Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν έφτασε στο Τελ Αβίβ σήμερα, Τρίτη, για συναντήσεις με Ισραηλινούς ηγέτες. Είναι ο πρώτος σταθμός της νέας περιοδείας του στη Μέση Ανατολή που, όπως ανακοινώθηκε, πραγματοποιείται με σκοπό να δοθεί νέα ώθηση στις προσπάθειες για κατάπαυση του πυρός, που πάντως έχουν αποτύχει επανειλημμένα.
Το ταξίδι του κορυφαίου Αμερικανού διπλωμάτη –το 11ο στην περιοχή από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα– έρχεται τη στιγμή που ο ισραηλινός στρατός εντείνει την εκστρατεία του κατά της Χαμάς στον παλαιστινιακό θύλακο, καθώς και κατά της υποστηριζόμενης από το Ιράν Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Αποτελεί ίσως μία από τις τελευταίες, αν όχι την τελευταία, προσπάθειες για οποιαδήποτε πρόοδο στη λύση της σύγκρουσης από την κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία έχει εισέλθει στην τελική ευθεία πριν από τις προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεβμρίου στις ΗΠΑ.
Ο Μπλίνκεν θα συναντήσει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου, τον υπουργό Αμυνας Γιόαβ Γκάλαντ και άλλους αξιωματούχους στο πλαίσιο της εβδομαδιαίας περιοδείας, που περιλαμβάνει επίσης σταθμούς στην Ιορδανία και στο Κατάρ.
Η διακυβέρνηση της Γάζας
Οι πιθανότητες για άμεση πρόοδο μοιάζουν σχεδόν μηδενικές, όπως επισημαίνουν διεθνείς αναλυτές. Οι συζητήσεις με τους μεν Αραβες ηγέτες αναμένεται να επικεντρωθούν σε βελτίωση των προτάσεων για τη διακυβέρνηση της Γάζας μετά τη σύγκρουση. Οι Αμερικανοί αναγνωρίζουν ότι δεν υπάρχει κανένας με τον οποίο θα μπορούσαν να διαπραγματευτούν αυτή τη στιγμή, καθώς η Χαμάς δεν έχει ανακοινώσει ούτε ποιος θα είναι ο επόμενος αρχηγός της, για να λάβει αποφάσεις, ούτε αν θα επιστρέψει στο τραπέζι των συζητήσεων.
Με τους, δε, Ισραηλινούς, ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας αναμένεται να πιέσει για πρόοδο όσον αφορά τις απαιτήσεις για αύξηση της βοήθειας στη βόρεια Γάζα, όπου το Ισραήλ λέει ότι επιχειρεί για να αποτρέψει ανασύνταξη των δυνάμεων της Χαμάς, αλλά όπου οι ανθρωπιστικές οργανώσεις προειδοποιούν πως οι άμαχοι κινδυνεύουν να πεθάνουν από την πείνα εν μέσω της ισραηλινής στρατιωτικής πολιορκίας.
«Εκτός ελέγχου» η σύγκρουση
Η κλιμακούμενη σύγκρουση έχει καταστρέψει τη Γάζα, προκαλεί δυστυχία στον Λίβανο και απειλεί να παρασύρει το Ιράν βαθύτερα στην κρίση. Το Ισραήλ «ζυγίζει» τα αντίποινα στο Ιράν, μετά την επίθεση της Τεχεράνης σε απάντηση για τη δολοφονία του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα. Αμερικανοί αξιωματούχοι ζήτησαν αυτοσυγκράτηση από το Ισραήλ, φοβούμενοι ότι το «σπιράλ» της βίας και των αντιποίνων θα συνεχιστεί και οι συγκρούσεις θα ενταθούν.
Το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει τις επιθέσεις του κατά της Χεζμπολάχ. Απεσταλμένος του Λευκού Οίκου που επισκέφθηκε τον Λίβανο χθες, Δευτέρα, ανέφερε ότι η σύγκρουση έχει «κλιμακωθεί και είναι πλέον εκτός ελέγχου» και ζήτησε την εφαρμογή του ψηφίσματος των Ηνωμένων Εθνών που τερμάτισε τον προηγούμενο μεγάλο πόλεμο, το 2006.
Ο Αμερικανός αξιωματούχος, Εϊμος Χόχσταϊν, ειδικός σύμβουλος του προέδρου Μπάιντεν για τη σύγκρουση Ισραήλ – Χεζμπολάχ, έκανε τις παραπάνω δηλώσεις από τη Βηρυτό. Ηταν η πρώτη του επίσκεψη στην πρωτεύουσα του Λιβάνου από τότε που ο ισραηλινός στρατός ξεκίνησε τη χερσαία επίθεση και ενέτεινε τις αεροπορικές του επιθέσεις κατά της Χεζμπολάχ τον περασμένο μήνα.
Η στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ εναντίον της λιβανέζικης οργάνωσης, έπειτα από μήνες διασυνοριακών επιθέσεων, πυροδότησε ανθρωπιστική κρίση στον Λίβανο, εκτοπίζοντας περίπου το ένα πέμπτο του πληθυσμού. Επιπλέον, περισσότεροι από 2.400 Λιβανέζοι έχουν χάσει τη ζωή τους λόγω των συγκρούσεων μέσα σε έναν χρόνο, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της χώρας.
Αναζητώντας ευκαιρίες για διπλωματία
Την περασμένη εβδομάδα, η κυβέρνηση Μπάιντεν εξέφρασε την ελπίδα ότι η δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ, θα μπορούσε να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για διπλωματία. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι ήλπιζαν εδώ και μήνες ότι μία κατάπαυση του πυρός στη Γάζα θα μπορούσε να μειώσει τις εντάσεις στα σύνορα Ισραήλ – Λιβάνου και σε ολόκληρη την περιοχή.
Ωστόσο, οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί στη Γάζα και στον Λίβανο συνεχίστηκαν. Και ενώ ο Χόχσταϊν μιλούσε σε δημοσιογράφους στον Λίβανο, η Χεζμπολάχ συνέχιζε να εκτοξεύει ρουκέτες προς το βόρειο Ισραήλ, έχοντας δεσμευτεί να εντείνει τις επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ μετά τη δολοφονία του Σινουάρ.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανακοίνωσε χθες, Δευτέρα, ότι ο Μπλίνκεν θα περιοδεύσει στη Μέση Ανατολή αυτή την εβδομάδα, με στόχο την αποκλιμάκωση των εντάσεων και την επανέναρξη των προσπαθειών για τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.
Περιπλέκοντας αυτόν τον στόχο, Εβραίοι έποικοι και ακροδεξιοί υπουργοί της ισραηλινής κυβέρνησης ζήτησαν χθες επιστροφή Εβραίων εποίκων στη Γάζα. «Αν το θέλουμε, μπορούμε», δήλωσε ο Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, υπουργός Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Reuters.
Το Ισραήλ διέλυσε τους εποικισμούς στη Γάζα το 2005 και απέσυρε τον στρατό του έπειτα από δεκαετίες κατοχής. Ακολούθησε η ανάληψη του ελέγχου του θυλάκου από τη Χαμάς. Στα χρόνια που μεσολάβησαν, το Ισραήλ συνέχισε να επεκτείνει τους εποικισμούς στην κατεχόμενη Δυτική Οχθη, προκαλώντας την αντίδραση των Παλαιστινίων.
Εν τω μεταξύ, το Iron Dome και άλλα συστήματα αεράμυνας έχουν αμβλύνει τον αντίκτυπο των επιθέσεων από τη Γάζα, τον νότιο Λίβανο και το Ιράν στο Ισραήλ. Επιπλέον, ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ, Λόιντ Οστιν, ανακοίνωσε χθες ότι το προηγμένο σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας, γνωστό ως THAAD, έφτασε στο Ισραήλ, μαζί με στρατεύματα για να το χειριστούν. Είναι η πρώτη επιχειρησιακή ανάπτυξη αμερικανικών δυνάμεων στο Ισραήλ κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης.
Μήνυμα των ΗΠΑ στον Λίβανο
Ο Χόχσταϊν είπε στους δημοσιογράφους, από την πλευρά του, ότι η μοναδική λύση στη διευρυνόμενη σύγκρουση θα ήταν η εφαρμογή των όρων της απόφασης 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που προέκυψε μετά το τέλος του προηγούμενου πολέμου Ισραήλ – Χεζμπολάχ.
Με βάση την απόφαση, οι ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ και ο λιβανέζικος στρατός προβλέπεται ότι είναι οι μοναδικές ένοπλες δυνάμεις που μπορούν δραστηριοποιούνται στον νότιο Λίβανο. Τελικά, η απόφαση αποδείχθηκε ανεφάρμοστη, καθώς οι πολεμιστές και τα όπλα της Χεζμπολάχ δεν απομακρύνθηκαν από την περιοχή.
«Η μη εφαρμογή τα τελευταία χρόνια συνέβαλε στη σύγκρουση στην οποία βρισκόμαστε σήμερα», ανέφερε ο Χόχσταϊν.
Το ψήφισμα του ΟΗΕ «πέτυχε τον τερματισμό του πολέμου το 2006, αλλά πρέπει να είμαστε ειλικρινείς ως προς το ότι κανείς δεν έκανε τίποτα για να το εφαρμόσει», πρόσθεσε ο Χόχσταϊν μετά τη συνάντηση με τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου του Λιβάνου, Ναμπίχ Μπερί, βασικό συνομιλητή μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Χεζμπολάχ.
Ο Χόχσταϊν συναντήθηκε επίσης χθες, Δευτέρα, με τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό Νατζίμπ Μικάτι και τον διοικητή των ενόπλων δυνάμεων του Λιβάνου.
«Είναι πραγματικά αποκαρδιωτική στιγμή για εμένα να βρίσκομαι εδώ, στον Λίβανο», είπε ο Χόχσταϊν, προσθέτοντας: «Περάσαμε 11 μήνες περιορίζοντας τη σύγκρουση, ωστόσο δεν καταφέραμε να την επιλύσουμε».
Ο Χόχσταϊν τόνισε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνδράμουν τον Λίβανο στις προσπάθειες ανοικοδόμησης μετά τις ισραηλινές επιθέσεις, αλλά μόνο εάν το ψήφισμα του ΟΗΕ εφαρμοστεί πλήρως, ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες να ξεσπάσει εκ νέου σύγκρουση.
«Ο κόσμος θα σταθεί δίπλα στον Λίβανο και στους ηγέτες του εάν εκείνοι προβούν στις γενναίες και σκληρές επιλογές που απαιτούνται αυτή τη στιγμή», ανέφερε. Τα σχόλια αποτελούν μήνυμα προς την κυβέρνηση του Λιβάνου να πιέσει για τον αφοπλισμό της Χεζμπολάχ στον νότιο Λίβανο και να αναπτύξει περισσότερα στρατεύματα στις θέσεις της, όπως ορίζεται από το ψήφισμα του 2006.
Ο πόλεμος στη Γάζα
Η Χεζμπολάχ έχει διαμηνύσει, από την πλευρά της, επανειλημμένα, ότι μόνο ο τερματισμός του πολέμου στη Γάζα θα φέρει ειρήνη.
Αν και ανώτατοι Λιβανέζοι αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι η συμφωνούν με την εφαρμογή του ψηφίσματος του ΟΗΕ, οι ηγέτες της Χεζμπολάχ έχουν δεσμευτεί δημόσια να κλιμακώσουν τις επιθέσεις τους εναντίον του Ισραήλ.
Και παραμένει ασαφές εάν η Χεζμπολάχ θα συμφωνούσε να αποσυρθεί από τον νότιο Λίβανο – με ή χωρίς κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.
Με πληροφορίες από Reuters, NYT
