ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Σχεδόν τρεις μήνες μετά την επίσκεψη του επιτρόπου Εσωτερικών Υποθέσεων και Μεταναστευτικής Πολιτικής Μάγκνους Μπρούνερ στη Λιβύη και το πρωτοφανές διπλωματικό επεισόδιο, που δεν επέτρεψε την ολοκλήρωση της επίσκεψης στα ανατολικά της χώρας, στις Βρυξέλλες αναμένονται σήμερα δύο αντιπροσωπείες από τη βορειοαφρικανική χώρα για «τεχνικές συνομιλίες» με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας στο μεταναστευτικό.
Η μια αντιπροσωπεία αποτελείται από αξιωματούχους από την αναγνωρισμένη διεθνώς κυβέρνηση της Τρίπολης και η δεύτερη από αξιωματούχους που προέρχονται από τη Βεγγάζη. Αρμόδιος εκπρόσωπος της Κομισιόν διευκρίνισε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που διεξάγονται τέτοιου είδους συνομιλίες σε τεχνικό επίπεδο, καθώς στόχος είναι η επίτευξη συνεργασίας, ειδικά με μια χώρα με αυτές τις πολιτικές ιδιαιτερότητες. Ο ίδιος ο Αυστριακός επίτροπος, που εκδιώχθηκε ως «ανεπιθύμητο πρόσωπο» από αξιωματούχους στη Βεγγάζη τον περασμένο Ιούλιο, έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι δεν μπορεί να αγνοηθεί η συνεργασία και με αυτή την κυβέρνηση.
Αν και η πραγματοποίηση νέας, παρόμοιας, αποστολής στη Βεγγάζη δεν προβλέπεται –τουλάχιστον σύντομα–, αρμόδιες πηγές δίνουν έμφαση στις σημερινές συνομιλίες, που θα έχουν μάλιστα τριήμερη διάρκεια, μεταξύ των δύο αντιπροσωπειών με την αρμόδια διεύθυνση της Κομισιόν (DG Home). Προηγούμενες παρόμοιες διαβουλεύσεις στις Βρυξέλλες έγιναν τον περασμένο Φεβρουάριο.
Ο στόχος της ενίσχυσης της συνεργασίας με τη Λιβύη είναι, πάντως, διττός: περιορισμός της «εργαλειοποίησης» των μεταναστών από τρίτους παράγοντες (ο αρμόδιος επίτροπος, πάντως, έχει «δείξει» ξεκάθαρα τη Ρωσία πίσω από αυτή την «εργαλειοποίηση»), αλλά και ο έλεγχος των αναχωρήσεων, κυρίως από τα ανατολικά της χώρας.
Αλλωστε, ο διάδρομος της κεντρικής Μεσογείου παραμένει ο μόνος με αυξημένες μεταναστευτικές ροές προς την Ε.Ε. Σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία που δημοσίευσε ο Frontex την περασμένη Παρασκευή, αν και καταγράφεται για το εννεάμηνο του έτους (περίοδος Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2025) συνολική μείωση των παράτυπων αφίξεων κατά 22% στην Ε.Ε. σε σύγκριση με το 2024, ωστόσο από τον διάδρομο κεντρικής Μεσογείου έχει καταγραφεί σχεδόν το 40% των παράτυπων αφίξεων (συνολικά 50.900), ενώ ο αντίστοιχος της ανατολικής κατέγραψε μείωση 22% με 33.200 αφίξεις. Σε κάθε περίπτωση, η Λιβύη είναι το βασικό σημείο παράτυπων αναχωρήσεων (συνολική αύξηση 50%) τόσο μέσω του κεντρικού όσο και μέσω του ανατολικού διαδρόμου, δηλαδή προς την Κρήτη, όπου κατεγράφη αύξηση 280% σε σύγκριση με το 2024.
Ο στόχος της ενίσχυσης της συνεργασίας είναι διττός: περιορισμός της «εργαλειοποίησης» των μεταναστών από τρίτους παράγοντες και έλεγχος των ανα- χωρήσεων, κυρίως από τα ανατολικά της Λιβύης.
Με δεδομένη τη συνεχιζόμενη μεταναστευτική «πίεση», που δέχεται π.χ. η Ελλάδα αλλά και η Ιταλία, ξεχωριστό ενδιαφέρον θα έχει σήμερα η συνεδρίαση των αρμόδιων υπουργών της Ε.Ε. στο Λουξεμβούργο, καθώς ένα από τα ζητήματα που θα απασχολήσουν είναι και η επικείμενη πρόταση της Κομισιόν για τη λεγόμενη «δεξαμενή αλληλεγγύης» (solidarity pool).
Η δεξαμενή θα αποτελεί, ουσιαστικά, «εργαλείο» αξιολόγησης στο πλαίσιο του «μηχανισμού αλληλεγγύης» του νέου Συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο, που αναμένεται να εφαρμοστεί από τον Ιούνιο του 2026, εξηγούν στην «Κ» αρμόδιες πηγές.
Θα κατηγοριοποιούνται δηλαδή οι χώρες που δέχονται μεγαλύτερη μεταναστευτική «πίεση», όπως π.χ. η Ελλάδα και η Ιταλία, μέσω των αριθμών που έχουν δεχθεί και θα προτείνονται αντιστοίχως τρόποι που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την «αλληλεγγύη» των άλλων κρατών- μελών: είτε με οικονομική βοήθεια είτε με μετακινήσεις μεταναστών – προσφύγων είτε με άλλους τρόπους, δεδομένης της συνεχιζόμενης άρνησης της Πολωνίας και της Ουγγαρίας να μετάσχουν στον μηχανισμό. Η πρόταση της Κομισιόν αναμένεται να υιοθετηθεί επισήμως τον Δεκέμβριο.
Εθελοντικές επιστροφές
Σημαντικό θέμα στη σημερινή ατζέντα θα είναι και οι εθελοντικές επιστροφές προσφύγων στη Συρία. Η Δανία, που κατέχει την προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. αυτό το εξάμηνο, ήδη προωθεί πρόγραμμα παροχής 80.000 ευρώ σε οικογένειες της Συρίας, ώστε να επιστρέψουν. Ωστόσο, αρκετά κράτη- μέλη, όπως η Ελλάδα, διατηρούν επιφυλάξεις ως προς το εάν το νέο καθεστώς στη Δαμασκό μπορεί να εξασφαλίσει ασφαλείς συνθήκες επιστροφής των προσφύγων. Η χώρα μας, όμως, είναι υπέρ των αναγκαίων επιστροφών εκείνων που έχουν καταδικαστεί για ποινικά αδικήματα.
