Η μέθοδος Μοντεσσόρι αναπτύχθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα από τη δρα Maria Montessori, δεν αποτελεί απλώς μια εκπαιδευτική προσέγγιση, αλλά μια ολόκληρη φιλοσοφία που ενισχύει την αυτονομία, την αυτοπειθαρχία και την αγάπη για τη μάθηση. Παρότι εφαρμόζεται ευρέως σε σχολεία σε όλο τον
κόσμο, οι αρχές της μπορούν εύκολα να ενσωματωθούν και στην καθημερινή ζωή της οικογένειας, δημιουργώντας ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει τη φυσική περιέργεια του παιδιού. Οι Μαμάδες με Ρούμι είχαν την ευκαιρία να συναντήσουν τη Simone Davies, εκπαιδευτικό Μοντεσσόρι και συγγραφέα των βιβλίων «Μοντεσσόρι στο σπίτι».
Ακούστε εδώ το επεισόδιο
Η Simone Davies υποστηρίζει ότι η μέθοδος Μοντεσσόρι μπορεί να εφαρμοστεί εύκολα στο σπίτι, επιτρέποντας στα παιδιά να εξερευνούν, να μαθαίνουν και να αναπτύσσονται με τον δικό τους ρυθμό. Μέσα από δραστηριότητες που καλλιεργούν την ανεξαρτησία και ενισχύουν τον σεβασμό προς το περιβάλλον τους, τα παιδιά αποκτούν δεξιότητες ζωής και μαθαίνουν να λειτουργούν αυτόνομα σε ένα περιβάλλον που τα υποστηρίζει.
Βασικές αρχές της μεθόδου Μοντεσσόρι στο σπίτι
- Ανεξαρτησία: Δίνουμε στα παιδιά τη δυνατότητα να φροντίζουν τον
εαυτό τους, να παίρνουν πρωτοβουλίες και να αναπτύσσουν
αυτονομία. - Προσαρμοσμένο περιβάλλον: Διαμορφώνουμε το σπίτι έτσι ώστε να
ενισχύει την ανεξαρτησία των παιδιών, δημιουργώντας έναν χώρο
φιλόξενο και λειτουργικό. - Μάθηση μέσα από την πράξη: Τα παιδιά εμπλέκονται ενεργά σε
δραστηριότητες που τα βοηθούν να κατανοήσουν τον κόσμο μέσα από
εμπειρίες. - Σεβασμός στον ατομικό ρυθμό: Κάθε παιδί μαθαίνει και
αναπτύσσεται με τον δικό του ρυθμό, χωρίς πίεση ή σύγκριση. - Ισορροπία μεταξύ ελευθερίας και ορίων: Η ελευθερία επιλογής και
έκφρασης είναι ουσιαστική, αλλά πλαισιώνεται από σαφή όρια που
προσφέρουν ασφάλεια και καθοδήγηση.
Πρακτικές ιδέες για εφαρμογή της μεθόδου Μοντεσσόρι στο σπίτι
1. Δημιουργία ενός προσαρμοσμένου περιβάλλοντος
• Τοποθετήστε χαμηλά ράφια, ώστε το παιδί να μπορεί να παίρνει και να
επιστρέφει τα αντικείμενά του με ευκολία.
• Ρυθμίστε την κρεμάστρα στο ύψος του παιδιού, ώστε να μπορεί να κρεμάει
μόνο του το μπουφάν του.
• Προσθέστε ένα σκαμνάκι στην είσοδο, για να κάθεται όταν φοράει ή βγάζει
τα παπούτσια του.
• Ενα οργανωμένο περιβάλλον ενθαρρύνει την αυτονομία και βοηθά τα παιδιά
να αισθάνονται ικανά μέσα στον χώρο τους.
2. Προώθηση της αυτονομίας
• Ενα μικρό δοχείο με νερό και ένα ποτήρι επιτρέπει στο παιδί να σερβίρεται
μόνο του.
• Τοποθετήστε ένα πανάκι δίπλα στο ποτήρι, ώστε να μπορεί να σκουπίσει αν χυθεί νερό.
• Παράσχετε μια μικρή σκούπα ή σφουγγάρι για να ενισχύσετε την αίσθηση
ευθύνης και τη συμμετοχή του στη φροντίδα του χώρου.
3. Συμμετοχή στις καθημερινές δραστηριότητες
• Ενθαρρύνετε το παιδί να συμμετέχει στην κουζίνα, καθαρίζοντας λαχανικά ή
ανακατεύοντας ζύμες.
• Μάθετέ του να στρώνει το τραπέζι και να καθαρίζει το πιάτο του μετά το φαγητό.
• Δώστε του απλές αρμοδιότητες στο σπίτι, όπως το να τακτοποιεί τα παιχνίδια του ή να βοηθά στο πλύσιμο λαχανικών.
4. Περιορισμός της υπερβολικής πληροφόρησης
• Επιλέξτε λιγότερα, αλλά ποιοτικά παιχνίδια, ώστε να αποφεύγεται το χάος και η υπερδιέγερση.
• Εφαρμόστε την αρχή του «less is more», προσφέροντας στο παιδί ένα ήρεμο και συγκροτημένο περιβάλλον.
• Ενισχύστε τη συγκέντρωσή του μέσα από δραστηριότητες που απαιτούν χρόνο και υπομονή, όπως παζλ, κατασκευές ή ανάγνωση βιβλίων.
5. Οθόνες και τεχνολογία
• Η χρήση της τεχνολογίας πρέπει να είναι περιορισμένη και στοχευμένη, προσαρμοσμένη στην ηλικία του παιδιού.
• Ενθαρρύνετε την αναζήτηση γνώσεων μέσα από τη βιβλιοθήκη, την εξερεύνηση στη φύση ή τη συζήτηση με άλλους ανθρώπους, αντί της αποκλειστικής χρήσης διαδικτυακών πηγών.
• Οι γονείς δίνουν το παράδειγμα: αντί να είναι διαρκώς στο κινητό, μπορούν να δείχνουν ενδιαφέρον και προσοχή στο παιδί τους.
6. Ισορροπία ελευθερίας και ορίων
• Η ελευθερία δεν σημαίνει ασυδοσία· τα παιδιά χρειάζονται όρια για να νιώθουν ασφάλεια και σταθερότητα.
• Οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν την ανεξαρτησία των παιδιών, αλλά πάντα μέσα σε ένα πλαίσιο που καλλιεργεί την ενσυναίσθηση, τον σεβασμό και την
υπευθυνότητα.
Η καθημερινότητα στο σπίτι μπορεί να γίνει μια πολύτιμη ευκαιρία για τα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητες αυτονομίας και υπευθυνότητας μέσα από δραστηριότητες που ενισχύουν τη φροντίδα του εαυτού τους, των άλλων και του περιβάλλοντος. Από μικρές δουλειές, όπως το πλύσιμο των χεριών, το βούρτσισμα των δοντιών και το ντύσιμο, μέχρι πιο σύνθετες δραστηριότητες, όπως το στρώσιμο του κρεβατιού, η τακτοποίηση των παιχνιδιών ή η ανακύκλωση, τα παιδιά μαθαίνουν να συμμετέχουν ενεργά στη ζωή του σπιτιού.
Στην κουζίνα, μπορούν να βοηθήσουν στο στρώσιμο του τραπεζιού, να γεμίσουν μόνα τους με νερό το ποτήρι ή να πλύνουν πιάτα.
Στη γενικότερη φροντίδα του σπιτιού μπορούν να σκουπίσουν, να ξεσκονίσουν ή να ποτίσουν τα φυτά. Παράλληλα, η ενασχόληση με τη φύση, όπως το πότισμα των φυτών, το μάζεμα φύλλων ή μια βόλτα με τον σκύλο υπό την επίβλεψη ενός γονέα, καλλιεργεί την επαφή τους με το περιβάλλον. Η αλληλεπίδραση με τα κατοικίδια, η βοήθεια προς ένα μικρότερο αδερφάκι ή η ανάπτυξη καλών τρόπων είναι εξίσου σημαντικές πτυχές της καθημερινής ζωής, καθώς διδάσκουν στα παιδιά την έννοια της φροντίδας και της συνύπαρξης.
Ολες αυτές οι δραστηριότητες δεν είναι μόνο πρακτικές δεξιότητες, αλλά και τρόποι για τα παιδιά να αισθάνονται χρήσιμα, ικανά και υπεύθυνα, ενώ παράλληλα χτίζουν την αυτοπεποίθησή τους μέσα από την ενεργό συμμετοχή στην οικογενειακή ζωή.
Τα βιβλία που στάθηκαν αφορμή για τη συζήτηση με τη Simone Davies είναι:
Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μωρό (0-12 μηνών), Simone Davies, Junnifa Uzodike
Μοντεσσόρι στο σπίτι με το παιδί (3-12 ετών), Simone Davies
Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μικρό παιδί (1-3 ετών), Simone Davies, Junnifa Uzodike.
Και τα τρία βιβλία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο
Η μέθοδος Μοντεσσόρι δεν είναι απλώς μια εκπαιδευτική προσέγγιση, αλλά ένας τρόπος ζωής που μπορεί να ενσωματωθεί φυσικά στην καθημερινότητα της οικογένειας. Δεν απαιτεί ένα τέλεια οργανωμένο σπίτι ούτε αυστηρή προσήλωση σε κανόνες. Αντίθετα, μικρές και απλές αλλαγές αρκούν για να καλλιεργήσουν την αυτονομία, τη δημιουργικότητα και την αυτοπεποίθηση των παιδιών.
Οπως τονίζει και η Simone Davies, η Μοντεσσόρι δεν είναι μια άκαμπτη μέθοδος, αλλά μια φιλοσοφία που στηρίζει τα παιδιά στο να εξελιχθούν σε ανεξάρτητους, υπεύθυνους και ευτυχισμένους ανθρώπους.
