«Θεωρώ κάτι τέτοιο εντελώς ανέφικτο – όνειρα κάποιων, αναμφίβολα εφιάλτης για τους Παλαιστινίους. Ωστόσο, πράγματι, ολοένα και περισσότεροι Ισραηλινοί μιλούν –στα ΜΜΕ, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στις συζητήσεις τους– γι’ αυτήν τη “λύση”. Πριν από 3-4 χρόνια, ήταν σαν να προτείνεις να πάνε οι Παλαιστίνιοι στον Αρη· σήμερα, η πρόταση αυτή γίνεται ολοένα και πιο ευρέως αποδεκτή. Η 7η Οκτωβρίου μετέτρεψε πολλούς Ισραηλινούς σε εξτρεμιστές», λέει ο Ισραηλινός συγγραφέας Νιρ Αβισάι Κοέν στην «Κ», σχολιάζοντας το διαβόητο σχέδιο Τραμπ για τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων και τη μετατροπή της Λωρίδας της Γάζας σε ένα είδος Φλόριντα της Μέσης Ανατολής.
Ο 43χρονος συγγραφέας βρέθηκε αυτήν την εβδομάδα στην Αθήνα για την παρουσίαση (χθες) της ελληνικής έκδοσης του βιβλίου του, «Οχι στο όνομά μας: Αγαπώ το Ισραήλ, συμπαραστέκομαι στην Παλαιστίνη» (εκδόσεις Μελάνι). Στο βιβλίο, γραμμένο πριν την 7η Οκτωβρίου, αναφέρει: «Η ισραηλινή κοινωνία πρέπει να αναρωτηθεί σχετικά με το πού και γιατί χύνεται το αίμα των γιων και των θυγατέρων της. Μια μεσσιανική, θρησκευτική μειονότητα μας παρασέρνει σε αυτό το τέλμα τα τελευταία 55 χρόνια […], στέλνοντας στρατιώτες σε δύσκολες αποστολές, ελέγχοντας τους γείτονές μας, καταπιέζοντάς τους».
Ο Κοέν θυμίζει κάτι από την ιδρυτική γενιά του Ισραήλ –αγρότης (καλλιεργεί μάνγκο στα βόρεια της χώρας, κοντά στη θάλασσα της Γαλιλαίας), μάχιμος πολίτης–στρατιώτης, πατριώτης. Αλλά επίσης –κι εκεί διαφοροποιείται, ως αποτέλεσμα των εμπειριών του ως αξιωματικού στα Κατεχόμενα– σφοδρός πολέμιος της καθυπόταξης των Παλαιστινίων και γενναίος επικριτής της ακροδεξιάς μειοψηφίας που, στα μάτια του, έχει παρασύρει τον ισραηλινό λαό στην ολέθρια ψευδαίσθηση ότι είναι καταδικασμένος σε μόνιμο πόλεμο για να επιβιώσει.
Οταν συναντηθήκαμε, την ημέρα πριν από την παρουσίαση, τον ρώτησα τι δείχνει για την ισραηλινή κοινωνία και τη στάση της απέναντι στους Παλαιστινίους η αντίδραση στην 7η Οκτωβρίου και το γεγονός ότι ο αρχιτέκτονας της αντίδρασης αυτής, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, είναι ακόμη στην εξουσία.
«Δυστυχώς, ακόμη λιγότεροι Ισραηλινοί πιστεύουν σήμερα στην ειρήνη», απαντάει. «Ανήκω σε ένα στρατόπεδο που είχε ήδη συρρικνωθεί πριν από την 7η Οκτωβρίου – και έχει συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο έκτοτε. Το βλέπω ειδικά στη νεότερη γενιά».
Μαζικές διαδηλώσεις
Τρεις μήνες πριν από την αποφράδα αυτή μέρα, ο Κοέν, με ανάρτησή του στους λογαριασμούς του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είχε ανακοινώσει ότι αρνείται να συνεχίσει να υπηρετεί ως έφεδρος αξιωματικός (με τον βαθμό του ταγματάρχη) εξαιτίας των μέτρων περιστολής της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης από τον Νετανιάχου, που είχαν προκαλέσει μαζικές διαδηλώσεις στο Ισραήλ. Κι όμως, μετά την 7η Οκτωβρίου, επέστρεψε στη χώρα του για να πολεμήσει.
«Ηταν μία στιγμή που νιώσαμε όλοι ότι απειλούμαστε, απειλούνται οι οικογένειές μας, οπότε αφήσαμε στην άκρη τις πολιτικές μας απόψεις και τις αντιπαραθέσεις και πήγαμε όλοι να υπηρετήσουμε», λέει. «Νομίζω ότι δεν είχα επιλογή, η συνείδησή μου είναι απολύτως ήσυχη με αυτήν την απόφαση. Αλλά αυτός ο πόλεμος θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν υπήρχε η βούληση για μία πραγματική ειρηνευτική συμφωνία – και ως Ισραηλινός, ρίχνω πρώτα την ευθύνη στην ισραηλινή κυβέρνηση, που δεν το επεδίωξε αυτό».
Δημοκρατία και σιωνισμός
Ο Κοέν μιλάει για την απροθυμία της πλειονότητας των φιλελεύθερων Ισραηλινών που βγήκαν στους δρόμους κατά του Νετανιάχου να κάνει τη σύνδεση μεταξύ της υπονόμευσης του κράτους δικαίου στο εσωτερικό και της κατοχής. Για τον ίδιο, η αποκατάσταση της δημοκρατίας στο Ισραήλ δεν είναι εφικτή χωρίς πραγματική πολιτική συνεργασία Αράβων και Εβραίων Ισραηλινών – και χωρίς τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους.
«Δεν είναι κάτι που θα συμβεί άμεσα», λέει για το ενδεχόμενο ενός αραβο-εβραϊκού κόμματος. «Αλλά πιστεύω ότι θα συμβεί».
Ο ίδιος έχει αποκηρύξει τον σιωνισμό. «Μου πήρε κάποια χρόνια, αλλά κατέληξα να συνειδητοποιήσω ότι είναι μία ιδεολογία εβραϊκής ανωτερότητας – και ότι ήταν πάντα έτσι, από καταβολής του εβραϊκού κράτους», λέει στην «Κ». Σπάζοντας ένα ακόμη ταμπού, δηλώνει επίσης δημοσίως ότι η κατάσταση στη Δυτική Οχθη είναι μία μορφή απαρτχάιντ – κάτι το οποίο «ακόμη και οι αριστεροί Ισραηλινοί δυσκολεύονται να ακούσουν. Εγώ το γνωρίζω γιατί ήμουν μέρος της επιβολής του».
«Ο κόσμος στο Ισραήλ, όμως, δεν θέλει να βλέπει έτσι τον εαυτό του, οπότε επιλέγουν να μην κοιτάζουν, να κλείνουν τα μάτια σε πράγματα που συμβαίνουν 5 ή 10 χιλιόμετρα από το σπίτι τους», συνεχίζει. «Είναι αδιανόητο. Είναι σαν η Ραμάλα, η Τουλκάρεμ ή η Τζενίν να βρίσκονται στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού».
Στην προσπάθειά του να αμβλύνει την «πλύση εγκεφάλου» (όπως το θέτει στο βιβλίο) στην οποία θεωρεί ότι το ισραηλινό εκπαιδευτικό σύστημα υποβάλλει τους μαθητές (οι Εβραίοι τείνουν πάντα τη χείρα της ειρήνης, οι αιμοδιψείς Αραβες την απορρίπτουν), πηγαίνει στα Mechinot –τις ακαδημίες όπου αρκετοί νέοι περνούν ένα έτος μεταξύ σχολείου και στρατιωτικής θητείας)– και τους δίνει τη δική του εκδοχή για το Παλαιστινιακό. «Τους δίνω τα στρατιωτικά μου διαπιστευτήρια και μετά τους μιλάω για δύο-τρεις ώρες και πάρα πολλοί έρχονται και μου λένε “δεν ξέρουμε αν συμφωνούμε μαζί σου, αλλά σίγουρα ακούμε για πρώτη φορά αυτήν την εκδοχή”. Το επίπεδο άγνοιας είναι απίστευτο – και δεν φταίνε φυσικά τα παιδιά· φταίει το σύστημα εκπαίδευσης».
