Η έκθεση του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την Κυβερνοασφάλεια (ENISA) για την κατάσταση της κυβερνοασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ενωση το 2024 είναι η πρώτη του είδους της, προσφέροντας μια εμπεριστατωμένη επισκόπηση του πλαισίου και των ικανοτήτων κυβερνοασφάλειας σε επίπεδο Ε.Ε., κρατών-μελών και κοινωνίας.
Η έκθεση επισημαίνει την αύξηση των κυβερνοεπιθέσεων, την ανάγκη για ενίσχυση των στρατηγικών κυβερνοασφάλειας και την ανάπτυξη δεξιοτήτων στον τομέα.
Παράλληλα, προτείνει πολιτικές για την ενίσχυση των ικανοτήτων της Ε.Ε. στην αντιμετώπιση κρίσεων και της ασφάλειας της εφοδιαστικής αλυσίδας, ενώ επισημαίνει τη σημασία της συνεργασίας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για την αντιμετώπιση των συνεχώς εξελισσόμενων απειλών.
Εστιάζει σε βασικούς τομείς, όπως η ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι σε κυβερνοεπιθέσεις, η διαχείριση κρίσεων και η εκπαίδευση σε δεξιότητες κυβερνοασφάλειας.
Κύρια σημεία:
- Απειλές: Καταγράφεται αύξηση στις επιθέσεις τύπου ransomware και DDoS, ενώ ο κυβερνοπόλεμος και η κατασκοπεία παραμένουν κρίσιμες απειλές. Οι επιθέσεις αυτές συνδέονται με γεωπολιτικές εντάσεις, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία.
- Εθνικές Στρατηγικές: Οι περισσότερες χώρες έχουν επικαιροποιήσει τις στρατηγικές τους, με έμφαση στις υποδομές ζωτικής σημασίας, αν και ο τομέας της αλυσίδας εφοδιασμού παραμένει χωρίς έντονη προστασία.
- Εκπαίδευση & Δεξιότητες: Καταγράφεται έλλειμμα δεξιοτήτων στην κυβερνοασφάλεια. Προτείνονται δράσεις για την κάλυψη του χάσματος μέσω εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών και προγραμμάτων.
- Αδυναμίες & Προκλήσεις: Σημαντικές προκλήσεις παραμένουν η διαχείριση κινδύνων και η διαφάνεια στη γνωστοποίηση ευπαθειών, ειδικά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
- Η έκθεση περιλαμβάνει στρατηγικές προτάσεις για τη βελτίωση της κυβερνοασφάλειας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως η ενίσχυση των CERTs, η υιοθέτηση ενός ενιαίου πλαισίου πολιτικής και η υποστήριξη ευάλωτων τομέων.
«Στόχος να ενισχύσουμε την ασφάλεια»
Ο εκτελεστικός διευθυντής του Οργανισμού της Ε.Ε. για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, Τζουχάν Λεπασάαρ, τόνισε:
«Από την ίδρυσή του, ο ENISA είναι σταθερά προσηλωμένος στη δέσμευσή του να παρέχει εμπειρογνωμοσύνη και στρατηγική υποστήριξη στα κράτη μέλη της ΕΕ. Εν μέσω αυξανόμενων απειλών για την κυβερνοασφάλεια, τεχνολογικών εξελίξεων και ενός πολύπλοκου γεωπολιτικού τοπίου, είναι ζωτικής σημασίας να αξιολογήσουμε τις δυνατότητές μας. Μέσω αυτής της διαδικασίας, μπορούμε να αξιολογήσουμε αποτελεσματικά τα επίπεδα ωριμότητάς μας και να σχεδιάσουμε στρατηγικά τα επόμενα βήματά μας. Η πρώτη έκθεση σχετικά με την κατάσταση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο στην Ενωση αντανακλά τις συνεχιζόμενες συλλογικές μας προσπάθειες και υπογραμμίζει τον κοινό μας στόχο να ενισχύσουμε την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα σε ολόκληρη την Ε.Ε.».
Η έκθεση καταγράφει μια σημαντική αύξηση στις κυβερνοαπειλές, ιδίως επιθέσεις τύπου ransomware και Distributed Denial of Service (DDoS), οι οποίες επηρεάζουν τόσο το δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα.
Οι εθνικές στρατηγικές κυβερνοασφάλειας των κρατών-μελών είναι συνολικά εναρμονισμένες, αν και παρατηρείται διαφοροποίηση στις κρίσιμες υποδομές, οι οποίες παρουσιάζουν διαφορετικά επίπεδα ασφάλειας και κρισιμότητας.
Αυτό καθιστά τη γενική επιτήρηση και εφαρμογή των μέτρων ασφαλείας πιο δύσκολη.
Οι βασικές προτάσεις πολιτικής επικεντρώνονται στην ενίσχυση της συνεργασίας και της υποστήριξης των αρμόδιων αρχών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Προβλέπεται η αναθεώρηση του Σχεδίου Αντίδρασης σε Μεγάλες Κυβερνοεπιθέσεις, με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας και την καλύτερη αντιμετώπιση των επερχόμενων κρίσεων.
Επίσης, προτείνονται μέτρα για τη δημιουργία ενός ενιαίου πλαισίου κατάρτισης και την αναγνώριση των μελλοντικών αναγκών σε δεξιότητες στον τομέα της κυβερνοασφάλειας.
Η έκθεση τονίζει την ανάγκη για διαρκή προσαρμογή στις νέες απειλές, όπως αυτές που προκύπτουν από την τεχνητή νοημοσύνη και την κβαντική κρυπτογραφία.
Παράλληλα, η ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας στον τομέα της κυβερνοασφάλειας παραμένει κρίσιμη για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ε.Ε. στον τομέα αυτό.
Η ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας στην Ε.Ε. απαιτεί επίσης την υποστήριξη και ενίσχυση της ευαισθητοποίησης των πολιτών και των επαγγελματιών.
Ειδικά για τους επαγγελματίες, η έκθεση προτείνει τη δημιουργία ενός κοινώς αναγνωρισμένου συστήματος πιστοποίησης για τις δεξιότητες κυβερνοασφάλειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Αναγνωρίζοντας τη δυναμική των απειλών και των αναγκών, η έκθεση καταλήγει ότι η συνεργασία και η συνεχής αναβάθμιση των υποδομών είναι καθοριστικής σημασίας για την προστασία της Ε.Ε. από τις κυβερνοεπιθέσεις και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρατών-μελών και των ευρωπαϊκών θεσμών.
Οι κίνδυνοι του μέλλοντος
Η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, όπως η κβαντική πληροφορική και η τεχνητή νοημοσύνη, προσθέτουν πολυπλοκότητα στο τοπίο των απειλών και εισάγουν νέους κινδύνους για τους οποίους απαιτείται περαιτέρω ετοιμότητα.
