Η 56χρονη Λίντια Μπερκ έχει ακόμη φυλαγμένο το αγαπημένο της παραμύθι από την εποχή που τα τρία της παιδιά ήταν μικρά και αργότερα ονειρευόταν πως μια μέρα θα γινόταν μια «κουλ» γιαγιά, που θα μοιραζόταν ιστορίες με τα εγγόνια της. Ωστόσο, κανένα από τα παιδιά της δεν θέλει να αποκτήσει παιδιά. Και παρόλο που η απόφαση αυτή είναι «σωστή για εκείνα», λέει η Μπερκ, της ραγίζει την καρδιά.
Οπως η Μπερκ, έτσι και ένας διαρκώς αυξανόμενος αριθμός ατόμων από τη γενιά Χ και τη γενιά των Baby Boomers έρχεται αντιμέτωπος με τη συχνά επώδυνη συνειδητοποίηση ότι δεν θα γίνει ποτέ παππούς ή γιαγιά. Στο πλαίσιο μείωσης των γεννήσεων, όλο και περισσότεροι Αμερικανοί ενήλικοι δηλώνουν ότι είναι απίθανο να αποκτήσουν παιδιά, επικαλούμενοι διάφορους λόγους – με κυριότερο ότι απλώς δεν το επιθυμούν.
Για τους επίδοξους παππούδες και γιαγιάδες, ακόμη κι αν κατανοούν ότι τα παιδιά τους δεν τους «χρωστούν» τη συνέχιση της οικογένειας, το συναίσθημα παραμένει, εξηγεί η Κλερ Μπίντγουελ Σμιθ, θεραπεύτρια με έδρα το Λος Αντζελες και συγγραφέας του βιβλίου «Conscious Grieving».
Αυτό επιδεινώνεται από την τάση της κοινωνίας να παρουσιάζει τα εγγόνια ως «ανταμοιβή» για τα γηρατειά. «Ακούς συνέχεια ανθρώπους να λένε πόσο υπέροχο είναι να είσαι παππούς ή γιαγιά, πόσο καλύτερο είναι από το να είσαι γονιός», παρατηρεί η Μπίντγουελ Σμιθ. «Οταν, όμως, οι άνθρωποι δεν βιώνουν αυτή την εμπειρία, νιώθουν μια βαθιά αληθινή θλίψη», που η κοινωνία μας δεν αναγνωρίζει εύκολα και που οι άνθρωποι δυσκολεύονται να εκφράσουν.
Η 69χρονη Κριστίν Κατ απέκτησε το μοναχοπαίδι της σε ηλικία 42 ετών, αφού για χρόνια πίστευε ότι δεν ήθελε να γίνει μητέρα. Η εμπειρία αυτή τη μεταμόρφωσε, όπως λέει, και απολάμβανε ιδιαίτερα τον ρόλο της μητέρας. Ωστόσο, η κόρη της είναι κατηγορηματική στην απόφασή της να μην αποκτήσει παιδιά, επικαλούμενη την απαισιοδοξία της για την κατάσταση του κόσμου και την κλιματική αλλαγή.
Η Κατ, που είναι διαζευγμένη και ζει στα προάστια του Σικάγου, ταλαντεύεται ανάμεσα στο να στηρίξει την απόφαση της κόρης της και στο να διατηρεί σιωπηλά την ελπίδα ότι ίσως αλλάξει γνώμη. Ονειρεύεται να μεγαλώνει περιτριγυρισμένη από εγγόνια, να τους μαθαίνει τις οικογενειακές συνταγές και να τους μεταδίδει την αγάπη της για τη ροκ μουσική.
Οι γονείς που ελπίζουν να αποκτήσουν εγγόνια βρίσκονται συνήθως στην ηλικία όπου βιώνουν μια «συρρίκνωση του χρόνου», καθώς έχουν λιγότερα χρόνια μπροστά τους από ό,τι πίσω τους, εξηγεί η Μάγκι Μαλκουίν, ψυχολόγος με έδρα το Γουέλσλεϊ της Μασαχουσέτης. Αυτό μπορεί να τους φέρνει αντιμέτωπους με υπαρξιακά ερωτήματα σχετικά με τη ζωή τους και την κληρονομιά που θα αφήσουν πίσω τους, προσθέτει η Μαλκουίν.
Η Μαλκουίν, η οποία έχει συμβουλεύσει πολλούς γονείς της γενιάς των Baby Boomers σχετικά με τη λαχτάρα τους να αποκτήσουν εγγόνια, έχει παρατηρήσει ότι η απόφαση των παιδιών να μην αποκτήσουν απογόνους μπορεί να επιβαρύνει τη σχέση γονέα – παιδιού.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν ο γονιός που είχε ονειρευτεί την ύπαρξη εγγονιών δυσκολεύεται να διαχωρίσει την προσωπική του απογοήτευση από την αίσθηση ότι τον έχουν απογοητεύσει τα παιδιά του.
Η 69χρονη Τζιλ Πέρι δηλώνει ότι οι κόρες της –και οι δύο στα 30 τους και χωρίς παιδιά– πρέπει να έχουν την ελευθερία να κάνουν τις δικές τους επιλογές σχετικά με τη γονεϊκότητα και ότι τις υποστηρίζει απόλυτα. Ωστόσο, σημειώνει ότι τώρα θα ήταν η «ιδανική» στιγμή για την ίδια να γίνει γιαγιά, καθώς έχασε τη δουλειά της πριν από δύο χρόνια.
Οταν οι φίλοι της δημοσιεύουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χαρούμενες φωτογραφίες με τα εγγόνια τους, η Πέρι συχνά δεν μπορεί να αποφύγει τις σκέψεις για τη ζωή που θα μπορούσε να έχει. «Το σπίτι μου θα ήταν το “σπίτι της διασκέδασης”», υποστηρίζει, «όπου τα μικρά θα μπορούσαν να ζωγραφίζουν, να ζουν περιπέτειες χωρίς περιορισμούς. Τι μπορώ να κάνω για να καλύψω αυτή την ανάγκη;» αναρωτιέται. Η Πέρι ασχολείται με τον σύζυγό της, τα σκυλιά της, τη λέσχη βιβλίου και παίζει mahjong. Παρ’ όλα αυτά, καθώς περνάει ο καιρός, υπάρχουν στιγμές που νιώθει μοναξιά. «Τα εγγόνια φέρνουν ελπίδα και φως στη ζωή σου. Νομίζω ότι αυτό λειτουργεί ως αντίβαρο στα γεράματα. Γιατί τα γεράματα είναι δύσκολα», λέει.
Η Μπίντγουελ Σμιθ τονίζει ότι είναι σημαντικό οι γονείς –όπως η Πέρι– να επιτρέψουν στον εαυτό τους να αναγνωρίσει τη θλίψη και να τη βιώσει. Στο μέτρο του δυνατού οι ειδικοί ενθαρρύνουν όσους δεν γίνονται παππούδες και γιαγιάδες και νιώθουν την ανάγκη να περνούν χρόνο με μικρά παιδιά, να βρουν εναλλακτικούς τρόπους να το επιτύχουν. Ενας από τους πελάτες της Μαλκουίν, με εμπειρία στη λογιστική, αποφάσισε να προσφέρει εθελοντικά τις γνώσεις του διδάσκοντας μαθηματικά σε σχολείο. Η Μπίντγουελ Σμιθ προτείνει να αναρωτηθούν: αν το επόμενο κεφάλαιο της ζωής δεν περιλαμβάνει εγγόνια, ποιες νέες δραστηριότητες ή εμπειρίες θα μπορούσατε να εξερευνήσετε;
Ο 67χρονος σύζυγος της Πέρι, ο δρ Ντέιβιντ Κοξ, προσπαθεί να αποφεύγει τον εξιδανικευμένο τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται η εμπειρία του παππού και της γιαγιάς, επισημαίνοντας τις φορές που οι φίλοι του παραπονιούνται ότι έχουν μετατραπεί σε μπέιμπι σίτερ χωρίς ωράριο. Παρ’ όλα αυτά βιώνει στιγμές θλίψης, ιδίως όταν με την Πέρι περνούν από πάρκα γεμάτα χαρούμενα παιδιά.
