Για πολλούς από εμάς η διαδικασία είναι γνωστή: Ανοίγουμε το τηλέφωνό μας για να ελέγξουμε μια ειδοποίηση ή να απαντήσουμε σε ένα μήνυμα, και καταλήγουμε να περιηγούμαστε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τα επόμενα 30 λεπτά.
Αν αυτή η εμπειρία σάς είναι γνωστή και επιθυμείτε να δημιουργήσετε μια πιο «χαλαρή» σχέση με το κινητό σας, σκεφτείτε την πρόκληση «Φεβρουάριος χωρίς smartphone».
Παρά το όνομά της, η μη κερδοσκοπική εκστρατεία δεν ζητάει από τους συμμετέχοντες να μην έχουν τηλέφωνο (κάτι που δεν είναι πρακτικό για τους περισσότερους ανθρώπους).
Αντ’ αυτού, ο Τζέικομπ Γουόρν, ο οποίος είναι από τους πρωτεργάτες της εκστρατείας, υποστήριξε στη Washington Post ότι ο στόχος είναι βασικά να βοηθήσει τους ανθρώπους να ελαττώσουν την άσκοπη χρήση των smartphones. Το ζητούμενο είναι «να σας κάνει να αναρωτηθείτε για ποιο λόγο χρειάζεστε το τηλέφωνό σας», δήλωσε ο Γουόρν στην αμερικανική εφημερίδα.
Η χρήση των έξυπνων τηλεφώνων στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει εκτοξευθεί κατά την τελευταία δεκαετία. Η πλειονότητα των Αμερικανών κατέχει smartphone. Παράλληλα, περνούν περισσότερο χρόνο στο Διαδίκτυο, με περίπου το ένα τρίτο να δηλώνει ότι είναι «σχεδόν συνεχώς» σε κάποια ιστοσελίδα ή σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης.
Αλλά, σύμφωνα με τους ειδικούς, υπάρχει καλός λόγος για να προσπαθήσουμε να μειώσουμε τη χρήση. Οι αναδυόμενες έρευνες δείχνουν ότι ο περισσότερος χρόνος στην οθόνη συνδέεται με υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας, προβλήματα ύπνου και ψυχικής υγείας. Παράλληλα, οι ψυχολόγοι στις ΗΠΑ καλούνται να θεραπεύσουν έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων που είναι εθισμένοι στις συσκευές τους.
Τα καλά νέα είναι ότι ορισμένες από αυτές τις βλαβερές συνέπειες φαίνεται να είναι αναστρέψιμες, όπως σημειώνει η Τζένιφερ Μάργκαρετ Κάτζενσταϊν, διευθύντρια ψυχολογίας, νευροψυχολογίας και κοινωνικής εργασίας στο νοσοκομείο παίδων Τζονς Χόπκινς. «Η μείωση της χρήσης του κινητού σας τηλεφώνου κατά μία μόνο ώρα την ημέρα αντί για την πλήρη αποχή από το κινητό μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής και στον περιορισμό της κατάθλιψης», τόνισε η ίδια.
Η μείωση του χρόνου χρήσης της οθόνης μπορεί να είναι δύσκολη επειδή οι συσκευές αλλά και οι εφαρμογές σχεδιάζονται σχεδόν πάντοτε με σκοπό να προκαλούν εθισμό, εξήγησε η Κάτζενσταϊν.
Η χρήση μιας συσκευής για δραστηριότητες όπως η «βουτιά» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η αποστολή μηνυμάτων σε φίλους ή το παιχνίδι προκαλεί στον εγκέφαλο την απελευθέρωση ντοπαμίνης, ενός νευροχημικού στοιχείου που μας κάνει να νιώθουμε ευχαρίστηση.
Με την πάροδο του χρόνου, ο εγκέφαλος μπορεί να δημιουργήσει ανοχή στην ντοπαμίνη, οπότε πρέπει να χρησιμοποιούμε το τηλέφωνό μας περισσότερο για να νιώσουμε την ίδια ποσότητα ευχαρίστησης που νιώθαμε στην αρχή με λίγα μόνο λεπτά χρήσης. Αν αφεθεί ανεξέλεγκτο, αυτό το μοτίβο μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρό εθισμό, καταλήγει η καθηγήτρια.
Αν δεν είστε σίγουροι ότι περνάτε υπερβολικά πολύ χρόνο στο τηλέφωνό σας, «μπείτε στις ρυθμίσεις σας και δείτε τον μέσο ημερήσιο χρόνο οθόνης σας», καλεί ο Γουόρν μέσω της καμπάνιας του. Αν αυτός ο χρόνος σάς προκαλεί ανησυχία, υπάρχουν κάποια απλά τρικ για να τον ελαττώσετε. Μπορείτε, για παράδειγμα, να απενεργοποιήσετε τις ειδοποιήσεις για μη απαραίτητες εφαρμογές ή ακόμη και να τις διαγράψετε εντελώς.
Αν το τηλέφωνό σας το επιτρέπει, αλλάξτε το χρωματικό φίλτρο σε κλίμακα του γκρι ώστε να απωθεί το βλέμμα. Μπορείτε ακόμη να απενεργοποιήστε την αυτόματη αναπαραγωγή για τα βίντεο στα social media και στους ιστοτόπους. Τέλος, μπορείτε να προσπαθήσετε να χρησιμοποιείται τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μόνο για συνομιλία και να προσπερνάτε τα σύντομα βίντεο. «Υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε», δήλωσε ο Γουόρν, «στόχος είναι να κάνετε το κινητό σας όσο πιο βαρετό γίνεται».
