ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. «Εάν δεν είσαι στο τραπέζι του γεωπολιτικού παιχνιδιού, θα είσαι στο μενού», είχε τονίσει προφητικά για την Ευρωπαϊκή Ενωση ο τέως επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοσέπ Μπορέλ, μόλις τρεις ημέρες μετά την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, αναλογιζόμενος προφανώς την πιθανή «εκτόπιση» της Ευρώπης από τον Αμερικανό πρόεδρο από κάθε ειρηνευτική συνομιλία για την Ουκρανία. Δεν χρειάστηκαν παρά μόλις τρεις μήνες ώστε να επιβεβαιωθεί ο Μπορέλ. Αλλωστε η απόφαση του Τραμπ να ξεκινήσει διμερείς διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα «διέλυσε κάθε πιθανή ψευδαίσθηση ότι οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν να παίξουν κομβικό ρόλο στις ειρηνευτικές συνομιλίες», σχολίασε στην «Κ» Ευρωπαίος διπλωμάτης. «Το πιο απογοητευτικό είναι ότι λόγω έλλειψης ισχυρής ευρωπαϊκής ηγεσίας αντιλαμβάνονται ότι θα μείνουν εκτός κάθε συζήτησης που θα αφορά την ασφάλεια της ηπείρου», πρόσθεσε.
Υπαρκτή απειλή
Διόλου τυχαία, την εκκωφαντική σιωπή της προέδρου της Κομισιόν έναντι των εξελίξεων έσπασε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας, η οποία αντιλαμβάνεται καλύτερα, λόγω της εσθονικής καταγωγής της, την υπαρκτή «απειλή» της Ρωσίας. «Είναι ξεκάθαρο ότι κάθε συμφωνία πίσω από την πλάτη μας δεν θα λειτουργήσει. Κάθε συμφωνία θα χρειαστεί και την Ουκρανία και την Ευρώπη», τόνισε, για να αναρωτηθεί: «Γιατί δίνουμε σε αυτούς (σ.σ. τη Ρωσία) ό,τι θέλουν, πριν ακόμα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις;». Προσερχόμενη στη χθεσινή συνάντηση των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, η Κάλας έστειλε σαφές μήνυμα στην Ουάσιγκτον: «Είναι κατευνασμός. Ποτέ δεν λειτούργησε».
Παρόμοιο μήνυμα έστειλε ο Γερμανός υπουργός Αμυνας Μπόρις Πιστόριους, ο οποίος τόνισε ότι οι ΗΠΑ δεν θα έπρεπε να κάνουν υποχωρήσεις έναντι της Ρωσίας πριν από τις ειρηνευτικές συνομιλίες, αποκλείοντας τη νατοϊκή ένταξη της Ουκρανίας και αποδεχόμενες ότι η χώρα θα πρέπει να χάσει μέρος της επικράτειάς της. Απάντησε ευθέως στον Αμερικανό ομόλογό του Πιτ Χέγκσεθ, που ξεκαθάρισε την Τετάρτη, στη διάρκεια της συνεδρίασης της ομάδας επαφής για την άμυνα της Ουκρανίας, ότι η επιστροφή στα σύνορα της Ουκρανίας πριν από το 2014 είναι «μη ρεαλιστική» και ότι οι ΗΠΑ δεν βλέπουν την ένταξη του Κιέβου στο ΝΑΤΟ ως μέρος της λύσης.
Ο Χέγκσεθ ανέφερε ότι ο Ζελένσκι θα μετέχει στις συνομιλίες, αλλά για το εάν θα είναι παρόντες Ευρωπαίοι είπε ότι δεν είναι δική του απόφαση.
Μετά το τέλος της νατοϊκής συνόδου, πάντως, αρνήθηκε ότι οι διμερείς επαφές αποτελούν «υποχώρηση» έναντι του Κρεμλίνου και τόνισε ότι «έχουμε τον τέλειο διαπραγματευτή στο τραπέζι από θέση ισχύος». Ο Χέγκσεθ ανέφερε ότι ο Ζελένσκι θα μετέχει στις συνομιλίες, αλλά για το εάν θα είναι παρόντες Ευρωπαίοι είπε ότι δεν είναι δική του απόφαση.
Ευρωπαίοι ηγέτες και αξιωματούχοι ελπίζουν (ακόμα) ότι θα κατανοήσουν καλύτερα τους σχεδιασμούς του Τραμπ στις επαφές που θα έχουν με τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς και τον ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ για την Ουκρανία Κιθ Κέλογκ στη διάσκεψη ασφαλείας του Μονάχου, που ξεκινάει σήμερα. Στο Μόναχο θα βρεθούν και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Αντόνιο Κόστα. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, εν αντιθέσει με την πρόεδρο της Κομισιόν, χθες πήρε θέση τονίζοντας ότι «δεν μπορούν να υπάρξουν αξιόπιστες και επιτυχείς διαπραγματεύσεις, καμία βιώσιμη ειρήνη χωρίς την Ουκρανία και την Ε.Ε.».
Ανησυχία
Διάχυτη ήταν χθες η αγωνία αρκετών Ευρωπαίων διπλωματών για το εάν οι θεσμικοί εκπρόσωποι της Ε.Ε. θα κατορθώσουν να έχουν πρόσβαση στον Λευκό Οίκο. Η εκπρόσωπος της Κομισιόν πάντως ανέφερε χθες ότι υπήρξαν και θα υπάρξουν επαφές με τη νέα αμερικανική διοίκηση και στη διάσκεψη του Μονάχου.
Κρίσιμα ερωτήματα που δεν έχουν λάβει απάντηση αφορούν το τι είδους «εγγυήσεις» μπορεί να προσφέρει η Ευρώπη στην Ουκρανία, σε περίπτωση αποτυχίας των ειρηνευτικών συνομιλιών Τραμπ – Πούτιν. Μια «γεύση» δίνει ανάλυση του Bloomberg Economics υπολογίζοντας ότι η «προστασία» της Ουκρανίας και η ανάπτυξη δυνάμεων στο έδαφός της θα μπορούσε να κοστίσει στην Ε.Ε. επιπλέον 3,1 τρισ. δολάρια τα επόμενα 10 χρόνια. Μια τέτοια δέσμευση θα εξέθετε την Ευρώπη σε κινδύνους, σχολιάζει η ανάλυση, αλλά καταλήγει ότι το «κόστος» αδράνειας θα μπορούσε να είναι πολύ υψηλότερο.
Ζελένσκι: Οχι σε συμφωνία χωρίς εμάς
Reuters
«Το λέω πολύ καθαρά στους εταίρους μας: δεν πρόκειται να δεχθούμε διμερείς διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία στις οποίες δεν θα συμμετέχουμε». Αυτό ήταν το πρώτο σχόλιο του Βολοντίμιρ Ζελένσκι μετά την τηλεφωνική επικοινωνία των Ντόναλντ Τραμπ και Βλαντιμίρ Πούτιν, όπου συμφωνήθηκε η άμεση έναρξη διαβουλεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου χωρίς να κάνουν μνεία συμμετοχής της Ουκρανίας. Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ δήλωσε ότι «δεν μπορούν να υπάρξουν οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις χωρίς να βρίσκεται η Ουκρανία στο επίκεντρο». Οπως ανέφερε ο υπουργός Αμυνας της Βρετανίας Τζον Χίλι, η χώρα του επιταχύνει την προετοιμασία για την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας στο Κίεβο. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε «εντυπωσιασμένος» από την τοποθέτηση της κυβέρνησης Τραμπ υπέρ της ειρήνευσης. Πρόσθεσε δε ότι η Ουκρανία θα συμμετάσχει «με τη μία ή την άλλη μορφή» στη διαβούλευση και εκτίμησε ότι μπορεί να χρειαστούν κάποιοι μήνες προετοιμασίας μέχρι να πραγματοποιηθεί η πρώτη συνάντηση Τραμπ – Πούτιν, στη Σαουδική Αραβία. Στη Μόσχα επικρατούσε χθες ευφορία για την τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ηγετών, που έβγαλε τον Ρώσο πρόεδρο από τον πάγο της απομόνωσης από τη Δύση. Ο αντιπρόεδρος του ρωσικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, δήλωσε ότι «η ψυχρή γεροντοκόρη Ευρώπη τρελαίνεται από ζήλια και οργή» καθώς ο Τραμπ την άφησε εκτός διαβούλευσης, πράγμα που κατά τη γνώμη του «δείχνει την πραγματική θέση της στον κόσμο».
