Από σήμερα Παρασκευή έως και την Κυριακή ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Βανς, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ακόμη 60 ηγέτες και αξιωματούχοι χάραξης πολιτικής θα ταξιδέψουν στη Γερμανία, στο πλαίσιο της ετήσιας Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια (MSC).
Ωστόσο, η φετινή διάσκεψη δεν θα μοιάζει με καμία άλλη των τελευταίων χρόνων, λόγω της κρίσιμης γεωπολιτικής συγκυρίας που βρίσκει στο «τιμόνι» των ΗΠΑ τον Ντόναλντ Τραμπ.
«Εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες παρακολουθώ και καλύπτω αυτό το γεγονός για το BBC και δεν μπορώ να σκεφτώ μια χρονιά που να διακυβεύονται τόσα πολλά από άποψη παγκόσμιας ασφάλειας. Ανώτερος και πολύ έμπειρος δυτικός αξιωματούχος δήλωνε αυτή την εβδομάδα ότι “αυτή είναι η πιο επικίνδυνη και αμφιλεγόμενη περίοδος που έχω γνωρίσει ποτέ στην καριέρα μου”. Γιατί; Διότι, με λίγα λόγια, η τρέχουσα παγκόσμια τάξη ασφαλείας -η ευσχήμως αποκαλούμενη Διεθνής Τάξη που βασίζεται σε κανόνες- κινδυνεύει με κατάρρευση. Σύμφωνα με κάποιους, αυτό συμβαίνει ήδη» σχολιάζει ο Φρανκ Γκάρντνερ, ανταποκριτής του BBC.
Το τέλος της συναίνεσης
Οπως λέει το βρετανικό δίκτυο, όταν, πριν από τρία χρόνια, ο πρόεδρος Πούτιν ξεκινούσε μια πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία, βρέθηκε στο επίκεντρο των πυρών της -σχεδόν σύσσωμης- διεθνούς κοινότητας. ΝΑΤΟ, ΕΕ και Δύση, σε ένα εντυπωσιακό επίπεδο συνεννόησης, ομονόησαν πως η Ουκρανία πρέπει να βοηθηθεί με κάθε μέσο για την αυτοάμυνά της – χωρίς οι ίδιες να εμπλακούν σε ευθεία σύγκρουση με τη Ρωσία.
Πλην των κατά καιρούς ενστάσεων από Ουγγαρία και Σλοβακία, υπήρξε κοινός τόπος πως έπρεπε να υπάρξει απάντηση στην εισβολή, καθώς σε αντίθετη περίπτωση το ίδιο το ΝΑΤΟ θα δεχόταν υπαρξιακό πλήγμα, ενώ για τη Ρωσία η περίπτωση της Ουκρανίας θα αποτελούσε το βολικό προηγούμενο για επόμενες εισβολές σε γειτονικές χώρες. Η μόνιμη επωδός ήταν πως στην Ουκρανία θα πρέπει να δοθεί ό,τι χρειαστεί και για όσο χρειαστεί προκειμένου να διασφαλιστεί μια διαρκής ειρήνη από θέση ισχύος. «Όχι πια» σημειώνει ο Γκάρντνερ.
«Ο πρόεδρος Τραμπ ουσιαστικά τράβηξε το χαλί από τη διαπραγματευτική θέση της Ουκρανίας, παραδεχόμενος, μέσω του υπουργού Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ πως η επιστροφή της Ουκρανίας στο εδαφικό καθεστώς προ 2014 και της πρώτης ρωσικής εισβολής, είναι απλώς “μη ρεαλιστική”».
Πέραν αυτού, οι ΗΠΑ διέψευσαν τις όποιες προσδοκίες του Κιέβου για ένταξή του στο ΝΑΤΟ, αποκλείοντας παράλληλα το ενδεχόμενο αποστολής αμερικανικών στρατευμάτων στη χώρα ως ειρηνευτική δύναμη.
«Ακόμα μεγαλύτερο σοκ» προσθέτει ο Γκάρντνερ, προκάλεσε η είδηση ότι ο Πρόεδρος Τραμπ είχε μια κατά τα φαινόμενα εγκάρδια τηλεφωνική συνομιλία 90 λεπτών με τον Πρόεδρο Πούτιν, βγάζοντας έτσι από τον «πάγο» τριών ετών τη Ρωσία.
Τις επόμενες 72 ώρες στο Μόναχο αναμένεται να γίνουν γνωστές από τους ανθρώπους του προέδρου Τραμπ κάποιες λεπτομέρειες του αμερικανικού σχεδίου για το μέλλον της Ουκρανίας.
Προς το παρόν, ωστόσο, όπως σημειώνεται στο BBC, η ενότητα του ΝΑΤΟ έχει πληγεί σοβαρά, καθώς είναι σαφές ότι υπάρχει μεγάλη διάσταση απόψεων για την Ουκρανία μεταξύ Ουάσιγκτον και Ευρώπης.
Η μία πλευρά (ΗΠΑ) θέλει να τελειώσει ο πόλεμος το συντομότερο δυνατό, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξουν σοβαρές υποχωρήσεις και παραχωρήσεις.
Η άλλη (Ε.Ε.) εξακολουθεί να πιστεύει, ή τουλάχιστον πίστευε, μέχρι αυτή την εβδομάδα, ότι ο καλύτερος τρόπος για να κερδηθεί μια βιώσιμη ειρήνη θα ήταν να συνεχιστεί η πίεση στη Μόσχα -η οποία χάνει περίπου 1.000 ανθρώπους ημερησίως στο πεδίο και αντιμετωπίζει μακροπρόθεσμα προβλήματα στην οικονομία της- μέχρι να εξαντληθεί ο στρατός της και να συναινέσει σε ειρηνευτικούς όρους πιο ευνοϊκούς για την Ουκρανία. «Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί τώρα» εκτιμά ο αναλυτής του BBC.
Ανησυχητικές ρωγμές
Σύμφωνα με τo βρετανικό δίκτυο, οι «ανησυχητικές ρωγμές» που έχουν εμφανιστεί στο οικοδόμημα της βορειοατλαντικής συμμαχίας -που διανύει το 76ο έτος από την ίδρυσή της- θα τεθούν επί τάπητος επίσης στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια.
Τον περασμένο μήνα ο πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε ότι θέλει να «αγοράσει» τη Γροιλανδία, ένα αυτόνομο τμήμα του Βασιλείου της Δανίας. Όταν η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρεντέρικσεν διαβεβαίωσε τους πολίτες ότι «η Γροιλανδία δεν πωλείται», ακολούθησε αυτό που χαρακτηρίστηκε «φρικτή» τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τραμπ, ο οποίος δεν απέκλεισε τη χρήση βίας για την κατάληψη της Γροιλανδίας.
«Η ιδέα ότι μια χώρα του ΝΑΤΟ απειλεί να καταλάβει μέρος της επικράτειας μιας άλλης χώρας του ΝΑΤΟ θα ήταν αδιανόητη μέχρι σήμερα. Στην περίπτωση της Γροιλανδίας δεν δικαιολογείται για λόγους ασφαλείας, δεδομένου ότι στο νησί υπάρχουν περισσότερα αμερικανικά στρατεύματα από ό,τι δανέζικα και η Κοπεγχάγη είναι πρόθυμη να συμφωνήσει τρόπους ενίσχυσης της αμοιβαίας άμυνας για το νησί» γράφει το BBC.
Αλλά ακόμη και αν τίποτα από όλα αυτά δεν πραγματοποιηθεί, «υπό μία έννοια, η ζημιά έχει ήδη γίνει: Ο ηγέτης του ελεύθερου κόσμου έστειλε το μήνυμα ότι είναι εντάξει να απειλείς τους γείτονές σου με τη βία αν θέλεις το έδαφός τους».
«Μπορεί», λέει ο λόρδος Κιμ Ντάροχ, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου και πρέσβης της Βρετανίας στην Ουάσινγκτον, «η απειλή του Τραμπ για οικονομικά μέτρα κατά της συμμάχου στο ΝΑΤΟ Δανίας και η άρνησή του να αποκλείσει τη στρατιωτική δράση εναντίον της να είναι απλώς διαπραγματευτική τακτική. Αλλά ακόμη και αν δεν γίνει τίποτα από όλα αυτά, έχει ήδη προκληθεί μεγάλη ζημιά. Πρόκειται για ακόμη ένα μήνυμα της περιφρόνησης του Τραμπ για το ΝΑΤΟ. Και θα ερμηνευτεί από τη Μόσχα και το Πεκίνο ως μήνυμα ότι έχουν το ελεύθερο στην Ουκρανία και την Ταϊβάν αντίστοιχα».
Οι Ευρωπαίοι θα αναζητήσουν στο Μόναχο κάποιες εγγυήσεις ότι αυτό δεν ισχύει. «Όμως, ο Πρόεδρος Τραμπ έχει ήδη προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό στην αναδιαμόρφωση του ρόλου της Αμερικής στον κόσμο» σημειώνει το BBC, «και σύμφωνα με τις ενδείξεις, είναι απίθανο να ακούσει τις όποιες ενστάσεις από την Ευρώπη».
