Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν, έφτασε στην Ιορδανία, στο πλαίσιο νέας εκστρατείας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, ενώ πρόκειται επισκεφθεί επίσης την Τουρκία. Αναμένεται να έχει συνομιλίες με περιφερειακούς «παίκτες» με σκοπό νέα ώθηση των προσπαθειών για εκεχειρία στη Γάζα, καθώς και για να εξασφαλίσει ομαλή μετάβαση, μετά την ανατροπή του Μπασάρ αλ Ασαντ στη Συρία, εν μέσω φόβων ότι η χώρα οδεύει προς μία «ισλαμική» και μη συμπεριληπτική κυβέρνηση.
Ο σύμβουλός του για την εθνική ασφάλεια, Τζέικ Σάλιβαν, πρόκειται επίσης να επισκεφθεί το Ισραήλ, το Κατάρ και την Αίγυπτο τις επόμενες ημέρες, δήλωσαν αξιωματούχοι των ΗΠΑ.
Την ίδια στιγμή, ο ηγέτης των αντιπολιτευόμενων δυνάμεων της Συρίας, πρώην τζιχαντιστής Αμπού Μοχάμεντ αλ Γκολάνι, δηλώνει ότι θα επιδιώξει την τιμωρία των μελών των δυνάμεων ασφαλείας του καθεστώτος Ασαντ, τονίζοντας ότι «δεν θα δοθεί χάρη στους βασανιστές».
Ο ίδιος έχει δεσμευτεί να διαλύσει τις δυνάμεις ασφαλείας του τέως καθεστώτος, να κλείσει τις φυλακές και να κυνηγήσει όποιον εμπλέκεται σε βασανιστήρια ή δολοφονίες κρατουμένων. Είπε επίσης ότι θα ζητήσει να παραδοθούν αξιωματούχοι του καθεστώτος Ασαντ που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα.
Φόβος για κύμα αντιποίνων
Στο συνοριακό πέρασμα Μάσναα προς τον Λίβανο χθες, Τετάρτη, το βράδυ χιλιάδες Σύροι προσπαθούσαν να εγκαταλείψουν τη χώρα, παρά τις διαβεβαιώσεις της οργάνωσης του Γκολάνι, Χαγιάτ Ταχρίρ Αλ Σαμ (HTS), ότι θα σεβαστεί πολιτικά δικαιώματα και θρησκευτικές διαφορές.
Την ίδια στιγμή, ένοπλοι αναζητούσαν μέλη του καθεστωτικού στρατού και των υπηρεσιών ασφαλείας που προσπαθούσαν να φτάσουν στον Λίβανο με τις οικογένειές τους, ενώ Σύροι πρόσφυγες που διαμένουν σε χώρες όπως η Τουρκία έχουν επίσης παραταχθεί στα σύνορα, περιμένοντας να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Ο Μοχάμεντ αλ Μπασίρ, ο οποίος έχει διοριστεί προσωρινός ηγέτης της Συρίας, δεσμεύτηκε ότι τα δικαιώματα όλων των πολιτών και των αιρέσεων στη Συρία θα είναι εγγυημένα.
Τα σχόλιά του ήρθαν σχεδόν την ίδια στιγμή που το μαυσωλείο στην Καρντάχα, κοντά στη Λαττάκεια, που στέγαζε τα λείψανα του πατέρα του ανατραπέντος προέδρου, Μπασάρ αλ Ασαντ, Χαφέζ, ο οποίος ανήλθε στην εξουσία το 1970, καιγόταν από ένοπλους ισλαμιστές.
Από το γραφείο του κυβερνήτη της Δαμασκού, ο άνδρας που ήρθε από την Ιντλίμπ για να αναλάβει τη διακυβέρνηση της συριακής πρωτεύουσας απέρριψε τις ανησυχίες ότι η χώρα οδεύει προς ισλαμική διακυβέρνηση.
Τι δείχνει η αλλαγή εξουσίας μέχρι στιγμής
Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο η HTS διαμορφώνει τη νέα μεταβατική κυβέρνηση, φέρνοντας υψηλόβαθμους αξιωματούχους από την Ιντλίμπ, πόλη-θύλακο πριν από την πτώση του Ασαντ, έχει προκαλέσει ανησυχία.
Τέσσερις πηγές από την αντιπολίτευση και τρεις διπλωμάτες δήλωσαν στο Reuters ότι ανησυχούν πως η διαδικασία της αλλαγής εξουσίας μέχρι στιγμής δεν είναι συμπεριληπτική.
Ο Μπασίρ έχει δηλώσει ότι θα παραμείνει στην πρωθυπουργία έως τον Μάρτιο. Η HTS όμως –που έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ, την Τουρκία και άλλες χώρες– δεν έχει διευκρινίσει βασικές λεπτομέρειες της μεταβατικής διαδικασίας, περιλαμβανομένων των σκέψεων για τη σύνταξη νέου συντάγματος.
«Φέρνετε υπουργούς ενός χρώματος, θα έπρεπε να συμμετέχουν και άλλοι», σχολίασε ο Ζακάρια Μαλαχίφζι, γενικός γραμματέας του Συριακού Εθνικού Κινήματος, το οποίο στο παρελθόν παρείχε πολιτικές συμβουλές στους αντάρτες στο Χαλέπι. Εξάλλου εκτίμησε ότι είναι λάθος το γεγονός ότι η HTS δεν κάνει διαβουλεύσεις για τον σχηματισμό της μεταβατικής κυβέρνησης.
«Η συριακή κοινωνία αποτελείται από πολλές κουλτούρες, εθνότητες, οπότε ειλικρινά αυτό μου προκαλεί ανησυχία», είπε.
Τα Ηνωμένα Εθνη πάντως θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να αφαιρέσουν τη συριακή οργάνωση που ανέτρεψε το καθεστώς του Ασαντ από τη λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων, εάν περάσει τη βασική δοκιμασία σχηματισμού μιας μεταβατικής κυβέρνησης χωρίς αποκλεισμούς, σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος του οργανισμού.
Αστυνομικοί της Ιντλίμπ στη Δαμασκό
Εν τω μεταξύ, αστυνομικοί από την Ιντλίμπ έχουν αναπτυχθεί στους δρόμους της Δαμασκού, σε μια προσπάθεια να αποκατασταθεί η κανονικότητα, αφού η HTS ζήτησε από τις ένοπλες ομάδες να φύγουν από την πόλη.
Αν και η HTS είναι η βασικότερη οργάνωση των Σύρων ανταρτών, υπάρχουν και άλλες ενεργές στη χώρα, κυρίως στις περιοχές που συνορεύουν με την Τουρκία και την Ιορδανία.
Στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου οι ένοπλες ομάδες πολεμούσαν η μία εναντίον της άλλης, με τις μεταξύ τους αντιπαλότητες και την εχθρότητα να παραμένουν και να ενέχουν κινδύνους για τη σταθερότητα της Συρίας την εποχή μετά τον Ασαντ.
Ο Γεζίντ Σαγίγκ, του Carnegie Middle East Center, εκτίμησε ότι η HTS «είναι ξεκάθαρο ότι προσπαθεί να συντηρήσει την ορμή της σε όλα τα επίπεδα».
«Το γεγονός ότι η HTS θέτει τις προτεραιότητες και αποφασίζει για τον ρυθμό της μετάβασης ενέχει κινδύνους. Ενας από αυτούς είναι να επιβληθεί νέος αυταρχικός τρόπος διακυβέρνησης, αυτή τη φορά ισλαμιστικός».
Η κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου, Τζο Μπάιντεν, ζήτησε από την HTS να μην αναλάβει την ηγεσία της Συρίας, αλλά να ακολουθήσει συμπεριληπτική διαδικασία για τον σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Αντονι Μπλίνκεν, εκτίμησε επίσης ότι η μετάβαση στη Συρία θα πρέπει να οδηγήσει σε «αξιόπιστη, συμπεριληπτική και μη δογματική κυβέρνηση».
Διπλωμάτης στη Δαμασκό όμως επισήμανε ότι η HTS είναι η μοναδική οργάνωση που έχει συναντήσεις με ξένες αντιπροσωπείες. «Ανησυχούμε, πού είναι οι άλλοι επικεφαλής της πολιτικής αντιπολίτευσης;» διερωτήθηκε.
Η ισραηλινή χερσαία επίθεση
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, από την πλευρά του, ισχυρίστηκε ότι οι ΗΠΑ και το Ισραήλ λειτουργούσαν ως κέντρο διοίκησης που συνωμότησαν για την πτώση του Μπασάρ αλ Ασαντ, καθώς και την εκδίωξη του Ιράν από τη χώρα.
Το Ισραήλ, το οποίο πολεμά τόσο την παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς στη Γάζα όσο και τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ εδώ και πάνω από έναν χρόνο, έχει αναπτύξει χερσαία στρατεύματα μέσα και πέρα από αποστρατικοποιημένη ζώνη ασφαλείας στα κατεχόμενα Υψίπεδα του Γκολάν, στην πρώτη του επίθεση σε εδάφη που ελέγχονται από τη Συρία εδώ και 50 χρόνια.
Με πληροφορίες από Reuters
