Τα αμερικανικά πανεπιστήμια, τα οποία επί μισόν αιώνα προσείλκυαν με ευκολία τους καλύτερους φοιτητές του κόσμου, αντιμετωπίζουν ξαφνικά έντονο ανταγωνισμό, καθώς η ανώτατη εκπαίδευση παγκοσμιοποιείται.
Η Κίνα, η οποία έχει θέσει ως εθνική προτεραιότητα τη μετατροπή 100 πανεπιστημιακών ιδρυμάτων σε πρώτης τάξεως ερευνητικά ιδρύματα, καταφέρνει να πείσει Κινέζους πρωτοκλασάτους καθηγητές να επιστρέψουν από τις ΗΠΑ. Αλλα κέντρα στον Ειρηνικό όπως η Ταϊβάν, το Χονγκ Κονγκ, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, ακολουθώντας επιθετική πολιτική, προσελκύουν ξένους φοιτητές, όπως και η Βρετανία. H Ευρωπαϊκή Ενωση, κινούμενη μεθοδικά, ενισχύει το ανώτατο εκπαιδευτικό της σύστημα, το οποίο ανταγωνίζεται τα αμερικανικά πανεπιστήμια προσφέροντας προγράμματα σπουδών στα Αγγλικά.
«Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι οι ξένοι φοιτητές διαθέτουν πλέον επιλογές εκτός των αμερικανικών πανεπιστημίων όσον αφορά στην ποιοτική ανώτατη εκπαίδευση. Και αυτό που βλέπουμε δεν είναι παρά μόνον η κορυφή του παγόβουνου», τονίζει ο Ντέιβιντ Πέιν, διευθύνων σύμβουλος του Educational Testing Service, του οργανισμού δηλαδή που διευθύνει τις εξετάσεις στις οποίες υπόκεινται ξένοι φοιτητές προκειμένου να εισαχθούν σε αμερικανικά πανεπιστήμια. «Μελλοντικά οι ξένοι φοιτητές θα έχουν πολλές περισσότερες επιλογές», προσθέτει.
Συνεισφορά 13 δισ. δολ. ετησίως
Οι ξένοι φοιτητές συνεισφέρουν 13 δισεκατομμύρια δολάρια στην αμερικανική οικονομία ετησίως. Αυτή τη χρονιά, όμως, εμφανίστηκαν καθαρά σημάδια ότι η υπεροχή των ΗΠΑ στο πεδίο της εκπαίδευσης φτάνει στο τέλος της. Τον Ιούλιο ο κ. Πέιν πληροφόρησε την αμερικανική εθνική ακαδημία επιστημών ότι ο αριθμός των υποψηφίων για τις εξετάσεις από την Ινδία και την Κίνα μειώθηκε στο μισό. Οι αιτήσεις ξένων φοιτητών για εισαγωγή σε αμερικανικά πανεπιστήμια μειώθηκαν κατά 28% το 2004, ενώ ο αριθμός των εισακτέων μειώθηκε για πρώτη φορά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Ταυτόχρονα αυξάνονταν οι εισαγωγές φοιτητών σε πανεπιστήμια στην Αγγλία, στη Γερμανία και άλλες χώρες.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι μέρος της πτώσης οφείλεται στην καθυστέρηση στην έκδοση βίζας, λόγω των μέτρων ασφαλείας μετά την 11/9. «Πολλά αμερικανικά πανεπιστήμια δεν προχώρησαν στις απαραίτητες βελτιώσεις προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον διεθνή ανταγωνισμό», σημειώνει η Πέγκι Μπλούμενταλ, αντιπρόεδρος στο Ινστιτούτο για τη Διεθνή Εκπαίδευση. Προσθέτει όμως ότι δεν είναι ξεκάθαρο εάν η πτώση στην εισαγωγή ξένων φοιτητών είναι προσωρινή ή θα συνεχιστεί και στο μέλλον. Παρ’ όλα αυτά ορισμένοι πανεπιστημιακοί δεν φαίνεται να ανησυχούν. O πρύτανης του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, το οποίο προσέλκυσε τους περισσότερους ξένους φοιτητές μεταξύ των αμερικανικών πανεπιστημίων, Στίβεν Σαμπλ, καλωσορίζει τον ανταγωνισμό. «Συναγωνιζόμαστε ήδη σκληρά μεταξύ μας για το ποιος θα προσφέρει τις καλύτερες εγκαταστάσεις, ποιος έχει τους καλύτερους φοιτητές και τις καλύτερες υποτροφίες. Αν τώρα θα πρέπει να ανταγωνιστούμε και μερικά ξένα πανεπιστήμια, δεν υπάρχει πρόβλημα». Παραδέχεται όμως ότι μερικοί συνάδελφοι του από άλλα πανεπιστήμια είναι ανήσυχοι.
Παραμένει ωστόσο γεγονός ότι πολλά αμερικανικά πανεπιστήμια συγκαταλέγονται μεταξύ των καλυτέρων παγκοσμίως. Το Πανεπιστήμιο Γιαό Τονγκ της Σαγκάης συνέταξε κατάλογο με τα 500 καλύτερα πανεπιστήμια, βάσει των κατόχων Νόμπελ μεταξύ των καθηγητών και των δημοσιεύσεων ακαδημαϊκών εργασιών. Από τα 20 καλύτερα, τα 17 βρίσκονται στις ΗΠΑ και συνολικά 170 αμερικανικά πανεπιστήμια περιλαμβάνονται στον κατάλογο. Το 2002, τελευταία χρονιά για την οποία υπάρχουν συγκριτικά στοιχεία, οι ΗΠΑ προσέλκυσαν 586 χιλιάδες ξένους φοιτητές παραμένοντας μακράν πρώτες, με περισσότερους φοιτητές από τις δύο επόμενες χώρες. H Βρετανία αποτελεί τη δεύτερη κυριότερη χώρα προορισμού για φοιτητές που αποφασίζουν να σπουδάσουν εκτός των συνόρων της χώρας τους με 270 χιλιάδες ξένους φοιτητές. Τρίτη κατατάσσεται η Γερμανία με 227 χιλιάδες φοιτητές.
Αύξηση σε Βρετανία, Γερμανία
Αυτό που είναι όμως αξιοσημείωτο είναι ότι το 2002 η εισαγωγή ξένων φοιτητών στη Βρετανία αυξήθηκε κατά 15% και στη Γερμανία κατά 10%. Αυτό που μένει να αποδειχθεί στο μέλλον είναι εάν θα συνεχιστεί η ανοδική τάση των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, καθώς και ποια πορεία θα ακολουθήσουν τα αμερικανικά.
