Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο και ο «καταιγισμός» υπογραφής εκτελεστικών διαταγμάτων υπενθύμισε κάπως βίαια στην Ευρωπαϊκή Ενωση ότι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ αποτελεί την προσωποποιημένη «αντίθεση» σε ό,τι η Ευρώπη έχει προσπαθήσει να οικοδομήσει τις τελευταίες δεκαετίες: ενσωμάτωση σε μια παγκόσμια οικονομία, ασφάλεια μέσω διεθνών συνθηκών, ελεύθερο εμπόριο, προστασία του κλίματος, προώθηση της διεθνούς συνεργασίας, δίκαιη και ισορροπημένη διαχείριση του μεταναστευτικού. Η επιστροφή του Τραμπ επανέφερε την απαισιοδοξία, παραδέχεται στην «Κ» Ευρωπαίος διπλωμάτης, ενώ «θα επιδεινωθεί και η υπαρξιακή κρίση στην Ε.Ε.», αναφέρει.
Το «κενό» πολιτικής ηγεσίας της Ευρώπης θα εντείνει το πρόβλημα, επισημαίνουν σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους Ευρωπαίοι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες, που ανησυχούν ιδιαιτέρως για το ότι η Ε.Ε. θα παραμείνει εκτός διαπραγματεύσεων για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία, που υπόσχεται ο Τραμπ. Γι’ αυτό το ενδεχόμενο προειδοποίησε άλλωστε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αυτή την εβδομάδα στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός.
Πάντως, ήδη διακρίνονται τρεις βασικές «ομάδες» –ανάμεσα στους Ευρωπαίους ηγέτες– στη βάση όσων έχουν πει για τον Τραμπ και το πώς θα προσεγγίσουν τη νέα αμερικανική διοίκηση: οι «αποφασιστικοί» και άτεγκτοι υποστηρικτές διατήρησης της ισορροπίας δυνάμεων, οι «κατευναστικοί» και έτοιμοι για συμβιβασμούς, καθώς και οι «τραμπικοί», οι «προνομιακοί» συνομιλητές του, πολέμιοι της Ε.Ε.
Μακρόν και Μερτς
Αδιαμφισβήτητα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανήκει στους πρώτους, καθώς έχει παραμείνει σταθερός στο πώς «βλέπει» τον Τραμπ. Επανέλαβε ότι η Ευρώπη χρειάζεται «στρατηγική αφύπνιση» και ότι δεν πρέπει να υποχωρήσει, αλλά να συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία, ώστε να εξασφαλίσει «τα μέσα να αντισταθεί και να εισέλθει στις διαπραγματεύσεις από θέση ισχύος». Υπήρξε, άλλωστε, ο πρώτος που αντέδρασε στις «παρεμβάσεις» του νέου συμβούλου του Τραμπ, Ελον Μασκ, σε εσωτερικές υποθέσεις της Ε.Ε. Γάλλοι αξιωματούχοι χαρακτήρισαν «τεράστιο σφάλμα» την απόφαση απόσυρσης των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού, ενώ ο υπουργός Αμυνας δεσμεύθηκε να υπερασπιστεί η Γαλλία και τη Γροιλανδία, σε περίπτωση που ο Τραμπ πραγματοποιήσει την απειλή κατάληψης ευρωπαϊκού εδάφους.
Η επιστροφή του Τραμπ επανέφερε την απαισιοδοξία, παραδέχεται στην «Κ» Ευρωπαίος διπλωμάτης, ενώ «θα επιδεινωθεί και η υπαρξιακή κρίση στην Ε.Ε.», αναφέρει.
Ο επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και πιθανότατα νέος καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς ανήκει στην ομάδα των «κατευναστικών» έναντι του Τραμπ, κάτι που φάνηκε στο συγχαρητήριο μήνυμά του: «Αφιέρωσα μεγάλο μέρος της επαγγελματικής και πολιτικής μου ζωής για να ενισχύσω τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών». Στο ίδιο ύφος και η παρέμβαση του αντιπάλου και πιθανού κυβερνητικού του εταίρου, σοσιαλδημοκράτη Ολαφ Σολτς, που στο Νταβός τόνισε ότι «οι ΗΠΑ παραμένουν ο πιο στενός σύμμαχός μας εκτός Ευρώπης. Θα κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου για να διατηρηθεί αυτό». Κανένας τους δεν έχει σχολιάσει τις «παρεμβάσεις» Μασκ στις γερμανικές εκλογές υπέρ της Ακροδεξιάς. Ο γερμανικός «πραγματισμός» ενδεχομένως οφείλεται στο ό,τι η χώρα θα βρεθεί υπό «πίεση», ιδιαίτερα λόγω των πιθανών δασμών, που θα πλήξουν πρωτίστως τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία.
Η Φον ντερ Λάιεν
«Ρεαλιστική» προσέγγιση ακολουθεί και η Γερμανίδα πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενώ προσώρας εμφανίζεται «κατευναστική», καθώς δεν έχει κατορθώσει αυτό που επιδιώκει, δηλαδή πρόσκληση στην Ουάσιγκτον. Δεν θέλησε να απαντήσει ευθέως στις εκ νέου «απειλές» του Τραμπ για επιβολή δασμών στην Ευρώπη, αλλά σε δύο ομιλίες της στο Νταβός και στο Στρασβούργο εμφανίστηκε έτοιμη για διαπραγματεύσεις για τα «κοινά μας συμφέροντα», προειδοποιώντας παράλληλα ότι «διακυβεύονται πολλά για τις δύο πλευρές», καθώς το εμπορικό ισοζύγιο ΗΠΑ – Ε.Ε. φθάνει στο 1,5 τρισ. ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, έχει προετοιμαστεί για κάθε πιθανό σενάριο σε ό,τι αφορά τις διαπραγματεύσεις με τον Τραμπ. Η προσέγγιση βάσει όσων έχει πει θα βασιστεί στην τακτική «καρότου και μαστιγίου», με «απειλή», δηλαδή, επιβολής αντιποίνων και αντιπρόταση για περισσότερες εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων, όπως η εξαγορά περισσότερου αμερικανικού LNG.
Οι «τραμπικοί»
Οι προτάσεις της Φον ντερ Λάιεν, ωστόσο, δεν βρίσκουν ευήκοα ώτα στους «τραμπικούς», επικεφαλής των οποίων είναι ο Βίκτορ Ορμπαν, ο οποίος απορρίπτει την εισαγωγή περισσότερου αμερικανικού LNG, που θα αντικαταστήσει το ρωσικό. Τη Δευτέρα, πάντως, εμφανίστηκε περιχαρής, καθώς η δεύτερη προεδρία του Τραμπ θα αποτελέσει «έναυσμα για ραγδαία άνοδο της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς». Στην ίδια ομάδα ανήκουν οι ομοϊδεάτες του, ο Σλοβάκος Ρόμπερτ Φίτσο, ο Τσέχος Αντρέι Μπάμπις, ο Αυστριακός, πιθανός νέος καγκελάριος Χέρμπερτ Κικλ, η Γαλλίδα Μαρίν Λεπέν και η επικεφαλής της γερμανικής Εναλλακτικής για την Ευρώπη (AfD) Αλίς Βάιντελ.
Το ρίσκο της Μελόνι
Ξεχωριστή περίπτωση στην Ε.Ε. αποτελεί η Τζόρτζια Μελόνι, η μόνη Ευρωπαία πρωθυπουργός που βρέθηκε στην ορκωμοσία του Τραμπ (στη φωτογραφία συνομιλεί με τον Πρόεδρο της Αργεντινής, Χαβιέρ Μιλέι). Η Ιταλία είναι η δεύτερη –μετά τη Γερμανία– πιο «εκτεθειμένη» σε πιθανούς δασμούς. Αν και φιλοδοξεί να γίνει η «φωνή» της Ευρώπης στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τον ιταλικό Τύπο, ενδεχομένως να βρεθεί στο «περιθώριο» εντός Ε.Ε. υπερασπιζόμενη τελικά μόνο τα συμφέροντα της χώρας της.
Στον αντίποδα, ίσως η πιο σθεναρή ευρωπαϊκή φωνή έναντι των Τραμπ και Μασκ ανήκει στον πρωθυπουργό της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος επιτέθηκε στην «τεχνοκάστα της Σίλικον Βάλεϊ», που «επιδιώκει να χρησιμοποιήσει την παντοδυναμία της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκειμένου να ελέγξει τον δημόσιο διάλογο και, συνεπώς, τις δυτικές κυβερνητικές δράσεις. Η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει την απειλή και να υπερασπιστεί τη δημοκρατία».
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ δε, ήδη υψώνει τον τόνο της φωνής ώστε να φτάσει στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού: «Σηκώστε ψηλά το κεφάλι, Ευρωπαίοι», τόνισε στο Ευρωκοινοβούλιο την Τετάρτη, όπου παρουσίασε τους στόχους της πολωνικής προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε. που αφορούν το πολυδιάστατο ζήτημα της «ασφάλειας».
