ΑΓΚΥΡΑ. Να διακόψει τη στήριξή της προς τους Κούρδους αντάρτες στη Συρία κάλεσε τη διεθνή κοινότητα ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν. Μιλώντας σε δημοσιογράφους στην πτήση της επιστροφής από σύνοδο κορυφής στην Αίγυπτο την Πέμπτη, ο Ερντογάν είπε ότι δεν υπάρχει πια λόγος ξένα κράτη να στηρίζουν τους μαχητές της κουρδικής οργάνωσης YPG, ενώ αντίστοιχο ήταν το περιεχόμενο των χθεσινών συνομιλιών του Τούρκου ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν με τη Γερμανίδα ομόλογό του Αναλένα Μπέρμποκ.
Η κουρδική πολιτοφυλακή υπήρξε η σημαντικότερη στρατιωτική δύναμη της υποστηριζόμενης από τις ΗΠΑ συμμαχίας στη βόρεια Συρία. Η Αγκυρα θεωρεί όμως την οργάνωση παραφυάδα του ΡΚΚ, που έχει χαρακτηρισθεί τρομοκρατική οργάνωση από την Ουάσιγκτον και την Ε.Ε.
Στις δηλώσεις του ο Ερντογάν συνέκρινε το YPG με το Ισλαμικό Κράτος (ISIS), λέγοντας ότι κανένα από τα δύο μορφώματα δεν έχει μέλλον στη Συρία. «Την επόμενη περίοδο δεν πιστεύω ότι κάποια ξένη δύναμη θα θέλει πια να συνεργάζεται με τρομοκρατικές οργανώσεις. Οι τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως το YPG και το Ισλαμικό Κράτος, θα εξολοθρευτούν το συντομότερο δυνατό», είπε ο Τούρκος πρόεδρος.
Στο μεταξύ, σε χθεσινή της ανακοίνωση η Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ, αρμόδια για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή, τη νότια και την κεντρική Ασία, ανέφερε ότι εξουδετέρωσε τον επικεφαλής του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία, Αμπού Γιούσεφ, χάρη σε «χειρουργική» αεροπορική επιδρομή στα ανατολικά της χώρας.
Η αντιπαράθεση μεταξύ Κούρδων και ανταρτικών δυνάμεων που υποστηρίζονται από την Αγκυρα στη βόρεια Συρία κορυφώθηκε στις 9 Δεκεμβρίου με την κατάληψη του πόλης Μανμπίζ από τους συμμάχους της Τουρκίας. Εύθραυστη κατάπαυση του πυρός κατέστη δυνατή χάρη στη μεσολάβηση των ΗΠΑ.
Υψηλόβαθμοι Αμερικανοί διπλωμάτες είχαν την πρώτη επίσημη συνάντηση με στελέχη των ανταρτών και μέλη οργανώσεων πολιτών στη Δαμασκό.
Ο Ερντογάν επισήμανε ότι η Τουρκία επιθυμεί να δει μια νέα Συρία, στην οποία όλες οι εθνικές και θρησκευτικές μειονότητες θα ζουν αρμονικά. «Για να επιτευχθεί αυτό, το Ισλαμικό Κράτος, το ΡΚΚ και οι εκδοχές του, που απειλούν την επιβίωση της Συρίας, πρέπει να εξαλειφθούν. Ειδικά η τρομοκρατική οργάνωση ΡΚΚ και οι παραφυάδες της έχουν φθάσει στο τέλος του βίου τους», είπε.
Την Πέμπτη, ο διοικητής των κουρδικών πολιτοφυλακών Μαζλούμ Αμπντί σημείωσε ότι οι Κούρδοι μαχητές που δεν είναι Σύροι και πολέμησαν στο πλευρό των ομοεθνών τους στη Συρία θα αποχωρήσουν εάν συμφωνηθεί εκεχειρία. Είναι η πρώτη φορά που στέλεχος του κουρδικού αντάρτικου της Συρίας παραδέχεται ότι μέλη του ΡΚΚ πολεμούν στο πλευρό των κουρδικών πολιτοφυλακών. Αξιωματούχος του τουρκικού υπουργείου Αμυνας ξεκαθάρισε χθες ότι δεν υπάρχει προοπτική συνομιλιών με τους Κούρδους και ότι το τουρκικό κράτος θα διατηρήσει τα αντιτρομοκρατικά μέτρα.
Στο μεταξύ, αντιπροσωπεία υψηλόβαθμων Αμερικανών διπλωματών επισκέφθηκε χθες τη Δαμασκό, όπου είχε συνάντηση με στελέχη των ανταρτών και μέλη οργανώσεων πολιτών. Πρόκειται για την πρώτη επίσημη αμερικανική διπλωματική αποστολή στη Δαμασκό μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Ασαντ. Η Ουάσιγκτον διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις της με τη Συρία το 2012. Η επίσκεψη σηματοδοτεί το πρώτο διστακτικό βήμα προς την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων με τη Συρία. Η κυβέρνηση Μπάιντεν βρισκόταν ήδη σε επαφή με ηγετικά στελέχη του αντάρτικου, διστάζοντας όμως να έλθει σε άμεση επαφή με την οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ, την οποία η Ουάσιγκτον έχει χαρακτηρίσει τρομοκρατική.
Μετά την ανατροπή του Ασαντ, τη Δαμασκό έχουν επισκεφθεί διπλωμάτες από τη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελβετία και αλλού. Κατάρ και Τουρκία βρίσκονται σε συνομιλίες με τη Δαμασκό για επανέναρξη λειτουργίας των πρεσβειών τους. «Οι Αμερικανοί διπλωμάτες θα έχουν επαφές με Σύρους πολίτες και μέλη οργανώσεων μειονοτήτων για να ακούσουν το όραμά τους για το μέλλον της χώρας και τους τρόπους με τους οποίους οι ΗΠΑ μπορούν να τους στηρίξουν», ανέφερε ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Συνέντευξη Τύπου που είχε προγραμματιστεί για χθες το μεσημέρι στο ξενοδοχείο Four Seasons της Δαμασκού με τα μέλη της αμερικανικής αποστολής ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή εξαιτίας «ανησυχιών ασφαλείας».
Παιχνίδια εξουσίας από Τουρκία και Ισραήλ
Ο κατακερματισμός της Συρίας που έχει προκύψει μετά την πτώση του καθεστώτος Ασαντ δημιούργησε μια σειρά από νικητές και ηττημένους στην ευρύτερη περιοχή. Από τη μια, το Ιράν έχασε πλέον τον ηγεμονικό ρόλο που έπαιζε μέσω του «άξονα της αντίστασης». Από την άλλη, δύο σύμμαχοι των ΗΠΑ, η Τουρκία και το Ισραήλ, έχουν κάθε λόγο να θεωρούνται οι μεγάλοι νικητές της υπόθεσης.
Η Τουρκία ευελπιστεί πλέον (με σοβαρές αξιώσεις) να αναλάβει τον έλεγχο της περιοχής και να επεκταθεί στον χώρο που κάποτε κυριαρχούσε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, χτυπώντας παράλληλα τους πυκνούς κουρδικούς πληθυσμούς στα βόρεια, που αποτελούν μόνιμο στόχο της κυβέρνησης Ερντογάν.
Η έντονη τουρκική παρουσία στη Συρία εκφράζεται αυτή τη στιγμή μέσω του λεγόμενου Εθνικού Συριακού Στρατού· πρόκειται, στην πραγματικότητα, για έναν στρατό μισθοφόρων που πολεμούν παρακλάδια του κουρδικού ΡΚΚ στα βόρεια.
Η Αγκυρα ευελπιστεί πλέον να αναλάβει τον έλεγχο στη Συρία, ενώ οι Ισραηλινοί, που ήδη επεκτάθηκαν «προσωρινά» σε μια ζώνη, φοβούνται την πιθανή αύξηση της τουρκικής επιρροής.
Από τη μεριά τους οι Ισραηλινοί, που ήδη επωφελήθηκαν για να επεκταθούν «προσωρινά» σε μια ζώνη εντός της Συρίας, φοβούνται πως μια πιθανή αύξηση της επιρροής της Τουρκίας στην κατεστραμμένη χώρα θα μπορούσε μακροπρόθεσμα να οδηγήσει στη δημιουργία ενός «σουνιτικού άξονα», δυνάμει βλαβερού για το ισραηλινό κράτος. Είναι γεγονός ότι η κόντρα μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας δεν έχει καμία σχέση με την κόντρα Ισραήλ – Ιράν (οι δύο χώρες έφθασαν να ανταλλάξουν μέχρι και πυραυλικές επιθέσεις νωρίτερα φέτος). Ομως η ένθερμη υποστήριξη του Ερντογάν προς τους Παλαιστινίους τα τελευταία χρόνια κάνει τον Νετανιάχου να νιώθει ανασφάλεια σχετικά με την επέκταση της Τουρκίας στα συριακά εδάφη και τις συμμαχίες που θα μπορούσε να δημιουργήσει σε αυτά.
«Υπάρχουν ακόμη δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών και η Τουρκία εξακολουθεί να είναι σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών, επομένως τα ζητήματα μεταξύ τους μπορούν να γεφυρωθούν», δήλωσε στη Wall Street Journal ο Εγιάλ Ζισές, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας της Μέσης Ανατολής στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ.
Αλλωστε, αυτή τη στιγμή ο κίνδυνος που τίθεται από τη νέα κυβέρνηση της Συρίας δεν θεωρείται άμεσος. Ο αρχηγός τον ανταρτών προσπαθεί να φιλοτεχνήσει ένα «συμπεριληπτικό» προφίλ συναντώντας διαρκώς δυτικούς διπλωμάτες. Επιπλέον, ο στρατός της χώρας είναι αυτή τη στιγμή ιδιαίτερα αποδυναμωμένος για να ανησυχήσει σοβαρά το Ισραήλ.
Με την ορκωμοσία του νεοεκλεγέντος προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να πλησιάζει, όλα τα φώτα στρέφονται τώρα στις ΗΠΑ και στις πρωτοβουλίες που θα αναλάβουν στη Συρία. Η υποστήριξη της Ουάσινγκτον προς τις ένοπλες κουρδικές ομάδες της Συρίας αποτελεί εδώ και καιρό ένα σημαντικό τουρκικό παράπονο. «Αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή είναι ότι μια χώρα του ΝΑΤΟ υποστηρίζει μια τρομοκρατική οργάνωση που δρα εναντίον μιας άλλης χώρας του ΝΑΤΟ», δήλωσε ο βουλευτής του κυβερνώντος ΑΚΡ Μεχμέτ Σαχίν.
