Η στιγμή ήταν ιστορική και απαθανατίστηκε με μία σέλφι: η Αλις Βάιντελ και ο Τίνο Χρουπάλα, επικεφαλής και οι δύο της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD), χαμογελούν στον φακό του κινητού, πλαισιωμένοι από την ηγετική ομάδα του κόμματος. Είχε προηγηθεί η ψηφοφορία πάνω στο σχέδιο πέντε σημείων για τον περιορισμό της μετανάστευσης, που κατέθεσε ο Φρίντριχ Μερτς, ηγέτης της συντηρητικής αντιπολίτευσης και σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις μελλοντικός καγκελάριος της χώρας. Η σκληρή πρότασή του, που προβλέπει μεταξύ άλλων μόνιμο κλείσιμο των συνόρων και αντίκειται στην κοινοτική νομοθεσία, πέρασε χάρη στις ψήφους της AfD, σε μια πρωτόγνωρη σύμπραξη συστημικού κόμματος με τον ακροδεξιό σχηματισμό. Yπέρ ψήφισαν 348, εξ αυτών 75 βουλευτές της AfD, κατά 345. «Η σέλφι της ντροπής», σχολίασε ο Τύπος. Προχθές το βράδυ, όμως, η πρωτοβουλία του να γίνουν οι πέντε προτάσεις του νόμος του κράτους γύρισε μπούμερανγκ, αφού καταψηφίστηκε τελικά από την πλειοψηφία της Μπούντεσταγκ. Ετσι ο Μερτς χρεώνεται και την κατακραυγή για τη διάρρηξη της υγειονομικής ζώνης γύρω από την Ακροδεξιά και την αποτυχία του να προωθήσει σκληρότερα μέτρα στον τομέα της μετανάστευσης. «Είναι λάθος» (σ.σ. το γεγονός ότι ο Μερτς δέχτηκε να παίξει ρόλο ρυθμιστή για την πρωτοβουλία του η AfD), απεφάνθη η πρώην καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, η οποία το 2015 στην κορύφωση του προσφυγικού κύματος καλλιεργούσε την κουλτούρα της υποδοχής μεταναστών (Willkomenskultur) και διαβεβαίωνε τον γερμανικό λαό ότι «θα τα καταφέρουμε» («Wir schaffen das»).
Αντι-Μέρκελ
Απ’ ό,τι φαίνεται οι Γερμανοί δεν θα τα καταφέρουν. Κι ένα από τα μηνύματα που θέλησε να στείλει ο Μερτς είναι κι αυτό: ότι έρχεται σε ρήξη με τη μερκελική, ψυχοπονιάρικη κληρονομιά, η οποία ευθύνεται για το άνοιγμα που δημιουργήθηκε στα δεξιά, επιτρέποντας τη γιγάντωση της AfD. Δύο πρόσφατες πολύνεκρες επιθέσεις με δράστες έναν Αφγανό αιτούντα άσυλο και έναν σαουδαραβικής καταγωγής γιατρό, ο οποίος είχε απασχολήσει τις Αρχές, αναζωπύρωσαν το σχεδόν διακομματικό αίτημα για επιτάχυνση των απελάσεων όσων έχουν απορριφθεί οι αιτήσεις ασύλου ή διαθέτουν ποινικό μητρώο. Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην αμερικανική προεδρία ενθάρρυνε φαινόμενα μιμητισμού στους δεξιούς κύκλους της χώρας. Πολλοί αποδίδουν τη σπουδή του Μερτς να κατεβάσει αντιμεταναστευτικό μανιφέστο, το οποίο δεν έχει καν δεσμευτικό χαρακτήρα, στην προσπάθειά του να δείξει ανάλογη πυγμή με αυτήν του Τραμπ στο ζήτημα. «Τέτοιες εικόνες χρειαζόμαστε», έλεγαν στο επιτελείο του, μελετώντας τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ να υπογράφει διατάγματα κατά την πρώτη του ημέρα στον Λευκό Οίκο.
Το πρόβλημα είναι ότι ένας άνθρωπος πολύ κοντά στο περιβάλλον του Τραμπ συμμετέχει ενεργά στην προεκλογική εκστρατεία της χώρας και η υποστήριξή του δεν κατευθύνεται προς την Ενωση, αλλά την AfD. Ο Ελον Μασκ, ο πλουσιότερος άνθρωπος στον πλανήτη και ίσως ο στενότερος σύμβουλος του Αμερικανού προέδρου, επιφορτισμένος με την περικοπή του κόστους λειτουργίας του αμερικανικού κράτους, έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι μόνο το ακροδεξιό κόμμα μπορεί να σώσει τη Γερμανία, ενώ πραγματοποίησε ζωντανή συνέντευξη με τη Βάιντελ στην πλατφόρμα Χ, η οποία του ανήκει.
Παράλληλα, το περασμένο Σαββατοκύριακο κατά την παρουσίαση του προγράμματος του κόμματος στηλίτευσε την υπερβολική έμφαση της χώρας στην ιστορική ενοχή της. «Είναι καλό να είστε περήφανοι για τη γερμανική κουλτούρα, τις γερμανικές αξίες και να μην τα χάνετε όλα αυτά από την πολυπολιτισμικότητα που τα καταπίνει όλα», είπε σε μαγνητοσκοπημένο μήνυμα που προβλήθηκε σε χιλιάδες μέλη του κόμματος στην πόλη Χάλε, στην ανατολική Γερμανία. «Δεν θέλουμε να είναι όλα ίδια παντού, να υπάρχει μόνο ένα μεγάλο είδος σούπας». Το κάλεσμα για απενοχοποίηση των Γερμανών από το παρελθόν ήρθε μόλις δύο 24ωρα πριν από την επέτειο του Ολοκαυτώματος και λίγες μέρες μετά την αμφιλεγόμενη χειρονομία του που ερμηνεύτηκε ως ναζιστικός χαιρετισμός.
Οπως… Αμερική. Ο ηγέτης του CDU, Φρίντριχ Μερτς, με το αντιμεταναστευτικό μανιφέστο φαίνεται πως θέλησε να επιδείξει πυγμή ανάλογη με αυτήν του Τραμπ. «Τέτοιες εικόνες χρειαζόμαστε», έλεγαν στο επιτελείο του βλέποντας τον πρόεδρο των ΗΠΑ να υπογράφει διατάγματα.
Μέχρι αυτή την εβδομάδα αναλυτές έκαναν λόγο για έναν υποτονικό προεκλογικό αγώνα, στον οποίο ο επικεφαλής της συντηρητικής παράταξης περίμενε απλώς να έρθει η μέρα της αναμέτρησης για να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας. Ο Μερτς θέλησε να αποδείξει ότι είναι άνθρωπος της δράσης, ότι προτού καν σχηματίσει βιώσιμο συνασπισμό διαμορφώνει την πολιτική ατζέντα. Ωστόσο, το ρίσκο που πήρε είναι μεγάλο. Η πρόθεσή του είναι προφανώς να μην επιτρέψει τη διαρροή ψήφων προς τα δεξιά. Η Ενωση Χριστιανοδημοκρατών – Χριστιανοκοινωνιστών (Union), όμως, χάνει δύναμη στις δημοσκοπήσεις, ενώ η AfD ενισχύεται. Το ταμπού της συνεργασίας μαζί της τη νομιμοποιεί στα μάτια πιθανών ψηφοφόρων που θα είχαν αναστολές να την ψηφίσουν ως φιλοναζιστική. Η υιοθέτηση στοιχείων της αντιμεταναστευτικής ατζέντας της από τον Μερτς δημιουργεί τον κίνδυνο το εκλογικό σώμα να προτιμήσει το πρωτότυπο παρά τον αντιγραφέα του. Την ίδια στιγμή, η κίνησή του τον φέρνει σε σύγκρουση με τους δύο μετεκλογικούς υποψηφίους εταίρους του: τον νυν καγκελάριο Ολαφ Σολτς και τον «Πράσινο» Ρόμπερτ Χάμπεκ. Ο πρώτος χαρακτήρισε «ασυγχώρητο» το φλερτ με την Ακροδεξιά. Ο δεύτερος γύρισε ολόκληρο βίντεο, με το οποίο εκλιπαρούσε, «Μην το κάνετε, κύριε Μερτς!», επικαλούμενος τη ζημιά που προκαλεί η πρωτοβουλία για κλειστά σύνορα σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Μια μέρα αργότερα η Μπούντεσταγκ ξανάπιανε τη συζήτηση για την απαγόρευση ή μη του ακροδεξιού κόμματος. Παρόλο που η πρόταση δεν επρόκειτο να περάσει, πολλοί πιστεύουν ότι τέτοιες πρωτοβουλίες είναι τελείως αδιέξοδες σε μια χρονική στιγμή που η επιρροή της AfD υπερβαίνει το 20%. Αν και το αίτημα έχει κατατεθεί από βουλευτές του κόμματός του, ακόμη κι ο Σολτς είναι επιφυλακτικός, φοβούμενος ότι θα δοθεί η εντύπωση ότι τα mainstream κόμματα φοβούνται την AfD και γι’ αυτό θέλουν να την αποκλείσουν.
χαμογελάει. Επειτα από τη στήριξη του Ελον Μασκ ήρθε η «νομιμοποίηση» της ατζέντας της από τους συντηρητικούς να επιβεβαιώσει τη δυναμική του ακροδεξιού κόμματος στο γερμανικό πολιτικό σκηνικό. Φωτ. REUTERS/Nadja Wohlleben
Δύσκολα συνοικέσια
Οπως είναι σήμερα η κατάσταση, οι αριθμοί δεν βγαίνουν. Μετά την αναμέτρηση της 23ης Φεβρουαρίου ο ηγέτης της συντηρητικής παράταξης θα κληθεί να συνεργαστεί είτε με τους Σοσιαλδημοκράτες του Σολτς σε έναν μεγάλο συνασπισμό, είτε με τους Πράσινους του Χάμπεκ. Ολοι οι άλλοι συνδυασμοί είναι από δύσκολοι έως αδύνατοι, καθώς οι Ελεύθεροι Δημοκράτες, το Κόμμα της Αριστεράς και ο νεοπαγής σχηματισμός της Ζάρα Βάγκενκνεχτ χαροπαλεύουν στο όριο του 5%.
Τι μένει λοιπόν; Η Εναλλακτική για τη Γερμανία. Θα τολμήσει ο επικεφαλής της Ενωσης να αθετήσει τη δέσμευσή του πως δεν υπάρχει καμία περίπτωση σύμπλευσης με την Ακροδεξιά; Πολύ δύσκολα. «Οι εικόνες των επευφημούντων μελών της AfD είναι ανυπόφορες», διακήρυξε ο Μερτς στη Βουλή, εν μέσω αποδοκιμασιών από άλλους βουλευτές. «Αντιμέτωπος όμως με την επιλογή να βλέπω άπραγος πολίτες της χώρας να απειλούνται, τραυματίζονται, δολοφονούνται ή να κάνω αυτή τη στιγμή ό,τι είναι αναμφίβολα απαραίτητο, πήρα την απόφασή μου».
__________________________________________________________________________
Κεντρική φωτό: Διαδήλωση έξω από τα κεντρικά γραφεία των Χριστιανοδημοκρατών στο Βερολίνο, μετά την υπερψήφιση της πρότασης του συντηρητικού κόμματος για κλείσιμο των συνόρων χάρη στις ψήφους της Εναλλακτικής για τη Γερμανία. Ο Μερτς με αυτόν τον τρόπο πέταξε στα σκουπίδια τη μεταναστευτική πολιτική της Μέρκελ, η οποία με τη σειρά της έκανε λόγο για «ντροπή». [REUTERS/Christian Mang]
