Είναι δυνατόν το… back to school να συνδυαστεί με λίγο από… stay cool;
Μπορεί το «κάθε κατεργάρης στον πάγκο του» να είναι η αφορμή για μια αληθινή επανεκκίνηση; Και μήπως στις λίστες με τα σχολικά να χωρέσουν νέοι στόχοι και όνειρα;
Στο πρώτο επεισόδιο της χρονιάς, οι Μαμάδες με Ρούμι καλωσορίζουν τον Σεπτέμβριο που μοιάζει με Πρωτοχρονιά και, μαζί με τον κ. Κωνσταντίνο Χαραντινιώτη, αναζητούν τρόπους να βγούμε από το «μποτιλιάρισμα» της καθημερινότητας και να κολυμπήσουμε σε μικρές νησίδες καλοκαιριού!
🎧 Ακούστε εδώ το επεισόδιο
Με το τέλος των καλοκαιρινών διακοπών, η επιστροφή στο σχολείο μπορεί να μοιάζει για κάποιους συναρπαστική και για άλλους αγχωτική. Νέα τάξη, καινούργιοι φίλοι, αλλαγή ρυθμού. Ολα αυτά μπορούν να προκαλέσουν πίεση και ανασφάλεια. Οι γονείς καλούνται να βρουν τρόπους να στηρίξουν όσο καλύτερα γίνεται, τα παιδιά τους.
Πώς μπορεί αυτή η μετάβαση να γίνει ομαλή;
Η αλήθεια είναι ότι η μετάβαση γίνεται πιο ομαλή όταν σταδιακά:
- επιστρέφουμε σε πιο σταθερά ωράρια ύπνου,
- οργανώνουμε μαζί με τα παιδιά τον χώρο μελέτης τους, τον εξοπλισμό που πρέπει να ετοιμάσουν για το σχολείο,
- αφήνουμε χρόνο για χαλάρωση και ηρεμία κατά τη διάρκεια της ημέρας αλλά και πριν από τον ύπνο.
Ισως όμως το πιο σημαντικό είναι να αναγνωρίσουμε πως ο Σεπτέμβριος δεν περιέχει μόνο άγχος και υποχρεώσεις, αλλά ίσως αποτελεί και μια ευκαιρία για νέα ξεκινήματα και για να θέσουμε νέους στόχους και όνειρα για όλη την οικογένεια.
Η πρόκληση της επιστροφής
Αυτή η χρονική περίοδος είναι συνώνυμη με την αλλαγή. Κάθε αλλαγή, όσο μικρή ή μεγάλη κι αν είναι, κρύβει μέσα της μια αίσθηση απώλειας! Αποχωρισμό από την ανεμελιά του καλοκαιριού, από τον ελεύθερο χρόνο, από τη… ρουτίνα που είχαμε φτιάξει τους προηγούμενους μήνες. Αυτή η «θλίψη της μετάβασης» είναι φυσιολογική και συχνά την κουβαλούν τόσο τα παιδιά όσο και οι γονείς.
Για τα παιδιά, η επιστροφή στο σχολείο μπορεί να σημαίνει:
- Νέα τάξη, καινούργιοι δάσκαλοι και συμμαθητές.
- Αγχος για το άγνωστο, πίεση για επίδοση ή κοινωνική αποδοχή.
- Ενθουσιασμό για το καινούργιο αλλά και φόβο ή ανησυχία.
Είναι σημαντικό να αποδεχτούμε αυτά τα συναισθήματα. Αν ένα παιδί πει «δεν θέλω να πάω σχολείο» ή «δεν μου αρέσει», δεν βοηθά να απαντήσουμε βιαστικά «μα θα δεις τους φίλους σου, θα περνάς τέλεια». Θα πρέπει να δηλώσουμε ουσιαστικά την παρουσία μας και να μπορέσουμε να συνομιλήσουμε με το παιδί. Να μείνουμε για λίγο στο δύσκολο συναίσθημα, να δείξουμε κατανόηση, να το ακούσουμε και μετά να υπενθυμίσουμε τα θετικά που έχει να φέρει η νέα χρονιά.
Για τα μικρότερα παιδιά, που δεν έχουν ακόμα την ευχέρεια έκφρασης, βοηθά το να τα παρατηρούμε. Στο παιχνίδι, στις καθημερινές τους συνήθειες. Ενα παιδί που εμφανίζει εκνευρισμό σε στιγμές που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν ευχάριστες ή που δείχνει αδιαφορία σε όλα δίνει σημάδια που μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε ως αφετηρία για συζήτηση: «Μοιάζεις λίγο κουρασμένος/η. Θέλεις να κάνουμε κάτι που σου αρέσει;»
Για τους γονείς, η επιστροφή στο σχολείο μπορεί να σημαίνει:
Λίστες με σχολικά, οργάνωση σπιτιού, ψώνια, νέες δραστηριότητες, οργάνωση καθημερινού προγράμματος. Η πίεση χρόνου είναι μεγάλη και μπορεί να γεννά και στους ενηλίκους συναισθήματα άγχους ή ανησυχίας. Η ενσυναίσθηση είναι το κλειδί: να θυμόμαστε ότι όλοι –μικροί και μεγάλοι– μπαίνουμε σε μια νέα φάση που χρειάζεται χρόνο και υπομονή.
Η σημασία των ορίων
Η μετάβαση γίνεται πιο ομαλή όταν υπάρχει ένα ξεκάθαρο πλαίσιο με όρια και κανόνες. Ορια που δεν μπαίνουν αυταρχικά, αλλά με διάλογο: Εξηγούμε γιατί είναι σημαντικά και πώς βοηθούν όλη την οικογένεια να λειτουργεί καλύτερα. Ετσι, το παιδί μαθαίνει ότι δεν έχει μόνο δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις και πως η κοινότητα –είτε είναι η οικογένεια είτε η σχολική τάξη– χρειάζεται συνεργασία και σεβασμό.
Ο καλεσμένος του επεισοδίου, κ. Κωνσταντίνος Χαραντινιώτης, σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης, δάσκαλος Mindfulness και γιόγκα και συγγραφέας βιβλίων αυτοβελτίωσης, εστίασε την προσοχή σε τρία θεμέλια για μια ομαλή επιστροφή:
Ηρεμία & ψυχραιμία
«Ας πάρουμε βαθιές ανάσες, ας ιεραρχήσουμε τις προτεραιότητές μας και ας θυμηθούμε το πιο σημαντικό: την αυτοφροντίδα». Η ηρεμία των γονιών λειτουργεί σαν σταθερή βάση. Οταν εμείς παραμένουμε ψύχραιμοι, βοηθάμε τα παιδιά να ξεκινήσουν τη νέα χρονιά χωρίς φόβο και αγωνία.
Παρουσία με ουσία
«Να είμαστε παρόντες, να δηλώνουμε ουσιαστικά την παρουσία μας και να συζητάμε με τα παιδιά μας ώστε να συνυπολογίζουμε και τις δικές τους ανάγκες, και τις δικές μας». Η καθημερινότητα δεν είναι μόνο λίστες· είναι και διάλογος, ενσυναίσθηση και κοινές αποφάσεις.
«Νησίδες καλοκαιριού» μέσα στη ρουτίνα
Μικρές ανάσες που θυμίζουν πως η ζωή δεν είναι μόνο υποχρεώσεις:
- μια ανέμελη βόλτα στην πόλη,
- πικ νικ μετά το σχολείο,
- μια ζεστή σοκολάτα για να μοιραστούμε τα νέα της ημέρας,
- ένα παζλ ή επιτραπέζιο πριν από τον ύπνο,
- ξεφύλλισμα οικογενειακών φωτογραφιών.
Δεν χρειάζεται να «μετακομίσουμε στην εξοχή» για να εντάξουμε τη φύση στην καθημερινότητά μας. Η επαφή με το φυσικό περιβάλλον είναι απαραίτητη όχι μόνο για κάθε μετάβαση και προσαρμογή, αλλά και για τη σωματική και ψυχική μας υγεία συνολικά. Αρκεί μια μικρή βόλτα στη γειτονιά, το να παρατηρήσουμε τα δέντρα στον δρόμο για το σχολείο, να καθίσουμε πέντε λεπτά στον κήπο ή να ψάξουμε μαζί για έναν σκαντζόχοιρο στο πάρκο. Αυτές οι μικρές στιγμές μας βγάζουν από τη λογική του «fight or flight» και χαρίζουν στα παιδιά και σε εμάς αληθινή ηρεμία.
Βιβλία του Κ. Χαραντινιώτη που προάγουν την αυτοβελτίωση και την αυτοφροντίδα:
- Σκέψεις
- Νοοτροπία
και τα δύο κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Πεδίο.
Βιβλία για παιδιά για Ομαλή προσαρμογή
- Γέτι – η δύναμη του ακόμη Μ. Γιώτη, εκδ. Διόπτρα
- Ενα σχολείο ταρακουνημένο, Ιρις Σαμαρτζή, Αλκηστη Χαλικιά, εκδ. Ικαρος
- Το σχολείο πάει σχολείο A. Rex – C. Robinson, εκδ. Παπαδόπουλος
- Η δασκάλα που το κεφάλι της έγινε καζάνι Σ. Μαντουβάλου, εκδ. Πατάκη
- Τικ – Τακ – Ρολόγια, ώρα για μάθημα! Α. Παπαθεοδούλου – Μ. Δεληβοριά, εκδ. Ικαρος
- Πατούσι & Τίμι – Πρώτη μέρα στο σχολείο V. Costa, εκδ. Ικαρος
- Η Ούρσουλα πάει σχολείο C. Riddell, εκδ. Πατάκη
- Οδός των Φίλων – Δεν θέλω να πάω σχολείο S. Zajden – A. Parot, εκδ. Μεταίχμιο
- Στο τικ τακ του ρολογιού Π. Στρίκου – Τομοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο
Η σχολική χρονιά δεν είναι μόνο υπόθεση των παιδιών· είναι υπόθεση ολόκληρης της οικογένειας. Και η μετάβαση θα είναι πιο ομαλή όσο πιο προετοιμασμένοι, ήρεμοι και συνδεδεμένοι νιώθουμε όλοι μαζί.
Ας χρησιμοποιήσουμε τις τελευταίες ημέρες των διακοπών για να επαναφέρουμε τη ρουτίνα με ηρεμία: να κοιμηθούμε λίγο νωρίτερα, να κάνουμε… προσομοιώσεις πρωινού ξυπνήματος, να οργανώσουμε την έξοδο για αγορά των σχολικών υλικών σε συνδυασμό με έξοδο για παγωτό ή να κλείσουμε την ημέρα με μια οικογενειακή βραδιά όπου θα δούμε ταινία ή θα παίξουμε ένα επιτραπέζιο. Οταν η προετοιμασία συνδέεται με στιγμές ζεστασιάς και χαράς, η νέα αρχή δεν μοιάζει απειλητική αλλά γεμάτη με δυνατότητες.
Ο Σεπτέμβριος θα έχει πάντα αλλαγές και αβεβαιότητες, αλλά με ενσυναίσθηση, ισορροπία και λίγες καλά επιλεγμένες στρατηγικές μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας –και τους εαυτούς μας– όχι απλώς να «βγάλουμε τη χρονιά», αλλά να βρούμε τρόπους να ανθίσουμε μέσα σε αυτήν.
Καλή σχολική χρονιά, με ηρεμία και μικρές νησίδες χαράς στην καθημερινότητα.
