Δεκαπέντε χρόνια μετά το ξέσπασμα της μεγάλης δημοσιονομικής κρίσης, η Ελλάδα εξακολουθεί να παλεύει με τις «σκιές» του παρελθόντος, καθώς παρά τη σημαντική ανάκαμψη της τελευταίας δεκαετίας και τους πανηγυρικούς τόνους για επιστροφή στην ανάπτυξη, το πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών παραμένει καθηλωμένο κατά 15% χαμηλότερα από τα προ κρίσης επίπεδα. Η νέα μελέτη του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦίΜ) αποκαλύπτει ότι, ενώ οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες που βίωσαν την προηγούμενη δεκαετία, σε διαφορετικό βαθμό, οικονομικές, δημοσιονομικές και χρηματοπιστωτικές κρίσεις έχουν πλέον υπερκαλύψει τις απώλειες στα εισοδήματα που επέφερε η λιτότητα, η Ελλάδα –μαζί με την Ιταλία– συνεχίζει να παλεύει για την… επιστροφή στο 2009.
Το νέο policy brief του ΚΕΦίΜ, που υπογράφουν οι Νίκος Ρώμπαπας και Κωνσταντίνος Σαραβάκος, επισημαίνει πως από το 2015 η Ελλάδα καταγράφει δυναμικές αυξήσεις στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και μάλιστα υψηλότερες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Συγκεκριμένα, από το 2015 και μέχρι το 2024, η αύξηση στην Ελλάδα φθάνει στο 21%, ενώ στην Ε.Ε.-27 στο 12%. Αυτό σημαίνει ότι, μέσα σε αυτή τη δεκαετία, υπήρξε μια σχετική σύγκλιση με τον ευρωπαϊκό ρυθμό, ωστόσο, η σημαντική αυτή αύξηση οφείλεται και στην τεράστια συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος, της τάξης του 25%, που σημειώθηκε κατά την τριετία 2010-2013. Ετσι, το εισόδημα των Ελλήνων το 2024 παραμένει κατά 4% χαμηλότερο σε σύγκριση με το 2010.
Την ίδια περίοδο, η Ε.Ε.-27 έχει καταγράψει αύξηση περίπου 16%. Η απόκλιση είναι μεγάλη, ενώ εάν ιδωθεί σε βάθος είκοσι χρόνων, από το 2004 μέχρι το 2024, η Ελλάδα ακόμη υπολείπεται κατά περίπου 5%, ενώ η αύξηση στην Ε.Ε. φτάνει στο 22%. Η απόσταση αυτή δείχνει ότι η Ελλάδα δεν έχει ανακτήσει τη συσσωρευμένη απώλεια της κρίσης, παρά τη βελτίωση που έχει σημειωθεί μετά την έξοδο από τα μνημόνια, αναφέρουν οι μελετητές του Κέντρου.
Αναλυτικά, τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης είναι:
• Στην 20ετία 2004-2024, Ελλάδα και Ιταλία είναι οι μόνες από τις έξι υπό εξέταση χώρες που δεν έχουν επανέλθει στα επίπεδα πριν από το ξέσπασμα της κρίσης.
• Το 2024, το πραγματικό εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών παραμένει κατά 15% χαμηλότερο από αυτό του 2009.
• Σε σύγκριση με το 2012, το πραγματικό εισόδημα στην Ελλάδα έχει αυξηθεί 22,7%, επίδοση υψηλότερη από τον μέσο όρο της Ε.Ε.-27. Σε σχέση με το 2015 καταγράφει, μάλιστα, μία από τις υψηλότερες αυξήσεις στις χώρες της κρίσης, 23,5%.
• Σε σχέση με το 2019, η Ελλάδα εμφανίζει τη μεγαλύτερη άνοδο εισοδήματος (+14,3%) ανάμεσα σε όλες τις χώρες της κρίσης.
• Η μεγάλη άνοδος μετά το 2015 και εφεξής οφείλεται εν μέρει στην πολύ μεγάλη συρρίκνωση των εισοδημάτων κατά την περίοδο 2010-2013, όταν το πραγματικό εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών είχε μειωθεί κατά 34%.
• Σε σύγκριση με το 2009, η εξέλιξη του πραγματικού εισοδήματος για την Ιρλανδία ήταν στο +21%, για την Πορτογαλία στο +16%, για την Κύπρο +14% και για την Ισπανία +6,5%. Στον αντίποδα, στην Ιταλία ήταν στο –0,7% και στη χώρα μας στο –15%.
