Οι ρωσικές δυνάμεις έπληξαν κρίσιμες εγκαταστάσεις μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που συνδέονται με πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, στη διάρκεια της τελευταίας επίθεσης τους στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας την Πέμπτη, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ).
Ηταν η τρίτη ρωσική επίθεση αυτού του είδους σε τρεις μήνες, γεγονός που ενισχύει τις ανησυχίες των ειδικών για τον κίνδυνο πυρηνικής καταστροφής.
Ο ΔΟΑΕ εξηγεί ότι τα ρωσικά χτυπήματα έπληξαν ηλεκτρικούς υποσταθμούς ζωτικής σημασίας, καθώς επιτρέπουν στους τρεις επιχειρησιακούς πυρηνικούς σταθμούς της Ουκρανίας να μεταδίδουν και να λαμβάνουν ενέργεια.
Παρόλο που δεν αναφέρθηκαν άμεσες ζημιές σε αντιδραστήρες, όλες οι μονάδες μείωσαν την παραγωγή για προληπτικούς λόγους και ένας αποσυνδέθηκε από το δίκτυο.
Ο επικεφαλής του ΔΟΑΕ, Ραφαέλ Γκρόσι, επισήμανε ότι «η ενεργειακή υποδομή της Ουκρανίας είναι εξαιρετικά εύθραυστη και ευάλωτη και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για την πυρηνική ασφάλεια».
Η Ρωσία έχει θέσει στο στόχαστρο την ενεργειακή υποδομή της Ουκρανίας από τον πρώτο χειμώνα του πολέμου.
Τότε, οι ρωσικές επιθέσεις επικεντρώθηκαν σε θερμικούς και υδροηλεκτρικούς σταθμούς, καθώς και στις εγκαταστάσεις μεταφοράς ενέργειας, προκαλώντας εκτεταμένες διακοπές ρεύματος σε όλη τη χώρα.
Ωστόσο, το δίκτυο της Ουκρανίας δεν κατέρρευσε, κυρίως επειδή μεγάλο μέρος της παραγωγής ενέργειας βασίζεται σε πυρηνικούς σταθμούς, οι οποίοι είχαν σε μεγάλο βαθμό γλιτώσει από αεροπορικές επιθέσεις.
Σύμφωνα με ειδικούς που μίλησαν στους ΝΥΤ, η στρατηγική της Ρωσίας για την καταστροφή υποσταθμών που συνδέονται με πυρηνικούς σταθμούς είναι νέα και φαίνεται ότι αποσκοπεί στην κατάρρευση της τελευταίας μεγάλης υποδομής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας.
Οι επιθέσεις κατά των υποσταθμών μεταφοράς ενέργειας ξεκίνησαν στα τέλη Αυγούστου, σύμφωνα με τον ΔΟΑΕ.
Οι υποσταθμοί είναι απαραίτητοι γιατί διανέμουν την ενέργεια από τους αντιδραστήρες στην υπόλοιπη χώρα. Οι τρεις λειτουργικοί πυρηνικοί σταθμοί της Ουκρανίας, με συνολικά εννέα αντιδραστήρες, παράγουν περίπου τα δύο τρίτα της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας σήμερα, σύμφωνα με τον Σάουν Μπέρνι, ειδικό για την πυρηνική ενέργεια στην ουκρανική Greenpeace.
Δύο εργοστάσια παραγωγής πυρηνικής ενέργειας βρίσκονται στη δυτική Ουκρανία, στις περιοχές Ρίβνε και Χμελντσίνσκι, ενώ ένα ακόμη βρίσκεται πιο νότια. Ο τέταρτος πυρηνικός σταθμός της χώρας, κοντά στη Ζαπορίζια, έχει καταληφθεί από τις ρωσικές δυνάμεις στην αρχή του πολέμου.
Προειδοποίηση για πυρηνικό κίνδυνο
Οι ειδικοί του ΟΗΕ έχουν εκδώσει προειδοποίηση για πυρηνικό κίνδυνο με δήλωσή τους από τη Δευτέρα, επισημαίνοντας ότι «περαιτέρω ζημιά στο ηλεκτρικό δίκτυο της Ουκρανίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε διακοπή ρεύματος που θα αυξήσει τον κίνδυνο οι λειτουργούντες πυρηνικοί αντιδραστήρες να απολέσουν την πρόσβαση στο δίκτυο για την τροφοδοσία των συστημάτων ασφαλείας τους».
Ενα τέτοιο γεγονός, ανέφεραν, θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρή πυρηνική καταστροφή.
Τους τελευταίους μήνες οι ουκρανικές αρχές τονίζουν διαρκώς τη νέα αυτή απειλή. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στην ομιλία του στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο, είχε πει ότι η Ρωσία πιθανόν σχεδίαζε επιθέσεις για να καταστρέψει τους «πυρηνικούς σταθμούς και την υποδομή της Ουκρανίας, με στόχο την αποσύνδεση των σταθμών από το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας».
Τον ίδιο μήνα, η ουκρανική κυβέρνηση συμφώνησε με τον ΔΟΑΕ να αναπτύξει αποστολές παρακολούθησης σε υποσταθμούς που συνδέονται με πυρηνικούς σταθμούς, να εκτιμήσει τις ζημιές και να προσπαθήσει να αποτρέψει περαιτέρω επιθέσεις. Ο οργανισμός επισκέφτηκε επτά υποσταθμούς μέσα στο φθινόπωρο και τεκμηρίωσε «εκτεταμένες ζημιές».
Συμπέρανε ότι η ικανότητα του δικτύου «να παρέχει με αξιόπιστο τρόπο ηλεκτρικό ρεύμα» σε πυρηνικούς σταθμούς έχει «μειωθεί σημαντικά».
Οι ουκρανικές αρχές ήλπιζαν ότι η ανάπτυξη από τον ΔΟΑΕ συχνά ή ακόμη και μόνιμα προσωπικού που θα επιθεωρεί τους υποσταθμούς, θα μπορούσε να αποτρέψει περαιτέρω ρωσικές επιθέσεις. Σύμφωνα με την Greenpeace, «η ρωσική κυβέρνηση χρειάζεται την ενεργό υποστήριξη του ΔΟΑΕ για να μπορεί να υλοποιήσει τις φιλοδοξίες της σχετικά με την πυρηνική ενέργεια και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να διακινδυνεύσει την ασφάλεια του προσωπικού του Οργανισμού συνεχίζοντας τις προσπάθειές της να καταστρέψει το ηλεκτρικό δίκτυο της Ουκρανίας».
Μέχρι στιγμής, όμως, όπως τόνισαν οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ, ο οργανισμός έχει πραγματοποιήσει μόνο μία αποστολή παρακολούθησης και ακόμη δεν έχουν ανακοινωθεί νέες αποστολές.
Την Παρασκευή, έπειτα από τις ρωσικές επιθέσεις της προηγούμενης ημέρας, η Ουκρανία έκανε αγώνα να διατηρήσει τη λειτουργία του ηλεκτρικού της δικτύου. Η Ukrenergo, ο εθνικός φορέας εκμετάλλευσης ηλεκτρικής ενέργειας, έκανε σταδιακές διακοπές ρεύματος σε εθνικό επίπεδο για να μειώσει την πίεση στο σύστημα. Ορισμένες περιοχές, όπως η Χερσώνα και το Μικολάιφ, στον νότο, έχουν αποκοπεί από την ηλεκτροδότηση λόγω των επιθέσεων, δήλωσαν τοπικοί αξιωματούχοι.
Επίθεση με όπλα διασποράς
Οι ουκρανικές αρχές ανέφεραν ότι οι ρωσικές δυνάμεις έκαναν χρήση πυρομαχικών διασποράς, δηλαδή όπλων που διασπώνται στον αέρα, σκορπίζοντας μικρότερες βόμβες σε μεγάλη ακτίνα, για να επιτεθούν στο ηλεκτρικό δίκτυο. Κάποια από αυτά τα πυρομαχικά δεν εκρήγνυνται αμέσως και συνιστούν διαρκή απειλή για τη ζωή των εργαζομένων στον τομέα της ενέργειας, ενώ τους εμποδίζουν να επισκευάσουν κατεστραμμένες εγκαταστάσεις. Για να μπορέσουν να εργαστούν, πρέπει να περιμένουν έως ότου η περιοχή καθαριστεί από τα εκρηκτικά. Βόμβες διασποράς έχει χρησιμοποιήσει και η Ουκρανία στον πόλεμο.
Ο Ουκρανός πρόεδρος επισήμανε ότι η χρήση αυτών των βομβών «περιπλέκει σημαντικά το έργο των διασωστών και των μηχανικών, σηματοδοτώντας ακόμη μία άθλια κλιμάκωση των τρομοκρατικών τακτικών που εφαρμόζει η Ρωσία».
Παρά τους κινδύνους, ορισμένοι εργαζόμενοι παραμένουν στους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής κατά τη διάρκεια επιθέσεων, ώστε να λειτουργήσουν κρίσιμα μηχανήματα. Μιλώντας στους ΝΥΤ, ο Ολεξάντρ, το επίθετο του οποίο δεν αναφέρεται για λόγους ασφαλείας, επικεφαλής διαχείρισης παραγωγής σε θερμοηλεκτρικό σταθμό που διευθύνεται από την DTEK, τη μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρεία παραγωγής ενέργειας της Ουκρανίας, είπε ότι βρισκόταν στη δουλειά στη διάρκεια πρόσφατης επίθεσης.
«Ημασταν δύο που εργαζόμασταν στο κεντρικό σημείο ελέγχου του σταθμού», είπε ο Ολεξάντρ. «Πρόλαβα να φωνάξω “Κάτω!” στον συνάδελφό μου και αμέσως όλα σκοτείνιασαν: Σηκώθηκε σκόνη σηκώθηκε και ο γύψος διαλύθηκε. Η έκρηξη σημειώθηκε στην περιοχή της τουρμπίνας, 150 μέτρα μακριά, ακριβώς τη στιγμή που πέφταμε στο πάτωμα».
Πηγή: The New York Times
