(upd 08:33) Οι ΗΠΑ επέτρεψαν για πρώτη φορά στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς για να πλήξει στόχους εντός της Ρωσίας.
Πιο συγκεκριμένα, η απερχόμενη κυβέρνηση Μπάιντεν ανακοίνωσε ότι το Κίεβο μπορεί να χρησιμοποιήσει πυραύλους ATACMS αμερικανικής κατασκευής για περιορισμένα πλήγματα εντός της Ρωσίας, σύμφωνα με αμερικανικά Μέσα.
Είναι μία κίνηση στην οποία η Ουάσιγκτον αρνούνταν να προχωρήσει, παρά τα επίμονα αιτήματα του Κιέβου, επειδή θεωρούσε ότι θα κλιμάκωνε τον πόλεμο.
Η σημαντική στροφή των ΗΠΑ έρχεται μόλις δύο μήνες πριν από την παράδοση της εξουσίας από τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν στον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει εκφράσει επιφυλάξεις ως προς την παροχή στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία.
Γιατί οι ΗΠΑ επέτρεψαν στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει ATACMS εντός της Ρωσίας;
Η Ουκρανία χρησιμοποιεί το Τακτικό Πυραυλικό Σύστημα Στρατού, ευρύτερα γνωστό ως ATACMS, για να πλήξει ρωσικούς στόχους σε κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη εδώ και πάνω από έναν χρόνο.
Eχει χρησιμοποιήσει το εν λόγω σύστημα για να πλήξει ρωσικές αεροπορικές βάσεις στη χερσόνησο της Κριμαίας και στρατιωτικές θέσεις στην περιοχή Ζαπορίζια.
Ωστόσο οι ΗΠΑ δεν επέτρεψαν ποτέ στο Κίεβο να χρησιμοποιήσει τους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς για πλήγματα στο εσωτερικό της Ρωσίας – μέχρι τώρα.
Οι βαλλιστικοί πύραυλοι της Lockheed Martin είναι από τους ισχυρότερους που έχουν παρασχεθεί μέχρι στιγμής στην Ουκρανία, με δυνατότητα να φτάσουν έως και 300 χιλιόμετρα μακριά.
Η Ουκρανία είχε υποστηρίξει ότι το να μην της επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει τέτοια όπλα εντός της Ρωσίας ήταν σαν να της ζητείται να πολεμήσει με το ένα χέρι δεμένο πίσω από την πλάτη της.
Η στροφή της Ουάσιγκτον φέρεται να έρχεται ως απάντηση στην πρόσφατη ανάπτυξη βορειοκορεατικών στρατευμάτων για την υποστήριξη της Ρωσίας στη συνοριακή περιοχή του Κουρσκ, όπου η Ουκρανία έχει καταλάβει εδάφη από τον Αύγουστο.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν έχει ακόμη επιβεβαιώσει την κίνηση. Ωστόσο, δήλωσε την Κυριακή: «Τα χτυπήματα δεν γίνονται με λόγια … Οι πύραυλοι θα μιλήσουν από μόνοι τους».
Τι επιπτώσεις θα έχουν οι πύραυλοι;
Η Ουκρανία θα είναι πλέον σε θέση να πλήξει στόχους στο εσωτερικό της Ρωσίας, αρχικά, πιθανότατα γύρω από την περιοχή του Κουρσκ, όπου οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν καταλάβει πάνω από 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους.
Ουκρανοί και Αμερικανοί αξιωματούχοι περιμένουν αντεπίθεση των ρωσικών και των βορειοκορεατικών στρατευμάτων για την ανάκτηση εδαφών στο Κουρσκ.
Η Ουκρανία μπορεί να χρησιμοποιήσει ATACMS για να αμυνθεί κατά επίθεσης, στοχεύοντας ρωσικές θέσεις, συμπεριλαμβανομένων στρατιωτικών βάσεων, υποδομών και αποθηκών πυρομαχικών.
Η προμήθεια των πυραύλων πιθανόν δεν θα αντιστρέψει την πορεία του πολέμου. Ρωσικός στρατιωτικός εξοπλισμός –όπως πολεμικά αεροσκάφη– έχει ήδη μεταφερθεί σε αεροδρόμια πιο μέσα στη Ρωσία εν αναμονή τέτοιας απόφασης.
Oμως ενδέχεται να προσφέρει στην Ουκρανία κάποιο πλεονέκτημα, τη στιγμή που τα ρωσικά στρατεύματα κερδίζουν έδαφος στα ανατολικά της χώρας και το ηθικό είναι χαμηλό.
Η αλλαγή στο πεδίο των μαχών δεν θα είναι αποφασιστική, εκτιμούν Δυτικοί αξιωματούχοι. Ωστόσο πολλοί χαρακτηρίζουν τη στροφή των ΗΠΑ ως μία καθυστερημένη μεν, αλλά συμβολική, απόφαση σε ένδειξη στρατιωτικής υποστήριξης στην Ουκρανία. Πάντως, είναι μία κίνηση που θα αυξήσει το κόστος του πολέμου για τη Ρωσία.
Υπάρχουν επίσης ερωτήματα σχετικά με το πόσοι πύραυλοι θα παρασχεθούν. Το Πεντάγωνο έχει προειδοποιήσει ότι δεν υπάρχουν πολλοί.
Οι ATACMS θα μπορούσαν να έχουν «θετικό ψυχολογικό αντίκτυπο» στην Ουκρανία εάν χρησιμοποιηθούν για να πλήξουν στόχους όπως η γέφυρα του Κερτς, η οποία συνδέει την Κριμαία με τη Ρωσία.
Το αμερικανικό «πράσινο φως» προς το Κίεβο θα επιτρέψει επίσης στη Βρετανία και τη Γαλλία να προβούν σε ανάλογες κινήσεις, ώστε η Ουκρανία να χρησιμοποιήσει πυραύλους Storm Shadow εναντίον στόχων εντός της Ρωσίας. Ο Storm Shadow είναι γαλλοβρετανικός πύραυλος μεγάλου βεληνεκούς με παρόμοιες δυνατότητες με τον αμερικανικό ATACMS.
Θα οδηγήσει σε κλιμάκωση του πολέμου;
Η κυβέρνηση Μπάιντεν επί μήνες αρνούνταν να επιτρέψει στην Ουκρανία να πλήξει τη Ρωσία με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, φοβούμενη την κλιμάκωση της σύγκρουσης.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, από την πλευρά του, είχε προειδοποιήσει να μη χρησιμοποιηθούν δυτικά όπλα για πλήγματα στη Ρωσία, τονίζοντας ότι η Μόσχα θα το θεωρούσε αυτό ως «άμεση συμμετοχή» των χωρών του ΝΑΤΟ στον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Θα άλλαζε ουσιαστικά την ίδια την ουσία, τη φύση της σύγκρουσης», είχε αναφέρει ο Πούτιν τον Σεπτέμβριο. «Θα σήμαινε ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ και τα ευρωπαϊκά κράτη, πολεμούν με τη Ρωσία».
Η Ρωσία έχει θέσει και στο παρελθόν «κόκκινες γραμμές». Κάποιες, όπως η παροχή σύγχρονων αρμάτων μάχης και μαχητικών αεροσκαφών στην Ουκρανία, έχουν ξεπεραστεί χωρίς να προκληθεί άμεσος πόλεμος Ρωσίας – ΝΑΤΟ.
Ο Κουρτ Φόλκερ, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, δήλωσε: «Περιορίζοντας το εύρος της χρήσης αμερικανικών όπλων από το Κίεβο, οι ΗΠΑ επέβαλαν αδίκως μονομερείς περιορισμούς στην αυτοάμυνα της Ουκρανίας».
Πρόσθεσε ότι η απόφαση να περιοριστεί η χρήση των ATACMS ήταν «εντελώς αυθαίρετη και ελήφθη από φόβο μήπως “προκαλέσουμε” τη Ρωσία».
Ωστόσο ο ίδιος χαρακτήρισε «λάθος» τη δημοσιοποίηση μίας τέτοιας στροφής στη στάση της Ουάσιγκτον, «καθώς προειδοποιεί για πιθανά ουκρανικά πλήγματα», όπως ανέφερε.
Πώς θα αντιδράσει ο Ντόναλντ Τραμπ;
Ο «ελέφαντας στο δωμάτιο» είναι ότι ο Μπάιντεν είναι πρόεδρος με μόλις δύο μήνες θητείας, καθώς τον Ιανουάριο παραδίδει την εξουσία στον Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Τραμπ δεν έχει διευκρινίσει αν προτίθεται να συνεχίσει την πολιτική αυτή, την οποία κάποιοι από τους στενότερους συμμάχους του έχουν ήδη επικρίνει.
Ο Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ, ο γιος του Τραμπ, σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανέφερε: «Το στρατιωτικό βιομηχανικό σύμπλεγμα φαίνεται ότι θέλει να βεβαιωθεί ότι θα ξεκινήσει ο Γ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος πριν ο πατέρας μου έχει την ευκαιρία να δημιουργήσει ειρήνη και να σώσει ζωές».
Ο Τραμπ δεν έχει διευκρινίσει ποια πολιτική θα ακολουθήσει για τον πόλεμο στην Ουκρανία, πέραν του ότι έχει υποσχεθεί να τερματίσει τη σύγκρουση σε μία ημέρα, χωρίς όμως ποτέ να διευκρινίσει πώς θα το κάνει. Οι πολιτικοί αντίπαλοί του στο στρατόπεδο Δημοκρατικών τον έχουν επίσης κατηγορήσει ότι καλοπιάνει τον Πούτιν, για τον οποίο έχει εκφράσει θαυμασμό.
Πολλοί από τους κορυφαίους αξιωματούχους του Τραμπ, όπως ο εκλεγμένος αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς, υποστηρίζουν ότι οι ΗΠΑ δεν πρέπει να προσφέρουν περισσότερη στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία.
Ωστόσο, άλλοι στην επερχόμενη κυβέρνηση Τραμπ έχουν διαφορετική άποψη. Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Μάικλ Γουόλτς έχει υποστηρίξει ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να επιταχύνουν τις παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία για να αναγκάσουν τη Ρωσία να διαπραγματευτεί.
Το προς τα πού θα κινηθεί ο επερχόμενος πρόεδρος παραμένει ασαφές. Αλλά πολλοί στην Ουκρανία φοβούνται ότι θα διακόψει τις παραδόσεις όπλων, συμπεριλαμβανομένων των ATACMS.
Οι ΗΠΑ έχουν χρησιμοποιήσει τους πυραύλους σε μάχη;
Ο αμερικανικός στρατός πυροδότησε περίπου 30 ATACMS το 1991 κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Καταιγίδα της Ερήμου. Χρησιμοποιήθηκαν για να πλήξουν τους εκτοξευτές βαλλιστικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς του Ιράκ και στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
Ηταν οι εκδόσεις πρώτης γενιάς που, μόλις έφταναν πάνω από τους στόχους τους, απελευθέρωναν 950 βόμβες.
Ο αμερικανικός στρατός έριξε επίσης περισσότερους από 400 τακτικούς πυραύλους που έφεραν βόμβες στην Επιχείρηση Ιρακινή Ελευθερία, κυρίως κατά τις πρώτες ώρες της εισβολής του 2003.
Το Πεντάγωνο περιόρισε αργότερα τη χρήση πυρομαχικών διασποράς επειδή συχνά αποτύγχαναν, γεμίζοντας τα πεδία των μαχών με επικίνδυνα βλήματα που σκότωναν και τραυμάτιζαν στρατιώτες και πολίτες μετά το τέλος της μάχης. Ο στρατός ανανέωσε πολλά από τα πρώτα ATACMS τη δεκαετία του 2000 και αντικατέστησε τις βόμβες με μόνο μία εκρηκτική κεφαλή.
