Τον Μάρτιο, ο 69χρονος αυτοαποκαλούμενος «λάτρης της καλύτερης ζωής μέσα από τη χημεία», Ρόμπερτ Μπέργκερ, άρχισε να λαμβάνει μικρή δόση ραπαμυκίνης μια φορά την εβδομάδα, με στόχο να επιμηκύνει το «φάσμα υγείας» του, τον χρόνο δηλαδή που υπολογίζει να ζήσει απαλλαγμένος από σοβαρές ασθένειες.
Η ραπαμυκίνη συνταγογραφείται συνήθως σε ασθενείς που έχουν υποστεί μεταμοσχεύσεις οργάνων, προκειμένου να καταστείλουν το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Πολλοί επιστήμονες και άνθρωποι σε αναζήτηση μακροζωίας πιστεύουν ότι η ουσία μπορεί να καθυστερήσει τη γήρανση και τις ασθένειες που τη συνοδεύουν.
Ο Μπέργκερ, που ζει στη Σαρατόγκα της Καλιφόρνιας, έμαθε για τη ραπαμυκίνη χάρη σε διαδικτυακή ομάδα ανθρώπων που πειραματίζονται με την ουσία. Παρότι λέει ότι δεν βίωσε μεταμόρφωση από όταν άρχισε να λαμβάνει το φάρμακο, ο Μπέργκερ επιμένει ότι έχει περισσότερη ενέργεια, ενώ ο οδοντίατρός του σχολίασε ότι τα ούλα του 69χρονου είναι υγιέστερα από ποτέ. «Είναι πάντως πολύ δύσκολο να αποφασίσει κανείς. Τι ποσοστό βελτίωσης οφείλεται σε αυθυποβολή;» αναρωτιέται ο Μπέργκερ.
Επιδραστικοί χρήστες του Διαδικτύου (influencers), όπως ο δρ Πίτερ Ατία και ο Μπράιαν Τζόνσον, πιστεύουν στις ικανότητες της ραπαμυκίνης, την οποία λαμβάνουν εδώ και χρόνια, υποστηρίζοντας στα εκατομμύρια ακολούθους τους ότι η ουσία μπορεί να επιμηκύνει τη ζωή ποντικών σε συνθήκες εργαστηρίου κατά 20%.
Δεν υπάρχουν στοιχεία για τον αριθμό ανθρώπων που χρησιμοποιούν ραπαμυκίνη για αντιγηραντικούς σκοπούς. Πολλοί χρήστες της υποστηρίζουν ότι τους προσέφερε μικρά οφέλη, όπως απώλεια βάρους, ανακούφιση χρόνιων πόνων και νέα τριχοφυΐα. Οι ιατρικές μελέτες για τη δράση της ουσίας στον άνθρωπο είναι ελάχιστες, ενώ καμία δεν έχει δείξει ενθαρρυντικές προοπτικές.
Παρότι η χρήση του φαρμάκου δεν οδήγησε σε θεαματικά αποτελέσματα, οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι ένιωσαν βελτίωση στην υγεία τους.
Ο επιστημονικός κόσμος έμαθε πρώτη φορά για τις αντιγηραντικές ιδιότητες της ραπαμυκίνης το 2006, όταν ιατρική μελέτη έδειξε ότι η ουσία ήταν ικανή να επιμηκύνει τη ζωή καλλιέργειας μαγιάς. Τρία χρόνια αργότερα, ενθουσιασμό προκάλεσε έρευνα που έδειχνε ότι το φάρμακο επέτρεψε σε ποντίκια να ζήσουν 12% περισσότερο.
«Η ραπαμυκίνη ήταν η πρώτη ουσία που έκανε διαφορά στη μακροζωία και διατήρησε καλή την υγεία αρσενικών και θηλυκών ποντικών», σχολιάζει ο δρ Ντιν Κέλογκ, καθηγητής γηριατρικής στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Τέξας στο Σαν Αντόνιο.
Περαιτέρω έρευνες σε μαγιά, σκουλήκια, μύγες και ποντίκια έδειξαν ότι η ραπαμυκίνη επιμήκυνε τη ζωή. «Το γεγονός ότι η ιδιότητα αυτή καταγράφηκε σε μεγάλο εύρος ειδών έκανε τον κόσμο να πιστέψει ότι είχαμε κάτι σημαντικό και θεμελιώδες», λέει ο Μάθιου Κέμπερλιν, ο πρώτος που δημοσίευσε τις ιδιότητες της ραπαμυκίνης στη μαγιά και σήμερα επικεφαλής νεοφυούς εταιρείας αντιμετώπισης της γήρανσης.
Οι τελευταίες μελέτες παρήγαγαν ανάμεικτα αποτελέσματα, ενώ πολλές αφορούσαν μικρό δείγμα ασθενών σε λίγο χρόνο. Η πιο πρόσφατη μελέτη, η οποία δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη σε επιστημονική επιθεώρηση, έδειξε ότι οι εκατό συμμετέχοντες δεν εμφάνισαν παρενέργειες από τη ραπαμυκίνη. Παρότι η χρήση της δεν οδήγησε σε θεαματικά αποτελέσματα, οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι ένιωσαν την υγεία τους να έχει βελτιωθεί από τη θεραπεία. Οι μελέτες έδειξαν επίσης ότι οι πιο συχνές παρενέργειες ήταν η ναυτία και η στοματίτιδα, αν και υπήρξαν αναφορές για αυξημένους δείκτες χοληστερίνης και ανθεκτικότητα στην ινσουλίνη. «Ο τρόπος που χρησιμοποιείται σήμερα η ραπαμυκίνη, σε μικρές δόσεις, μία φορά την εβδομάδα, περιορίζει σημαντικά τις πιθανότητες εμφάνισης παρενεργειών», εξηγεί ο δρ Κέμπεριλν, ο οποίος λαμβάνει και ο ίδιος την ουσία.
Η μεγαλύτερη ανησυχία αφορά την αρχική της ιδιότητα, ως φαρμάκου πρόληψης απόρριψης μοσχευμάτων. Η δραστική ουσία καταπιέζει το ανοσοποιητικό σύστημα του λήπτη οργάνου, προκειμένου να μην το απορρίψει. Η χρήση ραπαμυκίνης ενδέχεται να καθιστά τον άνθρωπο ευάλωτο σε μολύνσεις και ασθένειες, χάρη στην παραπάνω ιδιότητά της.
Λήπτες οργάνων, στους οποίους χορηγείται ραπαμυκίνη, λαμβάνουν σημαντικά μεγαλύτερη δόση από όσους κάνουν χρήση του φαρμάκου για αντιγηραντικούς σκοπούς. Οι μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής σε ανθρώπους δεν έδειξαν βλάβες στο ανοσοποιητικό σύστημα από τη χρήση ραπαμυκίνης. Μία έστω και μικρή δόση, όμως, μπορεί να περιορίσει την αποτελεσματικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος ευνοώντας τις μολύνσεις, ιδίως σε ανθρώπους με βεβαρημένο ιατρικό ιστορικό. «Να πάρω κάτι που είναι δυνητικά επικίνδυνο και δεν θα έχει οφέλη στην υγεία μου; Οχι ευχαριστώ, δεν θα πάρω», τονίζει ο καθηγητής μοριακής βιολογίας του Μπέρκλεϊ, Αντριου Ντίλιν.
