ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Για την Ευρώπη, η χθεσινή επίσημη επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο κατέγραψε το τέλος στην αναμονή εβδομάδων για το τι θα σημάνει για τις ευρωατλαντικές σχέσεις η δεύτερη θητεία του 78χρονου πια προέδρου των ΗΠΑ. Η επανεκλογή του, αν και προκάλεσε νευρικότητα στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, στις Βρυξέλλες τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα τον αντιμετώπισαν με αρκετή στωικότητα. Ιδιαίτερα αισθητή έγινε, μάλιστα, η «σιωπή» της προέδρου της Κομισιόν έναντι των ευθειών «απειλών» του Τραμπ, είτε αφορούσαν εμπορικό «πόλεμο» με την Ε.Ε. είτε την κατάληψη της Γροιλανδίας ή και την αποδέσμευση των ΗΠΑ από τους παγκόσμιους κλιματικούς στόχους.
Εμελλε στους υπουργούς Οικονομικών της Ε.Ε. να αξιολογήσουν πρώτοι τις άμεσες επιπτώσεις στις ευρωατλαντικές σχέσεις, σχεδόν την ίδια ώρα της ορκωμοσίας του Τραμπ. Την πρωτοβουλία για τη συζήτηση, στο πλαίσιο άτυπου δείπνου, έλαβε η τρέχουσα πολωνική προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. ακριβώς λόγω της χρονικής συγκυρίας. «Πρόκειται για πρώτης τάξεως ευκαιρία», σημείωσε ο Πολωνός υπουργός Οικονομικών Αντρέι Ντομάνσκι, ενώ προσερχόμενος στη χθεσινή συνεδρίαση τόνισε ότι «φυσικά, οι σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι εξαιρετικά σοβαρές. Σε κάθε περίπτωση, είναι ο πιο σημαντικός εμπορικός εταίρος μας». Ανέφερε, παράλληλα, ότι η πολωνική προεδρία της Ε.Ε. «θα συνεργαστεί με τη νέα αμερικανική διοίκηση. Είναι απόλυτα κρίσιμο για την Ευρώπη».
Σε ό,τι αφορά την πιθανότητα επιβολής αμερικανικών δασμών στις εισαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων, ο Πολωνός υπουργός ξεκαθάρισε ότι για το εν λόγω ζήτημα η πρωτοβουλία κινήσεων αφορά κυρίως την Κομισιόν. «Εμείς, ως προεδρία, είμαστε υπεύθυνοι για να διασφαλίσουμε τη δυνατότητα μιας ειλικρινούς συζήτησης για τις προκλήσεις, που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή οικονομία», επισήμανε. Διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι για τη Βαρσοβία προέχει, πάντως, να διατηρηθεί η οικονομική συνεργασία με τις ΗΠΑ στους τομείς της ενέργειας, του εμπορίου, αλλά και της άμυνας. Ωστόσο, αρκετά κράτη-μέλη, όπως η Γαλλία, επιμένουν στην ανάγκη ολοένα και μεγαλύτερης απεξάρτησης της Ε.Ε. από την Ουάσιγκτον.
Διόλου τυχαία, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Κομισιόν Στεφάν Σεζουρνέ προειδοποίησε χθες ότι η Ευρώπη δεν θα είναι σε θέση να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες της εάν βρεθεί αντιμέτωπη με έναν εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ. Ο Τραμπ έχει ήδη ζητήσει από τους νατοϊκούς συμμάχους να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους στο 5%, μια τεράστια αύξηση σε σχέση με τον τρέχοντα στόχο του 2% του ΑΕΠ κάθε χώρας. «Δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό, με εμπορικό πόλεμο στο κατώφλι μας, και οι εθνικοί προϋπολογισμοί δεν αντέχουν παντού αύξηση των αμυντικών προϋπολογισμών άνω του 3%», υπογράμμισε σε συνέντευξή του στο France Inter ο Σεζουρνέ. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πάντως –η οποία δεν προσεκλήθη στην τελετή ορκωμοσίας του Τραμπ– αναζητά ήδη επαφές με τη νέα αμερικανική διοίκηση, επιβεβαίωσε χθες εκπρόσωπός της. Αυτή την εβδομάδα, στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου και στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός αναμένεται, μάλιστα, να στείλει μήνυμα για ενδυνάμωση των ευρωατλαντικών σχέσεων. «Πρωταρχικός σκοπός με την επερχόμενη αμερικανική διοίκηση είναι να εμπλακούμε με εποικοδομητικό, θετικό τρόπο, προκειμένου να καταλήξουμε σε αμοιβαίως αποδεκτά αποτελέσματα», ανέφερε εκπρόσωπος της Κομισιόν, προειδοποίησε ωστόσο ότι προετοιμάζονται για όλα τα πιθανά σενάρια.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία
Αυτό που ανησυχεί παράλληλα τις Βρυξέλλες είναι το πώς θα διαχειριστεί ο Τραμπ το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία, εντός των πρώτων 100 ημερών της εντολής του, όπως έχει δεσμευθεί, και εάν η Ευρώπη θα βρεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Πιθανότατα όχι, αν κρίνει κανείς τον τρόπο που αντιμετωπίζει την Ε.Ε. ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ. Επιδιώκει απευθείας συνομιλίες και συνεργασία με συγκεκριμένους Ευρωπαίους ηγέτες, προερχόμενους κυρίως από την Ακροδεξιά. Χαρακτηριστική ήταν άλλωστε η δήλωση του Ούγγρου πρωθυπουργού Ορμπαν, που τόνισε χθες ότι η δεύτερη προεδρία του Τραμπ θα αποτελέσει «έναυσμα για νέα ραγδαία άνοδο της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς», αλλά και ώθηση για μια επίθεση για την «κατάληψη» των Βρυξελλών. Ο Ορμπαν, πάντως, δεν παρέστη –αν και προσεκλήθη– στη χθεσινή τελετή στην Ουάσιγκτον, όπως και ο επικεφαλής του αυστριακού ακροδεξιού FPO Χέρμπερτ Κικλ, που παρέμεινε στη Βιέννη λόγω των διαπραγματεύσεων για σχηματισμό κυβέρνησης. Η μόνη Ευρωπαία πρωθυπουργός που βρέθηκε στην αμερικανική πρωτεύουσα ήταν η Τζόρτζια Μελόνι, η οποία ήδη καταγράφεται στους «προνομιακούς» συνομιλητές του Τραμπ.
