ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Λίγες μόνο ημέρες μετά την αιφνιδιαστική πτώση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Ασαντ στη Συρία, η πιθανότητα εθελοντικών επιστροφών των Σύρων προσφύγων που βρίσκονται στην ευρωπαϊκή ήπειρο φαίνεται ότι απασχολεί ήδη τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στη χθεσινή συνεδρίαση των υπουργών Εσωτερικών και Μετανάστευσης της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες –την πρώτη που επικεντρώθηκε στις εξελίξεις στη Συρία– αρκετά κράτη-μέλη τάχθηκαν υπέρ της ανάγκης εκπόνησης άμεσα σχεδίων επιστροφών, εθελοντικών αρχικά, για εκείνους τους πρόσφυγες που επιθυμούν να επιστρέψουν στη χώρα τους.
«Είναι σημαντικό να συζητάμε την εθελοντική επιστροφή των Σύρων», τόνισε ο Αυστριακός αρμόδιος επίτροπος Μάγκνους Μπρούνερ μετά τη συνεδρίαση, ωστόσο παραδέχθηκε ότι θα χρειαστεί κάποιος χρόνος προκειμένου να αξιολογηθεί η κατάσταση στη Συρία και η Ε.Ε. να έχει μια «πιο ξεκάθαρη εικόνα για το πώς θα προχωρήσει».
Αρκετά σκληρή «γραμμή» υιοθετεί η χώρα του, η Αυστρία, καθώς ο υπουργός Εσωτερικών Γκέρχαρντ Κάρνερ επισήμανε ότι «το να περιμένουμε είναι μια λάθος προσέγγιση». Ζήτησε, εξάλλου, να ξεκινήσουν άμεσα οι διαδικασίες απέλασης, ενώ ήδη από τη Δευτέρα είχε δώσει εντολή στο αρμόδιο υπουργείο να προχωρήσουν άμεσα προγράμματα επαναπατρισμού και απελάσεων. Αλλωστε, η Αυστρία όπως και η Γερμανία, η Ιταλία, η Σουηδία, η Δανία, η Ελλάδα και το Βέλγιο έχουν ήδη «παγώσει» τις διαδικασίες εξέτασης των αιτήσεων Σύρων προσφύγων.
Στο μεταξύ, ολοένα και περισσότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. τάσσονται υπέρ της ανάθεσης του ελέγχου των διαδικασιών αιτήσεων ασύλου σε τρίτες χώρες, στο πλαίσιο των λεγόμενων «καινοτόμων λύσεων». Παρά την αποτυχία του ιταλικού «μοντέλου» στην Αλβανία, ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι την ιδέα ενστερνίζεται πλέον η πλειονότητα των κρατών-μελών –με εξαίρεση την Ισπανία–, ενώ η συζήτηση αναμένεται να συνεχιστεί ως προς τη βελτίωση του νομικού πλαισίου και το ερχόμενο εξάμηνο λόγω του ειδικού ενδιαφέροντος της Πολωνίας, που θα ασκεί από την 1η Ιανουαρίου την προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε.
H Βαρσοβία πάντως και η Βουδαπέστη φέρεται να ζήτησαν παράταση ως προς την κατάθεση των εθνικών σχεδίων τους στο πλαίσιο της πλήρους εφαρμογής του Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου, που αναμένεται όμως ούτως ή άλλως τον Ιούνιο του 2026. Τα δύο κράτη-μέλη αντιδρούν στον λεγόμενο «μηχανισμό αλληλεγγύης», που προβλέπει ότι οι κυβερνήσεις των «27» είτε θα αποδέχονται συγκεκριμένο αριθμό αιτούντων άσυλο, είτε θα συνδράμουν χρηματοδοτικά ως προς τη διαχείριση του μεταναστευτικού από τις χώρες πρώτης εισόδου, κυρίως την Ελλάδα και την Ιταλία.
Ρουμανία και Βουλγαρία
Η χθεσινή συνεδρίαση, πάντως, ξεκίνησε με μια ιστορική συμφωνία για την πλήρη ένταξη της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας στη ζώνη Σένγκεν, ύστερα από σχεδόν 13 χρόνια μετά τη θετική εισήγηση της Κομισιόν. Το «βέτο» της Αυστρίας, που είχε έως τώρα αντιρρήσεις, κάμφθηκε, καθώς οι έλεγχοι στα χερσαία σύνορα μεταξύ Ουγγαρίας και Ρουμανίας και μεταξύ Ρουμανίας και Βουλγαρίας παραμένουν εν ισχύι για «τουλάχιστον» έξι μήνες, ώστε να «αποτραπεί οποιαδήποτε σοβαρή απειλή για τη δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλεια».
