Ψωνίζουν μόνο τα απαραίτητα, αγοράζουν φθηνότερα προϊόντα, περιμένουν τις προσφορές, δεν μένουν πιστοί σε μια μάρκα όταν αυτή πλέον δεν είναι συμφέρουσα και προτιμούν ξανά, αυτή τη φορά όχι λόγω υποχρεωτικού lockdown, τη διασκέδαση στο σπίτι. Πρόκειται για τις βασικότερες τάσεις στην καταναλωτική συμπεριφορά των Ελλήνων, οι οποίοι για μια ακόμη χρονιά αισθάνονται πιεσμένοι οικονομικά, παρά τους ικανοποιητικούς ρυθμούς ανάπτυξης που σημειώνει η χώρα και τις αυξήσεις σε μισθούς. Ακόμη κι αν στη φετινή έρευνα της EY Future Consumer Index 2025 υπάρχουν ενδείξεις αποσυμπίεσης των καταναλωτών σε σύγκριση με τα δύο προηγούμενα χρόνια, ο παρατεταμένος υψηλός πληθωρισμός και το δύσκολο και κυρίως απρόβλεπτο πλέον μακροοικονομικό περιβάλλον παγιώνουν καταναλωτικές συμπεριφορές που δηλώνουν συγκράτηση και σε καμία περίπτωση ευημερία.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τη φετινή μεγάλη έρευνα της ΕΥ, το 56% των ερωτηθέντων (έναντι 60% το 2024) απάντησε ότι ξοδεύει λιγότερα χρήματα σε προϊόντα που δεν θεωρούνται πρώτης ανάγκης (όπως καλλυντικά, μόδα, είδη σπιτιού), κάτι άλλωστε που επιβεβαιώνεται και από τους τζίρους στο λιανεμπόριο –πλην σούπερ μάρκετ– τους τελευταίους μήνες. Το 43% δηλώνει ότι αγοράζει μόνο τα απαραίτητα, ενώ ένας στους τρεις αλλάζει τις μάρκες που αγόραζε πριν για να μειώσει τα έξοδά του, στρεφόμενος προφανώς προς πιο φθηνές εναλλακτικές. Πάνω από ένας στους τέσσερις αγοράζει περισσότερα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, ενώ το 23% αδυνατεί να καλύψει μια έκτακτη δαπάνη ύψους 500 ευρώ χωρίς δανεισμό ή βοήθεια από τρίτους. Χαμηλότερο σε σχέση με πέρυσι (21% το 2024), αλλά όχι ευκαταφρόνητο (15%) είναι το ποσοστό των ερωτηθέντων που δηλώνει δυσκολία να ανταποκριθεί στα βασικά έξοδα, όπως είναι αυτά για διατροφή, στέγαση και υγειονομική περίθαλψη, ενώ μόλις ένα 3% απαντάει ότι δεν ανησυχεί για την οικονομική του κατάσταση.
Η τάση περιορισμού των καταναλωτικών δαπανών για ορισμένες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται ότι θα συνεχιστεί και το επόμενο διάστημα. Συγκεκριμένα, τα υψηλότερα επίπεδα περιορισμένης κατανάλωσης κατά το επόμενο τετράμηνο (σε ποσοστά που κυμαίνονται περί του 70%-80%) αφορούν, κατά κύριο λόγο, προϊόντα μη βασικής κατανάλωσης, όπως πολυτελείας ή διαρκή αγαθά, δαπάνες αναψυχής, όπως φαγητό από έξω, αλκοολούχα ποτά ή ψυχαγωγικές δραστηριότητες εκτός σπιτιού, αλλά και μικρές προσωπικές απολαύσεις μικρότερου κόστους, όπως πρόχειρα γεύματα, σνακ ή δώρα για τρίτους – φιλανθρωπικές δωρεές. Από την άλλη, η ανάγκη φροντίδας της οικογένειας, αλλά και της σωματικής και ψυχικής υγείας, έχει ως συνέπεια να δηλώνουν οι καταναλωτές ότι θα αυξήσουν τις δαπάνες τους το επόμενο τετράμηνο για συνδρομή σε γυμναστήρια, εξοπλισμό άθλησης – άσκησης, ρούχα και υποδήματα, για διακοπές και ταξίδια αναψυχής, αλλά και για βασικά τρόφιμα. Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι το μότο «σπίτι μου σπιτάκι μου» ή αγγλιστί «home sweet home» επιστρέφει δριμύτερο ως τάση, αυτή τη φορά όχι ως επιβεβλημένο από την πολιτεία, όπως την περίοδο της πανδημίας, αλλά υπαγορευμένο από την οικονομική στενότητα των νοικοκυριών. Συνολικά, σήμερα, σχεδόν ένας στους δύο καταναλωτές εκτιμά ότι στο μέλλον θα περνάει σημαντικά περισσότερο χρόνο στο σπίτι (47%), εκτίμηση που αυξάνεται σημαντικά διαχρονικά (41% το 2024 και 29% το 2023). Μάλιστα, η αντίληψη αυτή αφορά όλες τις ηλικίες, ακόμη και τους νεότερους, τη λεγόμενη Gen Z (42%). Το 40% των ερωτώμενων σκοπεύει να διασκεδάζει περισσότερο στο σπίτι, ενώ ένα ακόμη υψηλότερο ποσοστό (49%, από 50% πέρυσι και 39% το 2023) δηλώνει ότι στο μέλλον θα μαγειρεύει περισσότερο στο σπίτι.
Κρίσιμο ρόλο, τέλος, στις επιλογές των καταναλωτών –και ίσως πολύ περισσότερο σε σχέση με το παρελθόν, καθώς τα χρήματα έχουν άλλη αξία και η κόπωση από τις διαδοχικές κρίσεις είναι συσσωρευμένη– διαδραματίζει το επίπεδο της εξυπηρέτησης. Η έρευνα της ΕΥ έρχεται να επιβεβαιώσει την αποτυχία των αυτοματοποιημένων απαντήσεων από ψηφιακούς βοηθούς, ειδικά μετά το στάδιο της αγοράς, με τους καταναλωτές να επιθυμούν η «after sales» εξυπηρέτηση να προέρχεται από ανθρώπους.
