Η κίνηση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει κυρώσεις στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο δεν επηρεάζει άμεσα τις εξελίξεις στη Γάζα και τη Μέση Ανατολή.
Ωστόσο, έρχεται σε μία περίοδο «Αποκάλυψης» για την περιοχή και τα σχέδια του Ρεπουμπλικανού προέδρου να την «αναμορφώσει», έπειτα από πολύμηνες και αιματηρότατες συγκρούσεις. Μόλις την Τρίτη, ο Τραμπ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα αναλάβουν τον έλεγχο της Γάζας για να τη μετατρέψουν σε «Ριβιέρα» της Μέσης Ανατολής.
«Οι ΗΠΑ ξανασχεδιάζουν τον παγκόσμιο χάρτη, το Ιράν θα απαντήσει σε απειλές και παραβιάσεις», προειδοποίησε από την πλευρά του ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν. Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Πώς αιτιολόγησε τις κυρώσεις
Ο Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε κυρώσεις στο ΔΠΔ κατηγορώντας το για «παράνομες και αβάσιμες ενέργειες εναντίον των ΗΠΑ και του στενού συμμάχου τους, του Ισραήλ», καθώς και για «κατάχρηση εξουσίας».
Τον Νοέμβριο του 2024, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε ένταλμα σύλληψης για τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου και τον πρώην Ισραηλινό υπουργό Αμυνας, Γιοάβ Γκάλαντ, για φερόμενα εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη Γάζα, τα οποία το Ισραήλ αρνείται.
Το ΔΠΔ ζητούσε ταυτόχρονα τη σύλληψη ανώτερων ηγετών της Χαμάς, μεταξύ των οποίων, ο Γιαχία Σινουάρ, ο οποίος στη συνέχεια σκοτώθηκε.
Τα εντάλματα σύλληψης του ΔΠΔ κατά των δύο Ισραηλινών αξιωματούχων είχε καταδικάσει και ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, χαρακτηρίζοντάς τα «εξωφρενικά».
Το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού από την πλευρά του, είχε χαρακτηρίσει τα εντάλματα σύλληψης «παράλογα και αντισημιτικά».
Η απόφαση του ΔΠΔ «να στοχοποιήσει τον Νετανιάχου» είχε προκαλέσει επίσης αντιδράσεις στο αμερικανικό Κογκρέσο.
Οι επικριτές στις ΗΠΑ είχαν ισχυριστεί ότι τα εντάλματα «εξομοιώνουν» τον ηγέτη ενός σημαντικού συμμάχου της χώρας με τον ηγέτη μιας τρομοκρατικής οργάνωσης.
Τον περασμένο μήνα, η ελεγχόμενη από τους Ρεπουμπλικάνους Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε υπέρ της επιβολής κυρώσεων κατά του ΔΠΔ, ωστόσο η πρόταση απορρίφθηκε στη Γερουσία.
Εχει ξαναγίνει;
Ο Τραμπ είχε επικρίνει πολλές φορές στο παρελθόν το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, ενώ είχε λάβει αρκετά μέτρα εναντίον του κατά τη διάρκεια και της πρώτης θητείας του.
Τότε, είχε επιβάλει κυρώσεις σε αξιωματούχους του ΔΠΔ που ερευνούσαν εγκλήματα πολέμου από τις αμερικανικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν, τις οποίες στη συνέχεια κατήργησε η κυβέρνηση Μπάιντεν.
Πώς αντέδρασε το ΔΠΔ
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο αντεπιτέθηκε σήμερα Παρασκευή, δεσμευόμενο ότι θα συνεχίσει να παρέχει «δικαιοσύνη και ελπίδα» σε όλο τον κόσμο.
«Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο καταδικάζει την έκδοση εκτελεστικού διατάγματος από τις ΗΠΑ που επιδιώκει να επιβάλει κυρώσεις στους αξιωματούχους του και να βλάψει το ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστικό του έργο», ανέφερε σε ανακοίνωσή του.
«Το δικαστήριο στέκεται σταθερά στο πλευρό του προσωπικού του και δεσμεύεται να συνεχίσει να παρέχει δικαιοσύνη και ελπίδα σε εκατομμύρια αθώα θύματα φρικαλεοτήτων σε όλο τον κόσμο», προστίθεται στην ανακοίνωση.
Σημειώνεται ότι το διάταγμα, που δημοσιοποιήθηκε από τον Λευκό Οίκο, απαγορεύει την είσοδο στις ΗΠΑ σε ηγετικά στελέχη, υπαλλήλους και άλλους εργαζόμενους στο ΔΠΔ, καθώς και σε στενούς συγγενείς τους.
Το διάταγμα προβλέπει επίσης το πάγωμα τυχόν περιουσιακών στοιχείων των προσώπων αυτών στην αμερικανική δικαιοδοσία.
Τι δήλωσε ο Νετανιάχου
Το ΔΠΔ έχει εκδώσει ένταλμα σύλληψης σε βάρος του Νετανιάχου, ο οποίος με ανάρτησή του στο Χ εξέφρασε τις ευχαριστίες του στον Αμερικανό πρόεδρο για τις κυρώσεις.
«Σας ευχαριστώ, Πρόεδρε Τραμπ, για το τολμηρό εκτελεστικό διάταγμα σχετικά με το ΔΠΔ», ανέφερε, προσθέτοντας: «Θα προστατεύσει την Αμερική και το Ισραήλ από το αντιαμερικανικό, αντισημιτικό και διεφθαρμένο δικαστήριο που δεν έχει καμία δικαιοδοσία να ασκεί νομικές ενέργειες εναντίον μας».
Ανταλλαγή… δώρων
Ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες ούτε το Ισραήλ είναι συμβαλλόμενα μέρη στο ΔΠΔ. Ωστόσο, τα εντάλματα σύλληψης καθιστούν δύσκολο για τους Ισραηλινούς αξιωματούχους να ταξιδέψουν σε 124 χώρες, οι οποίες θα ήταν υποχρεωμένες να τους συλλάβουν.
Ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε το διάταγμα κατά του ΔΠΔ τη στιγμή που ο Νετανιάχου βρίσκεται στην Ουάσιγκτον, στο πρώτο ταξίδι ξένου ηγέτη μετά την επιστροφή του Ρεπουμπλικανού προέδρου στον Λευκό Οίκο.
Η επίσκεψη, στη διάρκεια της οποίας ο Τραμπ δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα «αναλάβουν τον έλεγχο» στη Λωρίδα της Γάζας για να τη μετατρέψουν σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», «μόλις έσωσε την πολιτική ζωή» του επικεφαλής της ισραηλινής κυβέρνησης, σχολίασε η ισραηλινή Haaretz.
Ο Τραμπ αναφερόμενος στο σχέδιό του να «αναλάβει την ιδιοκτησία» της Γάζας, που προκάλεσε παγκόσμιες αντιδράσεις, σε ανάρτησή του στο Truth Social, δήλωσε ότι το παλαιστινιακό έδαφος θα «παραδοθεί» στις ΗΠΑ από το Ισραήλ αφότου ολοκληρώσει τη στρατιωτική του επίθεση κατά της Χαμάς.
Ο Νετανιάχου, ο οποίος βρίσκεται στην Ουάσινγκτον, δήλωσε ότι «αξίζει να ακούσουμε προσεκτικά» την πρόταση του Τραμπ, στον οποίο χάρισε επίσης έναν χρυσό βομβητή.
Το δώρο αποτέλεσε αναφορά στη δολοφονική επιχείρηση του Ισραήλ κατά της Χεζμπολάχ τον περασμένο Σεπτέμβριο, με τη χρήση παγιδευμένων συσκευών επικοινωνίας.
Αντιδράσεις
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πρόταση για μετεγκατάσταση 2,3 εκατομμυρίων Παλαιστινίων σε άλλες χώρες έχει προκαλέσει οργή.
Η πρόταση του Τραμπ θα «συνθλίψει» την κατάπαυση του πυρός και «θα υποκινήσει την επιστροφή των μαχών», δήλωσε το υπουργείο Εξωτερικών της Αιγύπτου. Η Ρωσία χαρακτήρισε την πρόταση του Τραμπ «αντιπαραγωγική» και τον κατηγόρησε ότι τροφοδοτεί την «ένταση στην περιοχή».
Το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας δήλωσε ότι το Πεκίνο αντιτίθεται στην αναγκαστική μεταφορά ανθρώπων στη Γάζα. Το Πακιστάν περιέγραψε το σχέδιο του Τραμπ ως «βαθιά ανησυχητικό και άδικο», ενώ το Ιράν ανακοίνωσε ότι απορρίπτει και καταδικάζει κατηγορηματικά την πρόταση του Τραμπ.
«Οι Αμερικανοί ξανασχεδιάζουν τον χάρτη του κόσμου – αλλά μόνο στα χαρτιά, δεν υπάρχει καμία σύνδεση με την πραγματικότητα», ανέφερε από την πλευρά του ο Ιρανός ηγέτης, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Προειδοποίησε παράλληλα ότι «εάν παραβιάσουν την ασφάλεια του έθνους μας, θα απαντήσουμε, χωρίς αμφιβολία, με τον ίδιο τρόπο».
Σε ό,τι αφορά το ΔΠΔ, η Ολλανδία, η οποία φιλοξενεί το δικαστήριο, δήλωσε ότι «λυπάται» για τη διαταγή του Τραμπ.
«Το έργο του δικαστηρίου είναι απαραίτητο για την καταπολέμηση της ατιμωρησίας», σχολίασε ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών Κασπάρ Βέλντκαμπ στο X.
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ, ICC) πρέπει να μπορεί να συνεχίσει τη μάχη του εναντίον της ατιμωρησίας σε όλον τον κόσμο χωρίς εμπόδια, δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει κυρώσεις στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) «απειλεί την ανεξαρτησία» του, προειδοποίησε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα.
Η Ε.Ε. επεσήμανε ότι «λυπάται για την αμερικανική απόφαση, επιφυλασσόμενη του δικαιώματός της να λάβει μέτρα».
Οργανώσεις δικαιωμάτων επέκριναν έντονα την επιβολή κυρώσεων σε βάρος του από τον Τραμπ. Η γενική γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας, Ανιές Καγιαμάρ, δήλωσε ότι η κίνηση «στέλνει το μήνυμα ότι το Ισραήλ είναι υπεράνω του νόμου και των παγκόσμιων αρχών της διεθνούς δικαιοσύνης».
«Το σημερινό εκτελεστικό διάταγμα είναι εκδικητικό. Είναι επιθετικό. Είναι ένα βίαιο βήμα που επιδιώκει να υπονομεύσει και να καταστρέψει αυτό που η διεθνής κοινότητα έχει οικοδομήσει με κόπο επί δεκαετίες, αν όχι αιώνες: παγκόσμιους κανόνες που ισχύουν για όλους και στοχεύουν στην απονομή δικαιοσύνης για όλους», πρόσθεσε η ίδια.
Αντίθετα, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν, σύμμαχος του Τραμπ, δήλωσε ότι οι κυρώσεις δείχνουν ότι ίσως ήρθε η ώρα να αποχωρήσει από το ΔΠΔ.
«Ηρθε η ώρα για την Ουγγαρία να επανεξετάσει τι κάνουμε σε έναν διεθνή οργανισμό που βρίσκεται υπό αμερικανικές κυρώσεις! Νέοι άνεμοι πνέουν στη διεθνή πολιτική. Τον αποκαλούμε ανεμοστρόβιλο Τραμπ», δήλωσε στο X.
Τα επόμενα βήματα
Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε ότι οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα «θα πρέπει να ζήσουν κάπου αλλού στο μεσοδιάστημα», χαρακτηρίζοντας τη Γάζα «μη κατοικήσιμη», σε σχόλια με τα οποία εμφανίστηκε να ευθυγραμμίζεται με την πρόταση του Τραμπ για μόνιμη μεταφορά Παλαιστινίων σε γειτονικές χώρες.
Περισσότερες λεπτομέρειες, όσον αφορά την πρόταση του Τραμπ για τη Γάζα, ενδέχεται να γίνουν γνωστά την επόμενη εβδομάδα, κατά την οποία ο Ρούμπιο θα ταξιδέψει στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, όπως γνωστοποίησε χθες Πέμπτη ανώτερος αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Ηδη πάντως, ο Ισραηλινός υπουργός Αμυνας, Ισραήλ Κατς, διέταξε τον στρατό του να προετοιμάσει σχέδιο «που θα επιτρέψει στους Παλαιστίνιους, οι οποίοι το επιθυμούν, να φύγουν» από τη Γάζα.
Ερωτηθείς ποιος θα πρέπει να πάρει τους κατοίκους της Γάζας, ο Κατς είπε ότι θα πρέπει να είναι οι χώρες που έχουν αντιταχθεί στις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.
Ισχυρίστηκε επίσης ότι η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Νορβηγία, οι οποίες αναγνώρισαν πέρυσι παλαιστινιακό κράτος, είναι «νομικά υποχρεωμένες να επιτρέψουν σε κάθε κάτοικο της Γάζας να εισέλθει στα εδάφη τους».
Ο ΟΗΕ προειδοποίησε ωστόσο, ότι «οποιαδήποτε μορφή εξαναγκαστικής μετακίνησης πληθυσμού θα συνιστούσε εθνοκάθαρση», ενώ πολλοί επικριτές της πρότασης προειδοποιούν για νέους κινδύνους ανάφλεξης στην περιοχή.
«Κάποιος πρέπει να δείξει στον Τραμπ και τον Νετανιάχου ότι δεν είναι υπεράνω του νόμου», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Guardian, τη στιγμή που αναλυτές εκφράζουν φόβους για παραβίαση δικαιωμάτων και διεθνών κανόνων.
Φόβοι εκφράζονται και στο Ισραήλ, μεταξύ άλλων, από συγγενείς ομήρων, οι οποίοι ανησυχούν πως οι εξελίξεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν εμπόδιο στον δρόμο για την επίτευξη συμφωνίας και τη δεύτερη φάση της εκεχειρίας με τη Χαμάς, που θα επέτρεπε την απελευθέρωση όλων των αιχμαλώτων στη Γάζα.
Τις ανησυχίες τους ενέτεινε η απόφαση της ισραηλινής κυβέρνησης να στείλει «αντιπροσωπεία εργασίας» στις έμμεσες διαπραγματεύσεις στο Κατάρ, η οποία θα είναι εξουσιοδοτημένη να συζητήσει μόνο για την πρώτη φάση της συμφωνίας – και όχι τη δεύτερη, που συνεπάγεται το οριστικό τέλος του πολέμου.
