Είναι η δωδέκατη περιοδεία του Αντονι Μπλίνκεν στη Μέση Ανατολή μετά τις επιθέσεις της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου του 2023. Αυτή τη φορά όμως η κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, αν και θα βρίσκεται στην ατζέντα των διαβουλεύσεων, περνάει σε δεύτερο πλάνο, καθώς αυτό που κυριαρχεί είναι οι προσδοκίες και οι ανησυχίες των Αμερικανών για τη Συρία. Στο πλαίσιο αυτό επισκέπτεται από χθες την Τουρκία, ο ρόλος της οποίας είναι αναβαθμισμένος μετά την αιφνιδιαστική κατάρρευση του καθεστώτος Ασαντ.
Δίνοντας μια πρόγευση των σκληρών απαιτήσεων που πρόκειται να θέσει η Αγκυρα, πηγές του τουρκικού υπουργείου Αμυνας ανέφεραν χθες ότι «η Τουρκία δεν θα επιτρέψει σε τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως η YPG/PKK, να εκμεταλλευθούν την κατάσταση στη Συρία για να κερδίσουν εδάφη». Τις προηγούμενες ημέρες, δυνάμεις του λεγόμενου Συριακού Εθνικού Στρατού (SNA), που χρηματοδοτείται από την Αγκυρα, επιτέθηκαν στους Κούρδους με αεροπορική υποστήριξη της Τουρκίας και κατέλαβαν τις σημαντικές κωμοπόλεις Τελ Ριφάτ και Μανμπίτζ, στη βόρεια Συρία.
Πάντως, σε μια ένδειξη καλής θέλησης για την αντιμετώπιση του Κουρδικού, η τουρκική κυβέρνηση έδωσε χθες άδεια στο φιλοκουρδικό κόμμα DEM να στείλει αντιπροσωπεία για να επισκεφθεί τον φυλακισμένο ηγέτη του ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ώστε να ξεκινήσει επίσημα η διαδικασία του «εθνικού ανοίγματος». Την ίδια ώρα, ο αρχηγός της ΜΙΤ Ιμπραήμ Καλίν έφθανε στη Δαμασκό, όπου επισκέφθηκε τζαμί της πόλης, επευφημούμενος από κατοίκους της πόλης, κι είχε επαφές με τους ηγέτες της ισλαμικής οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), η οποία πρωταγωνίστησε στην ανατροπή του Μπασάρ αλ Ασαντ. Μία ημέρα νωρίτερα, δυνάμεις της HTS είχαν εκδιώξει την YPG από τη στρατηγικής σημασίας πόλη Ντέιρ Εζόρ, που είχε πέσει προσωρινά στα χέρια των Κούρδων.
Πρώτος σταθμός του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μπλίνκεν ήταν χθες η Ακαμπα της Ιορδανίας, όπου είχε συζητήσεις με τον βασιλιά Αμπντάλα και τον Ιορδανό ομόλογό του Αϊμάν Σαφάντι. Οπως ανακοινώθηκε από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας «υπογράμμισε την υποστήριξη των ΗΠΑ σε μια μεταβατική διαδικασία σε πνεύμα συμπερίληψης, που θα οδηγεί προς μια αντιπροσωπευτική κυβέρνηση της Συρίας, η οποία θα λογοδοτεί και θα έχει επιλεγεί από τον ίδιο τον λαό της».
Αναστολή λειτουργίας του συριακού κοινοβουλίου και δρομολόγηση νέου συντάγματος – Πρώτες ανησυχίες για μονοπώληση της εξουσίας από την HTS.
Κατά την παραμονή του στην Ιορδανία, ο Αντονι Μπλίνκεν τόνισε επίσης την ανάγκη να εντοπιστούν και να καταστραφούν όλα τα αποθέματα χημικών όπλων που κατέχει η Συρία, να προστατευθούν οι άμαχοι, να φθάσει η ανθρωπιστική βοήθεια σε όσους την έχουν ανάγκη και να αποτραπεί το ενδεχόμενο να γίνουν εδάφη της βάσεις για τρομοκρατικές δραστηριότητες – μια αναφορά στο ενδεχόμενο αναζωπύρωσης του Ισλαμικού Κράτους (ISIS).
Αμερικανοί στρατιώτες
Από την Ακαμπα, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών αναχώρησε αεροπορικώς για την Αγκυρα για συναντήσεις με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν και τον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν. Ο Μπλίνκεν έφτασε αργά χθες το απόγευμα στην Αγκυρα και ξεκίνησε αμέσως συνομιλίες με τον Ερντογάν, που τον περίμενε στην αίθουσα VIP του αεροδρομίου Εσένμπογκα. Το πιο ακανθώδες θέμα, που αναμένεται να κυριαρχήσει στις συζητήσεις της Αγκυρας, αφορά το μέλλον των περιοχών της βόρειας και ανατολικής Συρίας που ελέγχει η κουρδική πολιτοφυλακή YPG και των περίπου 900 Αμερικανών στρατιωτικών που συνεργάζονται με τους Κούρδους στο πλαίσιο του αγώνα εναντίον του ISIS. Παρότι η HTS έχει ανακηρυχθεί τρομοκρατική οργάνωση από τον ΟΗΕ και τη Δύση, η νέα εξουσία που εγκαθιστά με γρήγορους ρυθμούς φαίνεται ότι θα βρει πολύ σύντομα ευρεία διπλωματική αναγνώριση. Χθες οι νέες αρχές ανακοίνωσαν ότι εννέα χώρες –Αίγυπτος, Ιράκ, Σαουδική Αραβία, Εμιράτα, Ιορδανία, Μπαχρέιν, Ομάν, Ιταλία και Τουρκία (διόρισε επιτετραμμένο στη Συρία)– άνοιξαν και πάλι τις πρεσβείες τους και άλλες θα ακολουθήσουν σύντομα. Παράλληλα, ανακοίνωσαν ότι τέθηκε σε αναστολή το κοινοβούλιο που λειτουργούσε επί καθεστώτος Ασαντ, ενώ πηγές προσκείμενες στους νέους ηγέτες ανέφεραν ότι θα κινήσουν τη διαδικασία εκπόνησης νέου συντάγματος, χωρίς να διευκρινίζουν αν θα έχει έντονα ισλαμικό χαρακτήρα ή όχι.
Κύκλοι της πολιτικής αντιπολίτευσης στον Ασαντ που μίλησαν στο πρακτορείο Reuters εξέφραζαν ανησυχίες για το γεγονός ότι ο ηγέτης της HTS Αχμεντ αλ Σάρα έχει αναθέσει τα κρίσιμα πόστα στην αστυνομία και στη δημόσια διοίκηση σε ανθρώπους του στενού κύκλου του από το Ιντλίμπ, το οποίο κυβερνούσε η οργάνωσή του τα προηγούμενα χρόνια. Ενας ξένος διπλωμάτης στη Δαμασκό ανέφερε στο ίδιο πρακτορείο ότι η HTS μονοπωλεί και όλες τις επαφές των νέων αρχών με τους εκπροσώπους άλλων χωρών. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και άλλοι ηγέτες της Δύσης συνέδεσαν από την πρώτη στιγμή τη στάση τους απέναντι στους νέους ηγέτες της Δαμασκού με τα δείγματα γραφής που θα δώσουν σχετικά με την εκπροσώπηση όλων των εθνοτικών, θρησκευτικών και πολιτικών ομάδων και τον σεβασμό των δικαιωμάτων τους.
Χωρίς ρωσικά πλοία η Ταρτούς
Η Ρωσία απέσυρε προσωρινά τα πολεμικά πλοία της από την Ταρτούς της Συρίας, τον μοναδικό κόμβο συντήρησης και ανεφοδιασμού που διαθέτει στη Μεσόγειο, ανησυχώντας για την ασφάλειά τους μετά την πτώση του Μπασάρ Ασαντ. Αυτό αναφέρει ρεπορτάζ του BBC, που επικαλείται δορυφορικές φωτογραφίες, οι οποίες εμφανίζουν ορισμένα ρωσικά πλοία να περιμένουν αρόδο σε απόσταση οκτώ μιλίων από την ακτή, ενώ αγνοείται η τύχη των υπολοίπων. Αλλες δορυφορικές φωτογραφίες έδειχναν ότι η ρωσική αεροπορική βάση κοντά στη Λαττάκεια συνέχιζε να λειτουργεί κανονικά. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι η Μόσχα βρίσκεται σε επαφή με τις νέες αρχές, αλλά είναι πολύ νωρίς να ειπωθεί κάτι για το μέλλον των ρωσικών βάσεων. Ο αναπληρωτής ΥΠΕΞ Αλεξάντερ Γκρούσκο εκτίμησε πως οι σχέσεις της χώρας του με την Τουρκία δεν έχουν επιβαρυνθεί εξαιτίας της πτώσης του Ασαντ. Εξάλλου, ο επικεφαλής των Φρουρών της Επανάστασης, Χοσεϊν Σαλαμί, τόνισε ότι το Ιράν, που υπήρξε στενός σύμμαχος του Ασαντ, «οφείλει να ζήσει τη νέα πραγματικότητα στη Συρία και να προσαρμόσει ανάλογα τη στρατηγική του».
