Η εκεχειρία στον Λίβανο μείωσε, τουλάχιστον προσωρινά, τα ανοιχτά μέτωπα στη Μέση Ανατολή και θα μπορούσε να σηματοδοτεί αλλαγές στην περιοχή, έπειτα από 14 μήνες ανάφλεξης, συγκρούσεων και πολέμων.
Ισραήλ, Χαμάς, Χεζμπολάχ και Ιράν «ζυγίζουν» κέρδη και απώλειες, καθώς και τις επόμενες κινήσεις τους, ενόψει της δεύτερης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, που με τη στάση του θα σφραγίσει τις εξελίξεις.
Εν τω μεταξύ, η κεντρική εστία των εντάσεων από όπου ξεκίνησε ο νέος κύκλος βίαιων συγκρούσεων, ο πόλεμος στη Γάζα, εξακολουθεί να μαίνεται και το παλαιστινιακό ζήτημα παραμένει ανοιχτό, παρά τις αναφορές για αναβίωση των διπλωματικών προσπαθειών.
Γάζα, Χαμάς και Αίγυπτος
Αιγυπτιακή αντιπροσωπεία ασφαλείας αναμένεται να φτάσει στο Ισραήλ σε μία προσπάθεια να επιτευχθεί συμφωνία για τους ομήρους και την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, γράφουν σήμερα οι Times of Israel, επικαλούμενοι το ειδησεογραφικό πρακτορείο al-Akhbar που συνδέεται με τη Χεζμπολάχ.
Οι Times of Israel αναφέρουν ακόμη ότι αξιωματούχοι από το Κάιρο -που διεκδικεί αναβαθμισμένο ρόλο για την επόμενη ημέρα- οι οποίοι επισκέπτονται το Τελ Αβίβ αναμένεται να παρουσιάσουν «ολοκληρωμένο σχέδιο» συμφωνίας.
Ωστόσο, η κατάπαυση του πυρός στον Λίβανο δεν αποτελεί απαραιτήτως προπομπό μιας εκεχειρίας στη Γάζα.
«Ο πόλεμος στον παλαιστινιακό θύλακο αφορά κάτι περισσότερο από την ασφάλεια των συνόρων και τους Ισραηλινούς ομήρους. Αφορά επίσης την εκδίκηση, την πολιτική επιβίωση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου και την απόλυτη απόρριψη των παλαιστινιακών φιλοδοξιών για ανεξαρτησία από την κυβέρνησή του», αναφέρει ο αναλυτής του BBC, Τζέρεμι Μπάουεν.
Πολλοί στη Γάζα φοβούνται ότι πλέον το Ισραήλ, απαλλαγμένο από το μέτωπο στα βόρεια σύνορά του και τις συγκρούσεις με τη Χεζμπολάχ, άλλοτε πανίσχυρη εμπροσθοφυλακή του Ιράν και του λεγόμενου «άξονα αντίστασης» κατά του Ισραήλ, θα είναι ελεύθερο να εντείνει περαιτέρω τις επιθέσεις και να σφίξει τον κλοιό γύρω από τον θύλακο.
Η Χαμάς, και η ίδια αποδυναμωμένη έπειτα από τον πολύμηνο αιματηρό πόλεμο που έχει μετατρέψει τη Γάζα σε συντρίμμια και έχει προκαλέσει δεκάδες χιλιάδες θύματα, παραμένει σε πόλεμο με το Ισραήλ και χάνει έναν κάποτε βαριά εξοπλισμένο υποστηρικτή, που θα μπορούσε πιθανόν να της προσφέρει πλεονέκτημα όταν θα ανοίξει και πάλι «παράθυρο» διπλωματίας.
Υπενθυμίζεται ότι η Χεζμπολάχ άρχισε να επιτίθεται στο Ισραήλ λίγες ώρες μετά την αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς πέρυσι τον Οκτώβριο.
«Οι χερσαίες δυνάμεις μας μπορούν πλέον να αντιμετωπίσουν το ζήτημα της Χαμάς με πολύ πιο εντατικό τρόπο και για πολύ, πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα», τόνισε ο Γιάακοβ Αμιντρορ, πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ, σε ενημέρωση με δημοσιογράφους.
Αυτό ενδεχομένως θα ασκήσει πίεση στη Χαμάς, αλλά είναι απίθανο να δώσει ώθηση σε νέες προσπάθειες για κατάπαυση του πυρός, ανέφερε ο Παλαιστίνιος αναλυτής Μκάιμαρ Αμπουσάντα στην Washington Post.
«Πιθανότατα, αυτή η κλιμάκωση απλώς θα αυξήσει τα δεινά των 2 εκατ. ανθρώπων που έχουν απομείνει ακόμα στη Γάζα», σημείωσε προσθέτοντας: «Μπορεί να μην έχουμε δει το χειρότερο από αυτό που μπορούν να κάνουν οι Ισραηλινοί στους Παλαιστινίους» του θυλάκου».
Ισραήλ και Νετανιάχου
Στο Ισραήλ, οι πολίτες στην πλειονότητά τους, παρά τη φαινομενική νίκη της πολεμικής στρατηγικής του Νετανιάχου, δηλώνουν αβέβαιοι ως προς το αν η επιστροφή των εκτοπισμένων κατοίκων των περιοχών στα σύνορα με τον Λίβανο στις εστίες τους θα είναι ασφαλής.
Σύμφωνα με τον ειδησεογραφικό ιστότοπο Ynet του Ισραήλ, δήμαρχος της περιοχής αμφέβαλε ως προς το αν η κατάπαυση του πυρός θα εφαρμοστεί, απαιτώντας να δημιουργηθεί ζώνη ασφαλείας στον νότιο Λίβανο.
Σε δημοσκόπηση που διεξήγαγε ο ισραηλινός σταθμός Channel 12, οι ερωτηθέντες χωρίστηκαν μεταξύ υπέρμαχων και επικριτών της εκεχειρίας. Οι μισοί από τους συμμετέχοντες στην έρευνα εκτιμούν ότι η Χεζμπολάχ δεν έχει ηττηθεί και το 30% εκτιμά ότι η κατάπαυση του πυρός θα καταρρεύσει.
Ο Αλαν Πίνκας, σε ανάλυσή του στη Haaretz σχετικά με την εκεχειρία, επισημαίνει πως μόλις την περασμένη εβδομάδα ο πρόσφατα διορισμένος υπουργός Αμυνας, Ισραελ Κατς, δήλωνε ότι ο στόχος του πολέμου στον Λίβανο ήταν να «αφοπλιστεί η Χεζμπολάχ», απαίτηση που δεν περιλαμβάνεται στη συμφωνία, ενώ κάνει λόγο για «προσωρινή ηρεμία και για τις δύο πλευρές, που θα επιτρέψει την παράταση ενός μάταιου και χωρίς στόχους πολέμου στη Γάζα».
Χεζμπολάχ και Λίβανος
Η κατάπαυση του πυρός στον Λίβανο είναι εύθραυστη. Οταν τελειώσουν οι 60 ημέρες, κατά τις οποίες προβλέπεται ότι θα είναι σε ισχύ, ο Ντόναλντ Τραμπ θα επιστρέφει στο Οβάλ Γραφείο. Ο επερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ έχει δηλώσει ότι επιθυμεί κατάπαυση του πυρός στον Λίβανο, αλλά το ακριβές σχέδιό του δεν έχει γίνει ακόμη γνωστό.
Κάποιοι αισιόδοξοι ελπίζουν ότι «θα επιδιώξει να δημιουργήσει μια στιγμή παρόμοια με την εντυπωσιακή επίσκεψη του προέδρου Νίξον στην Κίνα το 1972, προσεγγίζοντας το Ιράν», αναφέρει ο Μπάουεν και προσθέτει: «Οι απαισιόδοξοι φοβούνται ότι «θα εγκαταλείψει ακόμη και την ανέξοδη γενναιοδωρία των ΗΠΑ, την ιδέα της δημιουργίας μιας ανεξάρτητης Παλαιστίνης δίπλα στο Ισραήλ – τη λεγόμενη λύση δύο κρατών».
Κάτι που ίσως θα ανοίξει τον δρόμο για την προσάρτηση των κατεχόμενων παλαιστινιακών εδαφών που διεκδικεί το Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένου μεγάλου μέρους της Δυτικής Οχθης και της βόρειας Γάζας.
Το σπιράλ της βίας
Η Μέση Ανατολή δεν έχει πολλές πιθανότητες να ξεφύγει από το σπιράλ της βίας, των πολέμων και του θανάτου μέχρι να αντιμετωπιστούν και να διορθωθούν τα θεμελιώδη ζητήματα στην περιοχή, με πρώτο και σημαντικότερο τη σύγκρουση Ισραήλ – Παλαιστινίων, όπως επισημαίνουν διεθνείς αναλυτές.
Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου και η κυβέρνησή του, μαζί με τους περισσότερους Ισραηλινούς, θεωρούν ότι είναι δυνατό να κυριαρχήσουν στους εχθρούς τους πιέζοντας για στρατιωτική νίκη.
Ο Ισραηλινός υπουργός Οικονομικών, Μπέζαλελ Σμότριτς, δήλωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι το Ισραήλ θα πρέπει να καταλάβει τη Λωρίδα της Γάζας και να μειώσει στο μισό τον παλαιστινιακό πληθυσμό του μέσω της «ενθάρρυνσης της εθελοντικής μετανάστευσης».
«Μπορούμε και πρέπει να κατακτήσουμε τη Λωρίδα της Γάζας. Δεν πρέπει να φοβόμαστε αυτή τη λέξη», είπε ο Σμότριτς σε εκδήλωση τη Δευτέρα το βράδυ. Την ίδια περίπου στιγμή, ο Ισραηλινός υπουργός Γεωργίας, Αβι Νίρτστερ, διαβεβαίωνε ομάδα ξένων ανταποκριτών ότι ο συνασπισμός παρέμενε επικεντρωμένος σε «αποφασιστική νίκη» στη Γάζα.
«Είμαστε στην αρχή του τέλους; Σίγουρα όχι. Εχουμε ακόμη πολλά να κάνουμε», τόνισε ο Ντίχτερ, σύμφωνα με το Reuters.
Ο Ισραηλινός υπουργός Ασφαλείας, Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, επέκρινε την κατάπαυση του πυρός του Λιβάνου, ήταν ξεκάθαρο ότι δεν επρόκειτο να ρίξει τον συνασπισμό για να την αποτρέψει. Ωστόσο έχει απειλήσει ότι θα ανατρέψει τον Νετανιάχου εάν υπάρξει συμφωνία κατάπαυσης του πυρός με τη Χαμάς.
Οι καταστροφικές συνέπειες των επιθέσεων της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 «διέλυσαν κάθε αυταπάτη ότι η σύγκρουση είναι διαχειρίσιμη όσο το Ισραήλ αρνείται τα δικαιώματα των Παλαιστινίων για αυτοδιάθεση», επισημαίνει ο Μπάουεν, ο οποίος καταλήγει λέγοντας πως η κατάπαυση του πυρός στον Λίβανο είναι ανάπαυλα και όχι λύση.
Ο ρόλος των ΗΠΑ και του Ιράν
Η νέα κατάπαυση του πυρός προσφέρει εποπτικό ρόλο στις Ηνωμένες Πολιτείες, κάτι που τόσο το Ιράν όσο και η Χεζμπολάχ αρνούνταν να δεχθούν εδώ και καιρό.
Το Ιράν και η Χεζμπολάχ δεν θα είχαν αποδεχτεί μια τέτοια συμφωνία αν δεν ήθελαν απεγνωσμένα να σταματήσουν τον πόλεμο, σύμφωνα με αναλυτές. «Δείχνει τον βαθμό στον οποίο το Ιράν ανησυχεί για τα τρωτά σημεία του και για την επερχόμενη κυβέρνηση Τραμπ», τονίζει ο Πολ Σάλεμ, ειδικός στον Λίβανο στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής στους New York Times.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αραχτσί, δήλωσε χθες, Τετάρτη, πάντως ότι η Τεχεράνη διατηρεί το δικαίωμα να απαντήσει στις ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές του περασμένου μήνα στο Ιράν, αλλά λαμβάνει επίσης υπόψη άλλες εξελίξεις στην περιοχή.
Με πληροφορίες από Reuters, BBC, NYT, Washington Post
