Οι Ουκρανοί ζητούσαν μετ’ επιτάσεως εδώ και καιρό να τους δοθεί το πράσινο φως από τη Δύση (βλ. ΗΠΑ) ώστε να προχωρήσουν σε πλήγματα με δυτικούς (βλ. αμερικανικούς) πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς βαθιά εντός των εδαφών όχι της κατεχόμενης ανατολικής Ουκρανίας ή της Κριμαίας αλλά της ιδίας της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Το επιχείρημά τους ήταν ότι θα έπρεπε να μπορούν να πλήξουν τα σημεία εκείνα από τα οποία ξεκινούν οι ρωσικές επιθέσεις κατά της Ουκρανίας. Η Ουάσιγκτον ωστόσο, επί σειρά μηνών τους έλεγε «όχι»… ώσπου, ξαφνικά, αυτό το «όχι» έγινε «ναι». Τι άλλαξε εν τω μεταξύ;
Εάν είχε κερδίσει η Κάμαλα Χάρις, κι όχι ο Τραμπ, τις προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ, θα βλέπαμε άραγε μια τέτοια απόφαση τώρα από την πλευρά της απερχόμενης διοίκησης Μπάιντεν; «Πιθανολογώ ότι μπορεί όντως να βλέπαμε μια τέτοια κίνηση, πλην όμως όχι τώρα, κατά τη διάρκεια της μετάβασης στη νέα διοίκηση, αλλά μετά τον Ιανουάριο του 2025, έπειτα δηλαδή από την επίσημη ανάληψη της προεδρίας από τη Χάρις στις ΗΠΑ, προκειμένου έτσι να φανεί ότι η Κάμαλα παίρνει όλη την ευθύνη και ότι δεν καπελώνεται από τον Μπάιντεν», σχολιάζει ο διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA) και καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος Κωνσταντίνος Φίλης, μιλώντας στην «Κ».
Οι υποθετικές ερωτήσεις έχουν το ενδιαφέρον τους, πλην όμως τα δεδομένα είναι πια άλλα. Ο Κάμαλα Χάρις ηττήθηκε και ο Τζο Μπάιντεν οδεύει πια προς την έξοδο… ανακοινώνοντας όμως μια απόφαση που σίγουρα δεν καπελώνει την Χάρις αλλά που θα μπορούσε, ενδεχομένως, να περιπλέξει τα πράγματα για τον επανεκλεγέντα στην προεδρία των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει διαμηνύσει άλλωστε ότι θα ήθελε να τελειώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία και μάλιστα το συντομότερο.
Πού στοχεύει, άραγε, ο Μπάιντεν με την αυτήν του την κίνηση; Θέλει «απλώς» να φέρει σε δύσκολη θέση τον Τραμπ; Θεωρεί ότι τα όποια πιθανά πλήγματα εντός της Ρωσίας θα μπορούσαν όντως να φέρουν αλλαγές στην πράξη, επί του πεδίου των στρατιωτικών εξελίξεων; Ή μήπως αναζητεί μια αξιοπρεπή έξοδο από το Ουκρανικό; «Μπορεί να είναι ένας συνδυασμός όλων των παραπάνω, τα οποία άλλωστε δεν αποκλείουν το ένα το άλλο», απαντά ο κ. Φίλης. Σύμφωνα με τον καθηγητή του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, «επί του πεδίου δεν αναμένεται να αλλάξει κάτι συνταρακτικά, ειδικά εντός της Ουκρανίας». Εκεί όπου, αντιθέτως, μπορεί να αλλάξουν πράγματα είναι στο μέτωπο του Κουρσκ. «Αυτό που μένει τώρα να δούμε είναι εάν θα πραγματοποιηθούν θεαματικά πλήγματα από την πλευρά των Ουκρανών και σε ποια ακριβώς σημεία εντός της ρωσικής επικράτειας. Οι Ουκρανοί θα μπορούσαν να βάλουν στο στόχαστρο στρατιωτικές εγκαταστάσεις, υποδομές και δίκτυα μεταφορών ή ενέργειας». Ο κ. Φίλης εκτιμά ότι τα ουκρανικά πλήγματα θα μπορούσαν να προσανατολιστούν στην περιοχή του Κουρσκ και να έχουν ως στόχο τα στρατεύματα της Βόρειας Κορέας στέλνοντας έτσι ένα μήνυμα προς πολλές κατευθύνσεις.
Όσο για τον ίδιο τον Τζο Μπάιντεν, εκείνος θα μπορούσε όντως, επικαλούμενος αυτήν την τελευταία του απόφαση, να υποστηρίξει κάτι τύπου «εγώ ό,τι είχα να κάνω για την υπεράσπιση του ελεύθερου κόσμου το έκανα και τώρα αποχωρώ (σ.σ. από την προεδρία των ΗΠΑ) με ψηλά το κεφάλι». Με σε ένα τέτοιο πλαίσιο εξελίξεων, αναδύεται όμως παράλληλα και ένα άλλο ερώτημα. «Ο Μπάιντεν δεν ενημέρωσε, άραγε, τον Τραμπ για αυτήν την απόφαση κατά τη διάρκεια της συνάντησης που είχαν οι δυο τους την περασμένη Τετάρτη; Κανονικά, θα έπρεπε. Από την άλλη πλευρά βέβαια, εάν το έκανε, θα έχανε το στοιχείο του αιφνιδιασμού», σχολιάζει ο Κωνσταντίνος Φίλης.
Πώς βλέπει όμως η πλευρά Τραμπ αυτήν την απόφαση της απερχόμενης διοίκησης Μπάιντεν; «Όχι απαραιτήτως αρνητικά», απαντά ο Κ. Φίλης και συνεχίζει: «Μένει να φανεί ποια θα είναι η επίσημη αντίδραση εκ μέρους του Τραμπ. Αυτή η απόφαση πάντως δεν του βάζει απαραιτήτως τρικλοποδιά. Μπορεί και να τον διευκολύνει. Ο Τραμπ θα μπορούσε για παράδειγμα να τη χρησιμοποιήσει ως διαπραγματευτικό χαρτί έναντι των Ρώσων, παρουσιάζοντας την ενδεχόμενη απόσυρσή της ως παραχώρηση η οποία όμως χρήζει ανταλλαγμάτων».
Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Φίλη, οι Ρώσοι το πιο πιθανό είναι ότι «θα προσπαθήσουν, από την πλευρά τους, να αποτρέψουν την υλοποίηση της απόφασης του Μπάιντεν, ασκώντας πίεση στον Τραμπ και, ενδεχομένως, παίζοντας με το “εγώ” του επερχόμενου προέδρου». Η Μόσχα θα μπορούσε, για παράδειγμα, να καλέσει τον Μπάιντεν να μην γίνει «πιόνι» στα «πολεμοχαρή» σχέδια των Δημοκρατικών. Από εκεί και πέρα πάντως, ο Κωνσταντίνος Φίλης αντιλαμβάνεται τις ρωσικές απειλές περί επαπειλούμενου «Γ΄ Παγκοσμίου Πολέμου» ως «κενές περιεχομένου». «Η Ρωσία διεμήνυε ότι θα προχωρούσε σε επιθέσεις με τακτικά πυρηνικά εάν δέχονταν επίθεση ρωσικά εδάφη. Επειτα όμως δέχθηκε επίθεση το Κουρσκ και οι Ρώσοι δεν προχώρησαν σε τέτοιου τύπου επιθέσεις. Οι απειλές αυτές έχουν πια χάσει το νόημά τους», σχολιάζει ο κ. Φίλης ο οποίος όμως θεωρεί ότι «οι Ρώσοι πρόκειται να εντείνουν το προσεχές διάστημα τις επιθέσεις τους εντός της Ουκρανίας προκειμένου έτσι να ανεβάσουν το κόστος για το Κίεβο».
Πώς βλέπουν, όμως, από την πλευρά τους την απόφαση Μπάιντεν οι Ευρωπαίοι; «Τα περισσότερα από τα κράτη μέλη της Ε.Ε., εάν τους έλεγαν ότι ο πόλεμος τελειώνει, θα ανακουφίζονταν. Οι Ευρωπαίοι είναι σε μεγάλο βαθμό προετοιμασμένοι ενεργειακά για τον χειμώνα που έρχεται, αλλά υπάρχει κόπωση και δεν θα ήθελαν σε καμία περίπτωση να δουν τις τιμές της ενέργειας να ανεβαίνουν, ειδικά έπειτα από τις σχετικές με τις ροές του ρωσικού φυσικού αερίου τελευταίες εξελίξεις στον άξονα Ρωσίας-Αυστρίας».
Από τη μια πλευρά βρίσκονται χώρες όπως η Βρετανία, η Γαλλία και η Πολωνία που επιμένουν σε μια πιο σκληρή γραμμή, ενώ από την άλλη βρίσκεται η Ουγγαρία του Βίκτορ Ορμπαν ο οποίος επικρίνεται ως «φιλορώσος» και η (κινούμενη πια σε τροχιά πρόωρων ομοσπονδιακών εκλογών) Γερμανία του Ολαφ Σολτς ο οποίος είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Βλ. Πούτιν, την πρώτη έπειτα από δύο χρόνια, μόλις λίγα 24ωρα προτού ο Μπάιντεν δώσει το πράσινο φως για ουκρανικά πλήγματα εντός της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
«Όλα τα μέρη, της Ρωσίας συμπεριλαμβανομένης, θέλουν αυτός ο πόλεμος να τελειώσει νωρίτερα παρά αργότερα», σχολιάζει ο Κωνσταντίνος Φίλης, μιλώντας στην «Κ». Υπό αυτό το πρίσμα, θα μπορούσε, άραγε, η απόφαση Μπάιντεν να αποτελέσει μια τελευταία «κλιμάκωση πριν από την αποκλιμάκωση»;
Η συνέχεια επί του πεδίου… σε Ουκρανία, Ρωσία και ΗΠΑ.
