Ευρωπαίους ηγέτες να ανησυχούν ότι δεν μπορούν πλέον να βασίζονται στην αμερικανική στρατιωτική προστασία.
Την Τετάρτη, η Ε.Ε. συμφώνησε σε ένα νέο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας και εξετάζει πρόταση για αύξηση της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία.
Η πρόταση περιλαμβάνει την αποστολή τουλάχιστον 1,5 εκατομμυρίου βλημάτων πυροβολικού μεγάλου διαμετρήματος, συστημάτων αεράμυνας, πυραύλων ακριβείας και drones.
Ζελένσκι: Βασίζομαι στον αμερικανικό πραγματισμό
Σαφές μήνυμα προς τους Ουκρανούς, τους Ευρωπαίους συμμάχους και τις Ηνωμένες Πολιτείες έστειλε ο Ζελένσκι στο βραδινό του διάγγελμα την Τετάρτη, τονίζοντας την ανάγκη ενότητας και στρατηγικής στήριξης.
«Στεκόμαστε στα πόδια μας. Βασίζομαι στην ενότητα της Ουκρανίας, το θάρρος μας, στην ενότητα της Ευρώπης και τον πραγματισμό της Αμερικής», δήλωσε.
Η επίσκεψη του Κιθ Κέλογκ, ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ για την Ουκρανία και τη Ρωσία, βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων στο Κίεβο.
Ο Ζελένσκι υπογράμμισε τη σημασία του ταξιδιού, χαρακτηρίζοντάς το «καθοριστικό» για τη διαμόρφωση μιας εποικοδομητικής σχέσης με την Ουάσιγκτον.
Ο επικεφαλής του γραφείου του Ζελένσκι, Αντρίι Γέρμακ, επισήμανε ότι η ουκρανική πλευρά παρέχει στον Κέλογκ «ξεκάθαρη εικόνα για το μέτωπο» και την «αποφασιστικότητα του λαού να πετύχει μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη».
Ο Ζελένσκι έθεσε ένα δίλημμα σε διεθνές επίπεδο: «Ο κόσμος πρέπει να αποφασίσει αν θα σταθεί με τον Πούτιν ή με την ειρήνη», ενώ επανέλαβε την ανάγκη για αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας σε οποιαδήποτε μελλοντική διαπραγμάτευση.
Διεθνείς αντιδράσεις
Ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς απέρριψε κατηγορηματικά τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος χαρακτήρισε τον Ζελένσκι «δικτάτορα». «Είναι απλώς λάθος και επικίνδυνο να αρνείται κανείς τη δημοκρατική νομιμοποίηση του προέδρου Ζελένσκι», δήλωσε.
«Η θέση μας είναι σαφής και ενιαία: θέλουμε μια ισχυρή και σταθερή ειρήνη στην Ουκρανία». Αυτό υπογραμμίζει μετά το πέρας της σημερινής συνάντησης-τηλεδιάσκεψης για το Ουκρανικό, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν. «Είμαστε στο πλευρό της Ουκρανίας» και θα αναλάβουμε όλες τις ευθύνες που μας αναλογούν «για να εξασφαλίσουμε την ειρήνη και την ασφάλεια στην Ευρώπη».
«Η έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία θα επηρεάσει και θα διαμορφώσει την ασφάλεια ολόκληρης της Ευρώπης για τις επόμενες γενιές. Είναι κάτι που λαμβάνουμε υπόψη πάρα πολύ σοβαρά», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Ουλφ Κρίστερσον.
Πώς αντιδρούν οι Ουκρανοί
Οι Ουκρανοί απέρριψαν τις επικρίσεις του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, τονίζοντας ότι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να συνεχίσουν να πολεμούν, καθώς ο βασικός τους σύμμαχος συνομιλεί με τον εχθρό τους χωρίς τη συμμετοχή του Κιέβου.
«Νομίζω ότι αυτή είναι η λάθος πολιτική και οι λάθος κατηγορίες προς την Ουκρανία. Κατηγορούν το θύμα και εκείνος (ο Τραμπ) παίρνει το μέρος του εχθρού μας», δήλωσε η 50χρονη Οξάνα Κριλόβα.
Ο 54χρονος Iγκορ Βίτεκ, απόστρατος αξιωματικός, τόνισε ότι η Ουκρανία πρέπει να ακολουθήσει τη δική της πολιτική, αναζητώντας όσο το δυνατόν μεγαλύτερη στήριξη από την Ευρώπη. «Αν η Αμερική δεν θέλει να βοηθήσει, τότε ας μείνει στη δική της σφαίρα. Εμείς πρέπει να επικεντρωθούμε στην Ευρώπη, στις βαλτικές χώρες, στην Πολωνία, και να υπερασπιστούμε τα συμφέροντά μας».
Eνα από τα κύρια σημεία τριβής είναι η απαίτηση του Τραμπ για εκλογές στην Ουκρανία, που δεν έχουν διεξαχθεί από την έναρξη του πολέμου λόγω του στρατιωτικού νόμου που τις απαγορεύει.
Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι οι εκλογές θα πραγματοποιηθούν μόλις τελειώσει ο πόλεμος και αρθεί ο στρατιωτικός νόμος, ενώ δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το ποσοστό εμπιστοσύνης προς αυτόν ξεπερνά το 50%.
Οι κάτοικοι του Κιέβου εξέφρασαν την αντίθεσή τους στην ιδέα εκλογών εν μέσω του πολέμου. «Οι εκλογές κατά τη διάρκεια του πολέμου είναι αδύνατες. Πολλοί έχουν φύγει από τη χώρα. Είναι εντελώς άσχετο να σπαταληθούν πόροι σε εκλογές τώρα», είπε η 59χρονη καλλιτέχνιδα Oλχα Γιούρκεβιτς.
Ο Αντόν Χρουσέτσκι, διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας του Κιέβου, ανέφερε ότι η πλειοψηφία των Ουκρανών είναι κατά των εκλογών κατά τη διάρκεια του πολέμου.
«Για τους Ουκρανούς, δεν τίθεται ζήτημα νομιμότητας τώρα. Υπάρχουν κάποιες μεμονωμένες φωνές, αλλά είναι απολύτως μειοψηφικές».
Ο δήμαρχος του Χάρκοβο, Ιγκορ Τερέχοφ, κάλεσε μέσω Telegram τους πολίτες να παραμείνουν ενωμένοι. «Τώρα είναι η ώρα για ενότητα. Δεν πρέπει να χάσουμε την πίστη μας στις δυνατότητές μας, στα ιδανικά μας και στη χώρα μας».
Ο πρόεδρος του ουκρανικού κοινοβουλίου, Ρουσλάν Στεφάντσουκ, συμπύκνωσε το κλίμα με μια δήλωσή του: «Η Ουκρανία χρειάζεται σφαίρες, όχι ψηφοδέλτια».
