Ο Ντόναλντ Τραμπ εξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ στις αρχές Νοεμβρίου, αλλά ακόμη δεν έχει αναλάβει χρέη προέδρου. Αυτό πρόκειται να γίνει σε περίπου δύο μήνες, όταν ορκιστεί στις 20 Ιανουαρίου του 2025. Ο 78χρονος Τραμπ είναι, με άλλα λόγια, president-elect (εκλεγμένος στην προεδρία) αλλά ακόμη δεν είναι president (πρόεδρος με εκτελεστικές εξουσίες). Κι όμως, δύο μήνες προτού αναλάβει καθήκοντα, εκείνος όπως φαίνεται πυροδότησε τον πρώτο «πόλεμο» της επερχόμενης θητείας του…
Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε το βράδυ της Δευτέρας, μέσω ανάρτησης που έκανε στον ιστοχώρο Truth Social, ότι ένα από τα πρώτα πράγματα που θα κάνει στις 20 Ιανουαρίου, αμέσως μετά την ορκωμοσία του δηλαδή στην προεδρία των ΗΠΑ, θα είναι να επιβάλει δασμούς ύψους 25% σε «ΟΛΕΣ» τις εισαγωγές από τον Καναδά και το Μεξικό» και «επιπρόσθετους δασμούς 10%, πάνω από τους ήδη πρόσθετους δασμούς», στις εισαγωγές από την Κίνα.
Σημαντική σημείωση: Κίνα, Μεξικό και Καναδάς ελέγχουν μαζί το 43% των εισαγωγών στις ΗΠΑ.
Ο εμπορικός πόλεμος που πολλοί ανέμεναν επί Τραμπ, ως φαίνεται ξεκίνησε πρόωρα, καθώς Κίνα, Καναδάς και Μεξικό έσπευσαν να απαντήσουν στις απειλές του επερχόμενου 47ου προέδρου των ΗΠΑ.
Ο Τραμπ εξελέγη στην προεδρία των ΗΠΑ με ατζέντα τερματισμού των πολέμων σε Ουκρανία και Γάζα, πλην όμως την ίδια ώρα παρουσιάζεται έτοιμος να πυροδοτήσει νέους… εμπορικούς πολέμους, βάζοντας στο στόχαστρο όχι μόνο την Κίνα αλλά και συμμάχους των ΗΠΑ (βλ. Καναδά).
Η ροπή που έχει ο Τραμπ στην επιβολή δασμών είναι γνωστή παλαιόθεν και, υπό αυτήν την έννοια, δεν εκπλήσσει. Το ενδιαφέρον ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση, έγκειται αλλού: εν προκειμένω στο σκεπτικό/αιτιολογικό της απόφασης του Αμερικανού προέδρου, όπως εκείνο διατυπώθηκε από τον ίδιο.
Προκειμένου να δικαιολογήσει την επιβολή αυτών των νέων δασμών, ο Τραμπ επικαλέστηκε μια σειρά από λόγους… που δεν έχουν όμως καμία σχέση με την οικονομία και το εμπόριο.
Ο Τραμπ διαμήνυσε, συγκεκριμένα, ότι πρόκειται να επιβάλει δασμούς στις προαναφερθείσες χώρες ως αντίποινα, επειδή εκείνες επιτρέπουν, όπως κατήγγειλε, την είσοδο παράτυπων μεταναστών («illegal aliens» είναι ο όρος που χρησιμοποίησε) και ναρκωτικών (φαιντανύλης) στις ΗΠΑ. Ο ίδιος προσέθεσε, μάλιστα, ότι εάν αυτές οι ροές περιοριστούν δραστικά, τότε οι δασμοί θα αποσυρθούν.
Ο Τραμπ, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο ίδιος, προτίθεται τώρα να χρησιμοποιήσει τους δασμούς ως όπλο και μέσο πίεσης, με στόχο να εξασφαλίσει ανταλλάγματα ή υποχωρήσεις σε άλλα μέτωπα (ναρκωτικά, μετανάστευση), «άσχετα» με το διεθνές εμπόριο.
Οταν οι Κινέζοι έκαναν κάτι ανάλογο παλαιότερα (επιβάλλοντας τιμωρητικούς δασμούς και περιορισμούς/απαγορεύσεις στις εισαγωγές για παράδειγμα από την Αυστραλία και τη Νορβηγία, επειδή τους είχε ενοχλήσει η στάση αυτών των χωρών σε άλλα μη εμπορικά μέτωπα), οι Δυτικοί έπνεαν μένεα ασκώντας σκληρή κριτική.
Εν έτει 2024 πια, και ενόψει 2025, «ο Τραμπ αποδεικνύει ότι παίρνει στα σοβαρά τους δασμούς, αλλά αυτοί (σ.σ. οι δασμοί) δεν έχουν να κάνουν με το εμπόριο», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το BBC σε ανάλυσή του. Το μήνυμα, με άλλα λόγια, συγχέεται «με το καλημέρα» από την πλευρά της επερχόμενης αμερικανικής διοίκησης, ενώ ο Τραμπ παρουσιάζεται αποφασισμένος να παίξει μπάλα μόνος, αγνοώντας και παραμερίζοντας υπουργούς, υφυπουργούς και συμβούλους. Ο Σκοτ Μπέσεντ επί παραδείγματι, τον οποίο ο Τραμπ θέλει για νέο υπουργό Οικονομικών, λέγεται πως είναι από εκείνους που θα πρόκριναν μια περισσότερη «μετρημένη» και «ήπια» στάση από τις ΗΠΑ στο θέμα των δασμών. Τι θα σκέφτεται, άραγε, εκείνος τώρα, έπειτα από τις χθεσινές εξαγγελίες Τραμπ; Και τι θα μπορούσε να κάνει, εάν θα μπορούσε να κάνει κάτι, για να επαναφέρει τον Τραμπ στην «τάξη». Ειρήσθω εν παρόδω, σε αυτό το σημείο έρχεται να κουμπώσει και η συνέντευξη που παραχώρησε ο άλλοτε διευθυντής Επικοινωνίας του Λευκού Οίκου Αντονι Σκαραμούτσι στην «Κ» και στον Απόστολο Μαγγηριάδη με θέμα τον Τραμπ που είναι «one man show».
Εάν ο Τραμπ επιχειρήσει να επαναχαράξει τον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη, βάζοντας στο στόχαστρο (των αμερικανικών δασμών) όσους (την Κίνα, τον Καναδά, την Ε.Ε., τη Βρετανία) εμφανίζουν τώρα εμπορικό πλεόνασμα έναντι των ΗΠΑ, ασφαλώς και μπορεί να το πράξει, με ή χωρίς φαινομενικώς άσχετα επιχειρήματα. Κανείς δεν του εγγυάται ωστόσο ότι το εμπορικό ισοζύγιο θα πάψει ξαφνικά να είναι ελλειμματικό (σημειωτέον ότι οι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ μπορεί να απαντήσουν με δικούς τους δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα) ή ότι οι τιμές των προϊόντων δεν θα ανέβουν εν τω μεταξύ στις ΗΠΑ.
Ο Τραμπ εξελέγη στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών διαφημίζοντας τις μάχες που πρόκειται να δώσει ενάντια στους πολέμους από τη μία πλευρά και στην αύξηση των τιμών από την άλλη.
Με τις χθεσινές εξαγγελίες του ωστόσο, που μένει βέβαια να φανεί εάν θα γίνουν πράξη τον ερχόμενο Ιανουάριο, ο Τραμπ ξεκινά νέους εμπορικούς πολέμους και ανεβάζει τις τιμές. Ενδεικτικά, η Goldman Sachs τώρα προειδοποιεί ότι οι δασμοί που προτείνει ο Τραμπ θα μπορούσαν να ανεβάσουν τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ κατά σχεδόν 1%.
Το πρόσθετο κόστος των δασμών κάποιον θα πρέπει να επιβαρύνει, με άλλα λόγια κάποιος θα πρέπει να το απορροφήσει, και αυτός ο «κάποιος» μπορεί να είναι είτε οι Αμερικανοί καταναλωτές, είτε οι αμερικανικές εταιρείες εισαγωγών, είτε οι ξένοι εξαγωγείς, είτε όλοι μαζί οι προαναφερθέντες. Η εμπειρία πάντως δείχνει (όπως αποτυπώνεται σε σχετικές μελέτες των National Bureau of Economic Research και Peterson Institute for International Economics) ότι την προηγούμενη φορά που ο Τραμπ αποφάσισε να παίξει με τους δασμούς, το μεγαλύτερο μέρος του πρόσθετου κόστους κατέληξε στις πλάτες των Αμερικανών καταναλωτών επιβαρύνοντας μάλιστα αναλογικά περισσότερο τους φτωχότερους από αυτούς.
