Τουλάχιστον 57% περισσότερο κόστισε η κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Πάτρας – Πύργου. Αυτό, χωρίς να συνυπολογιστούν οι επιπρόσθετες εργασίες, λ.χ. αντιπλημμυρικά έργα, που ζήτησε το Δημόσιο από την κοινοπραξία, η αναβάθμιση των στηθαίων, οι αρχαιολογικές εργασίες και άλλα. Ο δρόμος παραδόθηκε χθες σε κυκλοφορία, ωστόσο απομένουν επιμέρους εργασίες που θα ολοκληρωθούν τον Φεβρουάριο, ενώ οι δύο σταθμοί αυτοκινήτων (ΣΕΑ) θα ολοκληρωθούν αργότερα μέσα στο 2026.
Tο έργο έπρεπε να παραδοθεί τμηματικά τον Μάρτιο (τα πρώτα 65 χλμ.) και τον Ιούλιο (τα επόμενα 10 χλμ.) του 2025.
Χθες παραδόθηκαν σε κυκλοφορία τα τελευταία 10 χιλιόμετρα του οδικού άξονα Πάτρας – Πύργου, από το Μιντιλόγλι έως τα Καμίνια. Ετσι πλέον έχει παραδοθεί σε λειτουργία ολόκληρος ο άξονας των 75 χλμ., που θα έχει κοινή διαχείριση από την Ολυμπία Οδό με τον οδικό άξονα Ελευσίνας – Κορίνθου – Πάτρας. Με τον νέο αυτοκινητόδρομο, η διαδρομή από την Αθήνα έως τον Πύργο θα διανύεται πλέον σε 2 ώρες και 45 λεπτά, ενώ η διαδρομή Πάτρας – Πύργου σε 40 λεπτά. Επιπλέον, αναβαθμίζεται το επίπεδο ασφάλειας καθώς ο νέος άξονας έχει δύο λωρίδες κυκλοφορίας συν λωρίδα έκτακτης ανάγκης (ΛΕΑ) ανά κατεύθυνση και διαχωριστικό στο κέντρο, έναντι της «καρμανιόλας» που προϋπήρχε και στην οποία συνέβαινε κάθε έτος μεγάλος αριθμός τροχαίων δυστυχημάτων.
Το έργο πάντως δεν κατάφερε να ξεφύγει από τον «κανόνα» των συμβάσεων παραχώρησης, παρουσιάζοντας σημαντική απόκλιση ανάμεσα στον αρχικό και τον τελικό προϋπολογισμό, καθώς και το χρονοδιάγραμμα.
Τα οικονομικά ζητήματα, αλλά και η ημερομηνία παράδοσης του έργου διευθετήθηκαν με τη «Συμφωνία για την Ενωρίτερη Παράδοση του Τμήματος Πάτρας – Πύργου», η οποία υπεγράφη μόλις τον περασμένο Απρίλιο (11.4.2025) ανάμεσα στον υπουργό Υποδομών Χρίστο Δήμα, την κατασκευαστική κοινοπραξία («Απιον Κλέος») και τον παραχωρησιούχο (Ολυμπία Οδός).
Με τη συμφωνία έκλεισαν θέματα αποζημιώσεων από το Δημόσιο προς τους ιδιώτες, δόθηκε «πριμ επιτάχυνσης» για την παράδοση του έργου τρεις μήνες νωρίτερα και διευκρινίστηκε ποιες εργασίες θα τελειώσουν μετά. Πιο συγκεκριμένα:
Ο αρχικός προϋπολογισμός του έργου ήταν 216,62 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα, το έργο έπρεπε να παραδοθεί τμηματικά τον Μάρτιο (τα πρώτα 65 χλμ.) και τον Ιούλιο (τα επόμενα 10 χλμ.) του 2025. Ομως μια σειρά από καθυστερήσεις για τις οποίες το Δημόσιο ανέλαβε την ευθύνη (συγκεκριμένα στην περιοχή της Γαστούνης και της ΒΙΠΕ Πάτρας) επιβράδυναν την εκτέλεση του έργου, μεταθέτοντας την παράδοσή του τον Οκτώβριο του 2025 και τον Φεβρουάριο του 2026.
Με τη συμφωνία που υπεγράφη τον Απρίλιο, το Δημόσιο δέχθηκε να καταβάλει αποζημιώσεις 98 εκατ. ευρώ στην «Απιον Κλέος», εκ των οποίων τα 26,8 εκατ. (συν ΦΠΑ 6,4 εκατ. ευρώ) ήταν «δαπάνη επιτάχυνσης» ώστε να παραδοθεί το έργο τρεις μήνες νωρίτερα. Επίσης, κατέβαλε 53,1 εκατ. ευρώ ως αποζημίωση για το επιπρόσθετο κόστος που είχε δημιουργήσει στο έργο ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι συνέπειές του (η «Απιον Κλέος» είχε ζητήσει 129,8 εκατ. ευρώ). Το κόστος αυτό επιβάρυνε το Δημόσιο λόγω απόφασης που έλαβε το διαιτητικό δικαστήριο (να σημειωθεί ότι το Δημόσιο δεν έχει κερδίσει ποτέ, σε καμία οδική ή άλλη παραχώρηση, διαφορά που οδηγήθηκε στη διαιτησία).
Με την ίδια συμφωνία, αποζημίωση έλαβε και η Ολυμπία Οδός, 25,64 εκατ. ευρώ. Ο παραχωρησιούχος αποζημιώθηκε για απώλεια εσόδων από τα διόδια και τα ΣΕΑ λόγω της καθυστέρησης στην παράδοση του έργου. Συνολικά, το Δημόσιο με τη συμφωνία αυτή κατέβαλε 123,64 εκατ. ευρώ σε αποζημιώσεις στις δύο κοινοπραξίες, ανεβάζοντας το κόστος του έργου στα 340,27 εκατ. ευρώ (+57%). Ολα αυτά χωρίς να συνυπολογιστούν το κόστος της αναβάθμισης των στηθαίων ασφαλείας (περίπου 15 εκατ. ευρώ επιπλέον), το κόστος της μεταστέγασης των οικισμών Ρομά στον Δήμο Δυτικής Αχαΐας και στα Βραχναίικα (περίπου 16,87 εκατ. ευρώ επιπλέον), το κόστος των αρχαιολογικών εργασιών, του τεχνικού και νομικού συμβούλου που προσέλαβε το υπουργείο Υποδομών, των απαλλοτριώσεων και άλλα. Να σημειωθεί τέλος ότι το Δημόσιο έχει αναθέσει επιπρόσθετα (εκτός της σύμβασης) έργα 68 εκατ. ευρώ στην Ολυμπία Οδό, αντιπλημμυρικά και έργα τοπικής οδοποιίας. Τι απομένει να ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο; Η ολοκλήρωση των σκελετών των κτιρίων των δύο ΣΕΑ, τα οποία στη συνέχεια θα μισθωθούν από την Ολυμπία Οδό με υποχρέωση του αναδόχου την ολοκλήρωση των κτιρίων (εκτιμάται ότι θα χρειαστούν 6 μήνες επιπλέον από την υπογραφή σύμβασης). Επίσης, το κτίριο των διοδίων της Πάτρας, η έξοδος Κυλλήνης (3,5 χλμ.) και έργα στο παράπλευρο δίκτυο.
Να σημειωθεί ότι το τμήμα Πάτρας – Πύργου περιλαμβανόταν αρχικά στη σύμβαση παραχώρησης Ελευσίνας – Κορίνθου – Πάτρας και μάλιστα μέχρι την Τσακώνα. Πρώτα «κόπηκε» λόγω απόφασης του ΣτΕ το τμήμα Πύργου – Τσακώνας, καθώς διερχόταν μέσα από τον υγρότοπο του Καϊάφα. Κατόπιν «κόπηκε» το τμήμα Πάτρας – Πύργου με τη συμφωνία επανεκκίνησης των έργων το 2018. Επί ΣΥΡΙΖΑ ο τότε υπουργός Χρήστος Σπίρτζης «σαλαμοποίησε» το έργο σε οκτώ τμήματα, εκ των οποίων τα μισά κατακυρώθηκαν σε εταιρεία συμφερόντων Καλογρίτσα. Τα έργα δεν ξεκίνησαν ποτέ και οι συμβάσεις ακυρώθηκαν το 2019. Κατόπιν εξασφαλίστηκε η συναίνεση της Ε.Ε. για την απευθείας ανάθεση του έργου στην Ολυμπία Οδό, δυνατότητα που έδινε η αναθεωρημένη σύμβαση του 2013.
