Για τη Χόουπ Αλκοσέρ η διάγνωση ήταν δυσάρεστη: 11 οδοντικές κοιλότητες. Ουλίτιδα. Ενα δόντι που χρειαζόταν απονεύρωση. Καθώς ο κατάλογος των προβλημάτων μεγάλωνε, αυξανόταν και το αίσθημα ντροπής και φόβου. Ντροπή που περίμενε πάνω από μια δεκαετία για να αναζητήσει φροντίδα. Και φόβος επειδή δεν μπορούσε πλέον να αποφύγει τον οδοντίατρο. Το άγχος της προήλθε από μια εμπειρία ως έφηβη, όταν ο οδοντίατρός της αγνόησε την ανησυχία της ότι δεν είχε μουδιάσει επαρκώς πριν προχωρήσει στο σφράγισμα μιας κοιλότητας. Ο πόνος την έκανε να θέλει να πεταχτεί από την καρέκλα. «Ο πόνος μου ήταν 11 στα 10», λέει. «Τόσο πολύ πόνεσα».
Το οδοντιατρικό άγχος είναι ένα συνηθισμένο πρόβλημα. Μελέτες σε Αμερικανούς ενήλικες έδειξαν ότι περίπου 20% από αυτούς αναφέρουν μέτριο έως έντονο φόβο για την οδοντιατρική φροντίδα. Η σοβαρότητα ποικίλλει από ήπια ανησυχία έως έντονη φοβία και μπορεί να έχει τις ρίζες της σε προηγούμενες αρνητικές εμπειρίες ή τραυματικές καταστάσεις.
Οσο πιο πολύ φοβάται ένα άτομο, τόσο περισσότερο αναβάλλει τη φροντίδα και τόσο πιο πιθανό είναι να αναπτύξει επώδυνα προβλήματα που απαιτούν δαπανηρή ή περίπλοκη θεραπεία, αναφέρουν οι ειδικοί.
«Είναι ένα είδος αυτοεκπληρούμενης προφητείας», λέει η Κέλι Ντέιλι, κλινική ψυχολόγος και βοηθός ερευνήτρια στο Κολέγιο Οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Αλλά δεν χρειάζεται να είναι έτσι, προσθέτει, παραδεχόμενη ότι και η ίδια είχε παλέψει με το οδοντιατρικό άγχος ύστερα από μια αποτυχημένη επέμβαση.
Ακολουθούν στρατηγικές που μοιράστηκαν η ίδια και άλλοι ειδικοί για να ξεπεράσετε τον φόβο σας και να μπορείτε να φροντίζετε σωστά τα δόντια σας.
Αν δεν έχετε ακόμη βρει έναν οδοντίατρο που να σας ακούει και να σας κάνει να αισθάνεστε άνετα, λένε οι ειδικοί, αναζητήστε κάποιον που θα το κάνει. Η Σ.Ν. Σάντι, διαπιστευμένη οδοντίατρος που εκπαιδεύει επαγγελματίες οδοντιάτρους στον τρόπο εργασίας με ασθενείς που έχουν οδοντιατρικό άγχος, προτείνει να κάνετε ερωτήσεις πριν από την πρώτη σας επίσκεψη, ώστε να διαπιστώσετε πόσο πρόθυμος είναι ο γιατρός να προσαρμοστεί στις ανάγκες σας. Για παράδειγμα, μπορείτε να ρωτήσετε αν ο οδοντίατρος έχει τη δυνατότητα να προγραμματίσει τα ραντεβού σας σε ώρες χαμηλής κίνησης, να κατανείμει τις θεραπείες σε περισσότερες συνεδρίες ή να σας αφιερώσει περισσότερο χρόνο. Επιπλέον, μπορείτε να ζητήσετε να φέρετε μαζί σας κάποιον για συναισθηματική υποστήριξη. Ενδεχομένως, θα ήταν χρήσιμο να επισκεφθείτε το ιατρείο πριν από την έναρξη της διαδικασίας, ώστε να εξοικειωθείτε με το περιβάλλον.
Ειλικρίνεια
Ορισμένοι ασθενείς ντρέπονται να πουν πόσος καιρός έχει περάσει από την τελευταία τους επίσκεψη στον οδοντίατρο, αναφέρουν οι ειδικοί, ή μπορεί να αισθάνονται άβολα να εκφράσουν πόσο έντονος πραγματικά είναι ο φόβος τους. Αλλά ένας οδοντίατρος ή ένας επαγγελματίας στοματικής υγιεινής με ενσυναίσθηση θα ανταποκριθούν άμεσα στις ανησυχίες σας, εάν τις εκφράσετε, τονίζουν οι ειδικοί. Γι’ αυτό ενημερώστε τους αν αισθάνεστε φόβο ή πόνο.
Ενας επαγγελματίας στοματικής υγιεινής με ενσυναίσθηση θα ανταποκριθεί άμεσα στις ανησυχίες σας, εάν τις εκφράσετε, λένε ειδικοί.
Ορισμένοι οδοντίατροι θα το αντιληφθούν αμέσως. Η δρ Τρίσια Κουάρτεϊ, οδοντίατρος στο Μπρούκλιν και εκπρόσωπος της Αμερικανικής Οδοντιατρικής Ενωσης, αναφέρει ότι συνήθως μπορεί να εντοπίσει το οδοντιατρικό άγχος απλώς κοιτάζοντας την ακτινογραφία, ακόμη και πριν συναντήσει τον ασθενή, καθώς οι ακτινογραφίες αποκαλύπτουν μια σειρά συσσωρευμένων προβλημάτων.
Συστήνει να ενημερώνετε τον οδοντίατρο ή τον επαγγελματία στοματικής υγιεινής ότι θα θέλατε να χρησιμοποιείτε ένα σήμα, όπως το να σηκώνετε το χέρι σας, όταν χρειάζεστε ένα διάλειμμα ή θέλετε να μιλήσετε.
Ορισμένοι οδοντίατροι χορηγούν ιλαρό αέριο (πρωτοξείδιο του αζώτου), ένα ήπιο ηρεμιστικό που μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να αισθάνονται πιο ήρεμοι και άνετοι κατά τη διάρκεια μιας θεραπείας. Αν και μπορεί να είναι χρήσιμο εργαλείο, η Κουάρτεϊ προτείνει να συζητήσετε με τον οδοντίατρο σχετικά με το πότε και πόσο συχνά θα το χρησιμοποιείτε. «Προσωπικά θέλω οι ασθενείς μου να είναι ξύπνιοι και να βιώνουν τα πάντα, ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι τόσο τρομακτικό», προσθέτει. Ορισμένοι ασθενείς επιλέγουν να λάβουν φάρμακα από μόνοι τους, αλλά αν ο οδοντίατρος σκοπεύει και αυτός να χρησιμοποιήσει κάποια φάρμακα, αυτό μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνες αλληλεπιδράσεις, εξηγεί η Σάντι. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι προτιμότερο να αποφύγετε τη λήψη οποιουδήποτε φαρμάκου πριν από την επίσκεψη. Αν έχετε ήδη λάβει κάποιο φάρμακο, είναι σημαντικό να ενημερώσετε τον οδοντίατρό σας.
Η δύναμη του μυαλού
Η Αλκοσέρ δοκίμασε κάθε δυνατό τρόπο για να ηρεμήσει το μυαλό της κατά τη διάρκεια των επισκέψεών της. Τρόφιμα κάνναβης. Ενα σφηνάκι βότκα. Ομοιοπαθητικά βότανα. Ηρεμιστικά χάπια. Ομως, οι απλές τεχνικές διαχείρισης άγχους αποδείχθηκαν πιο αποτελεσματικές.
Η Αλκοσέρ το διαπίστωσε όταν η Κουάρτεϊ της πρότεινε να συμμετάσχει σε μια μελέτη που αξιολογούσε μια εφαρμογή, η οποία διδάσκει στρατηγικές για την αντιμετώπιση του οδοντιατρικού φόβου.
Η εφαρμογή υπενθύμιζε στην Αλκοσέρ να αναπνέει από την κοιλιά και την έβαζε να επαναλαμβάνει μάντρα, όπως «είμαι ασφαλής». Την καθοδηγούσε επίσης να αναρωτηθεί ποιο θα ήταν το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί και, στη συνέχεια, να φανταστεί το καλύτερο δυνατό σενάριο. Ολες αυτές είναι κοινές τεχνικές για τη διαχείριση του άγχους.
Οι ειδικοί αναφέρουν ότι η συγκέντρωση στην αναπνοή είναι από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης. Η Σάντι προτείνει να δοκιμάσετε είτε μια εισπνοή από τη μύτη και μια αργή εκπνοή, είτε δύο σύντομες εισπνοές από τη μύτη και μια μακρά εκπνοή, ώστε να διαπιστώσετε ποια μέθοδος σας ταιριάζει καλύτερα. Εξασκηθείτε στην τεχνική που επιλέξατε καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, ώστε να την έχετε αφομοιώσει όταν έρθει η στιγμή του ραντεβού σας.
Οι ασκήσεις αναπνοής και νοητικής συγκέντρωσης «έκαναν τη διαφορά», λέει η Αλκοσέρ. «Εκανα μια απονεύρωση και τα κατάφερα περίφημα».
