Ρούχα, μπουκάλια νερού, δοχεία φαγητού, επιφάνειες κοπής – είναι δύσκολο να παρακολουθήσουμε τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό αντικειμένων που μας εκθέτουν σε μικροσκοπικά πλαστικά σωματίδια. Τώρα, στη λίστα αυτή προστέθηκαν και ορισμένα φακελάκια τσαγιού. Σε μια μελέτη του 2024, επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η παρασκευή τσαγιού σε φακελάκι φτιαγμένο από πολυπροπυλένιο απελευθέρωσε περίπου 1,2 δισ. μικροσκοπικά σωματίδια πλαστικού ανά χιλιοστόλιτρο τσαγιού. «Είναι μια αρκετά μεγάλη ποσότητα», λέει ο Μαρκ Ρ. Βίσνερ, καθηγητής πολιτικής και περιβαλλοντικής μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Ντιουκ.
Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι, παρόλο που είναι σημαντικό να είμαστε προσεκτικοί όσον αφορά την έκθεση στα μικροπλαστικά, δεν υπάρχουν ακόμη επαρκή στοιχεία που να δικαιολογούν την αποχή από το αγαπημένο μας ρόφημα. Μέχρι στιγμής, δεν γνωρίζουμε εάν και πόσο αυτή η έκθεση μπορεί να βλάψει την υγεία μας.
Τα φακελάκια τσαγιού κατασκευάζονται από διάφορα υλικά. Πολλά από αυτά είναι φτιαγμένα από χαρτί ή από εύκαμπτα πλαστικά, όπως το νάιλον και το πολυπροπυλένιο. Ορισμένα φακελάκια τσαγιού κατασκευάζονται από ένα νεότερο υλικό, γνωστό ως βιοδιασπώμενο πλαστικό, όπως το πολυγαλακτικό οξύ. Τα φακελάκια τσαγιού από χαρτί θεωρητικά απελευθερώνουν λιγότερα (ή και καθόλου) μικροπλαστικά σε σύγκριση με τα πλαστικά, λέει η Χέιλι Ε. Χάμπσον, μεταδιδακτορική ερευνήτρια που μελετάει τα μικροπλαστικά στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας και στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον.
Από τις 12 εταιρείες τσαγιού με τις οποίες επικοινωνήσαμε για το άρθρο, ανταποκρίθηκαν έξι: Οι Bigelow, Lipton, Twinings, Yogi, Traditional Medicinals και Stash. Ολες ανέφεραν ότι τα φακελάκια τους δεν περιέχουν μικροπλαστικά, καθώς κατασκευάζονται από χαρτί ή άλλα φυτικά υλικά. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και τα χάρτινα φακελάκια δεν είναι απολύτως εγγυημένο ότι είναι απαλλαγμένα από πλαστικά, επισημαίνει η Χάμπσον. Κάποια σφραγίζονται με εύκαμπτα πλαστικά, όπως το πολυπροπυλένιο, ή έχουν πλαστική επικάλυψη στο κορδόνι. Σε μια μελέτη του 2021, Ευρωπαίοι ερευνητές εντόπισαν πλαστικό σε πέντε από έξι μάρκες τσαγιού σε φακελάκια που αγοράστηκαν στην Ιρλανδία, εκ των οποίων τα τέσσερα φαινόταν να είναι φτιαγμένα από χαρτί. «Υπάρχουν πολλοί μικροί και κρυφοί τρόποι μέσω των οποίων το πλαστικό μπορεί να καταλήξει στα φακελάκια τσαγιού», εξηγεί η Χάμπσον.
Τα μικροπλαστικά μπορούν να εισέλθουν στο αίμα και στους ιστούς μας μέσω των τροφίμων που καταναλώνουμε και του αέρα που αναπνέουμε. «Δεν περνούν απλώς από τον πεπτικό σωλήνα και αποβάλλονται», εξηγεί η Χάμπσον. Ωστόσο, το να προσδιορίσουμε αν η έκθεση στα μικροπλαστικά είναι επιβλαβής για την υγεία μας εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση. Επιστήμονες έχουν εντοπίσει πιθανές συνδέσεις μεταξύ της έκθεσης σε μικροπλαστικά και παθήσεων όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος. Αυτές οι μελέτες ωστόσο παρουσιάζουν περιορισμούς και δεν είναι ξεκάθαρο αν είναι τα ίδια τα μικροπλαστικά που ευθύνονται για αυτές τις επιπτώσεις στην υγεία, επισημαίνει η Χάμπσον. Για να αποδειχθεί αυτό, θα απαιτούνταν δειγματοληπτικές ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές, στις οποίες μια ομάδα ανθρώπων θα κατανάλωνε μικροπλαστικά, ενώ μια άλλη όχι. Κάτι τέτοιο όμως θα ήταν αντιδεοντολογικό, σημειώνει η Χάμπσον, καθώς δεν μπορείς να ζητήσεις από κάποιον να καταναλώσει μια ουσία που ενδέχεται να τον βλάψει. Γι’ αυτό αναγκαζόμαστε να βασιστούμε σε λιγότερο ακριβείς μελέτες.
Νέο πεδίο στην έρευνα
Στο εργαστήριό της, η Σουζάο Λι, αναπληρώτρια καθηγήτρια ιατρικής και λοιμωδών νοσημάτων στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, διαπίστωσε ότι όταν το σώμα μας αναγνωρίζει τα μικροπλαστικά ως ξένα σώματα, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος επιτίθενται, προκαλώντας φλεγμονή. Αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει τις πιθανές συνδέσεις με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου ή καρδιακές παθήσεις, αναφέρει. Η έρευνά της, ωστόσο, βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο. «Τα μικροπλαστικά είναι ένα πολύ νέο πεδίο στην επιστημονική έρευνα», σημειώνει.
Αν σας απασχολεί η παρουσία μικροπλαστικών στα φακελάκια τσαγιού, οι ειδικοί προτείνουν μερικούς τρόπους για να περιορίσετε την έκθεσή σας:
• Το τσάι σε φύλλα αποτελεί ίσως την καλύτερη επιλογή για να μειώσετε την έκθεση σε μικροπλαστικά. Αν και δεν είναι απόλυτα εγγυημένο ότι τα χάρτινα φακελάκια τσαγιού δεν περιέχουν πλαστικά, λέει η Χάμπσον, αποτελούν πιθανώς μια πιο ασφαλή επιλογή.
• Αν βυθίσετε το φακελάκι τσαγιού σε νερό σε θερμοκρασία δωματίου για λίγο και απορρίψετε αυτό το νερό πριν από την κανονική παρασκευή, αυτό μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των μικροπλαστικών στο τσάι σας, εξηγεί η Χάμπσον. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία ενδέχεται να μειώσει τη γεύση του τσαγιού.
• Oταν το τσάι κρυώσει, μπορεί να θέλετε να ζεστάνετε ξανά την κούπα σας στο φούρνο μικροκυμάτων ή να προσθέσετε ζεστό νερό. Αλλά αν το κάνετε αυτό με το φακελάκι ακόμα μέσα, υπάρχει κίνδυνος να απελευθερωθούν περισσότερα μικροπλαστικά.
«Δεν χρειάζεται να ανησυχείτε υπερβολικά για τον αριθμό των σωματιδίων που καταναλώνετε», λέει η Λι, «ιδιαίτερα αν το τσάι είναι μια απόλαυση για εσάς».
