ΒΑΓΔΑΤΗ. «Αγαπάμε τον λαό σας, αλλά όχι την κυβέρνησή σας»! Σε αυτήν τη θέση συμφώνησαν απολύτως περίπου 300 φοιτητές του Πανεπιστημίου της Βαγδάτης και ισάριθμοι συνάδελφοί τους από το Πανεπιστήμιο Τζορτζ Μέισον της Ουάσιγκτον μετά μία διαρκείας 90 λεπτών συζήτηση μέσω δορυφόρου, που έγινε δυνατή χάρις στο Αλ Τζαζίρα. Η πρόταση του παγκοσμίως διάσημου, μετά την 11η Σεπτεμβρίου, αραβικού καναλιού έκανε δυνατή για πρώτη φορά την απευθείας επικοινωνία εκπροσώπων των αυριανών πνευματικών ελίτ δύο χωρών που βρίσκονται ένα βήμα πριν από την πολεμική εμπλοκή. Αν και δεν προβλήθηκε από τον ιρακινό Τύπο, θεωρήθηκε ως ένα ακόμη «άνοιγμα» της ιρακινής κυβέρνησης στην εναγώνια προσπάθειά της να κερδίσει διπλωματικούς πόντους πριν από την κρίσιμη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας.
«Δεν θέλω τον πόλεμο κατά του Ιράκ, όπως δεν τον θέλει η μεγάλη πλειοψηφία των συναδέλφων μου, αλλά πιστεύω ότι έχετε ένα καθεστώς που δεν σας επιτρέπει να εκφραστείτε ελεύθερα και που προκάλεσε καταστροφικούς πολέμους εναντίον του Ιράν και του Κουβέιτ», δηλώνει ένας Αμερικανός φοιτητής Βιολογίας. «Μπορεί να έχετε δημοκρατία μέσα στην Αμερική, δεν ξέρω, αλλά θέλετε να επιβάλετε δικτατορία σε όλον τον κόσμο. Τι ξέρετε, αλήθεια, για τα παιδιά του Ιράκ που πεθαίνουν από λευχαιμία και καρκίνους λόγω των κυρώσεων και του ουρανίου που μας ρίξατε το ’91», ήταν η απάντηση Ιρακινού φοιτητή της Ιατρικής.
Προσωπική βεντέτα
Μια φοιτήτρια του Τζορτζ Μέισον, που όπως λέει μερικοί από τους καλύτερους φίλους της είναι Ιρακινοί μετανάστες, πιστεύει ότι «όλη η ιστορία είναι μια προσωπική βεντέτα του Σαντάμ Χουσεΐν με τον Τζορτζ Μπους εξαιτίας του πολέμου που κήρυξε ο πατέρας του τελευταίου στο Ιράκ». Η απάντηση, που διαβάζεται και πίσω από τις λέξεις, έρχεται από έναν Ιρακινό φοιτητή Οικονομικών, σε άψογα αγγλικά: «Ο πρόεδρος Σαντάμ έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι είναι πρόθυμος να συναντήσει τον πρόεδρο Μπους, επομένως δεν υπάρχει θέμα βεντέτας από την πλευρά μας. Εσείς διακινδυνεύετε έναν πόλεμο που θα φέρει τεράστιες απώλειες αμάχων, μόνο και μόνο για να προωθήσετε αυτό που λέτε «αλλαγή καθεστώτος». Πρέπει όμως να ξέρετε ότι, αν κάνετε κάτι τέτοιο, θα εισπράξετε μόνο μίσος από το σύνολο του ιρακινού πληθυσμού, ανεξάρτητα από άλλες απόψεις. Μόνο εμείς έχουμε το δικαίωμα να κρίνουμε αν θέλουμε ή όχι τον πρόεδρό μας. Αλλά δεν θα το κάνουμε ποτέ με το σπαθί σας πάνω από το σβέρκο μας».
Η πιο συγκινητική στιγμή της βραδιάς ήταν όταν πήρε το μικρόφωνο ένας φοιτητής της Ιατρικής στη Βαγδάτη. Οπως είπε ήταν ένας από τους μόλις 14 διασωθέντες από την κόλαση του καταφυγίου Αλ Αμέρια, όπου 408 άτομα κάηκαν ζωντανά από αμερικανικό πύραυλο, τον Φεβρουάριο του 1991. Εκείνη τη νύχτα, ο άνθρωπος αυτός, μικρό παιδί ακόμα, έχασε τη μάνα, την αδελφή και τον αδελφό του. Μια Αμερικανίδα συνάδελφός του, συγκλονισμένη, ζήτησε συγγνώμη για την τραγωδία και αναγνώρισε ότι υπάρχει μεγάλο χάσμα πληροφόρησης ανάμεσα στις δύο χώρες. Στα «πηγαδάκια» που σχηματίστηκαν έξω από το αμφιθέατρο της Σχολής Σωματικής Αγωγής ύστερα από το τέλος της συζήτησης, διαπιστώσαμε για άλλη μια φορά ότι τα φαινόμενα είναι πολύ απατηλά, ειδικά στον αραβικό κόσμο. Ρώτησα ένα χαρούμενο, εντελώς «δυτικότροπο», εξωτερικά, παιδί, με παπούτσια ΝΙΚΕ και Τ-shirt «Converse», πώς ένιωθε όταν άκουγε τους Αμερικανούς φοιτητές να επιμένουν στη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο Γιασέρ μού απάντησε ότι «δεν καταλαβαίνουν ότι εδώ αγαπάμε πραγματικά τον πρόεδρό μας, είμαστε πρόθυμοι να θυσιαστούμε γι’ αυτόν, κι όταν τον ψηφίζουμε βάζοντας το δαχτυλικό μας αποτύπωμα στο ψηφοδέλτιο, αυτό δεν είναι από φόβο, είναι από αγάπη».
Κατηφορίζοντας προς την έξοδο, πλησιάζω μια κοπελίτσα με μουσουλμανική μαντίλα, διακριτικό μακιγιάζ και άχρωμο ντύσιμο. Τη ρωτάω τι έμαθε από αυτή τη συζήτηση για τους Αμερικανούς και μου απαντά «τίποτε ιδιαίτερο, γιατί έβγαλα το Γυμνάσιο στο Τορόντο του Καναδά, όπου ήταν κι ο μπαμπάς μου, πριν γυρίσω στο Ιράκ, κι έτσι ξέρω πολύ καλά τους Αμερικανούς». Σπουδάζει αγγλική φιλολογία και τη ρωτάω αν θα ήθελε, σε καλύτερους καιρούς, να πάει στην Αμερική για μετεκπαίδευση. «Θα προτιμούσα την Αγγλία, ή ακόμη καλύτερα κάποια σκανδιναβική χώρα? ας μη μιλάνε αγγλικά», μου λέει και προσθέτει με διφορούμενο χαμόγελο: «Μπορείς να μου εξασφαλίσεις βίζα»;
Κρύο και ζέστη
Με το πέρασμα της ώρας, η εμπιστοσύνη μεγαλώνει και τα λόγια βγαίνουν πιο καθαρά όταν τη ρωτάω αν είχαν βάση όσα επικαλούνταν οι Αμερικανοί συνάδελφοί της περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Μια ορισμένη βάση, ναι, την είχαν. Αλλά με το να μας βομβαρδίσουν, δεν θα φέρουν καμία πρόοδο στη χώρα μου. Θα σπείρουν καταστροφή και θα θερίσουν μίσος… Δεν πιστεύω πως μπορεί να υπάρξει κάποια λύση, ούτε από μέσα ούτε από έξω. Το μόνο που θα ήθελα είναι να μας αφήσουν ήσυχους και να μπορέσω μια μέρα να παντρευτώ με το αγόρι μου και να φύγουμε για τον Βορρά». Δεν κάνει πολύ κρύο εκεί πάνω; «Ναι, αλλά εδώ σε λίγο θα κάνει ανυπόφορη ζέστη»…
