Οι τιμές του χρυσού ξεπέρασαν τις 4.000 δολάρια η ουγγιά για πρώτη φορά στην ιστορία, συνεχίζοντας το ράλι που ξεπερνάει το 50% μέχρι στιγμής φέτος, οδεύοντας έτσι στη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση από το 1979, όταν το πετρελαϊκό σοκ εκείνης της χρονιάς οδήγησε σε τεράστια αύξηση του πληθωρισμού.
Οι κεντρικές τράπεζες και οι θεσμικοί επενδυτές είναι οι κύριοι «υπεύθυνοι» αυτής της ιστορικής στροφής προς την ασφάλεια, με μία βασική αιτία για τη… μανία του χρυσού να αποτελεί η πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ. Οπως σχολιάζουν οικονομολόγοι, η «εκρηκτική» πορεία του χρυσού σηματοδοτεί τη φθίνουσα εμπιστοσύνη των επενδυτών στις ΗΠΑ.
Ειδικότερα, το ράλι του πολύτιμου μετάλλου φέτος έχει υποστηριχθεί από ένα «κοκτέιλ» παραγόντων, όπως η γεωπολιτική αβεβαιότητα, η επιθετική εμπορική πολιτική Τραμπ, η αποδυνάμωση του δολαρίου, οι προσδοκίες για περαιτέρω μειώσεις των επιτοκίων από τη Fed, οι απειλές σχετικά με την ανεξαρτησία της Fed, οι συνεχιζόμενες αγορές από τις κεντρικές τράπεζες και η πρόσφατα ενισχυμένη ζήτηση από τα διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια – ETFs, ενισχύοντας έτσι τον ρόλο του χρυσού ως ασφαλούς καταφυγίου.
Η πρόσφατη εκτόξευση του χρυσού τροφοδοτήθηκε και από την αυξημένη αβεβαιότητα για την οικονομία των ΗΠΑ, καθώς το κλείσιμο (shutdown) της κυβέρνησης συνεχίζεται για δεύτερη εβδομάδα. «Για τον υπόλοιπο κόσμο, μετατρέπουμε τα εργαλεία της οικονομικής πολιτικής σε όπλα», σημείωσε ο οικονομολόγος Μοχάμεντ Ελ Εριάν. «Η ανησυχία είναι ότι σιγά σιγά, με την πάροδο του χρόνου, το ράλι του χρυσού αρχίζει να υποδηλώνει μια διαβρωμένη πίστη στο “τι κάνει τις ΗΠΑ ξεχωριστές”», πρόσθεσε.
Και οι λόγοι του ράλι δεν σταματούν εκεί. Οι πολιτικές αναταραχές στη Γαλλία και στην Ιαπωνία, που τροφοδοτούν δημοσιονομικές ανησυχίες, έχουν επίσης ενισχύσει τον χρυσό και τη στροφή προς «ασφαλή επενδυτικά καταφύγια».
Από το 2024
Οι τιμές του χρυσού άρχισαν να αυξάνονται απότομα το 2024, καθώς οι κεντρικές τράπεζες και οι επενδυτές στράφηκαν στο πολύτιμο μέταλλο εν μέσω αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων και παγκόσμιας οικονομικής αβεβαιότητας. Το φετινό εκρηκτικό ράλι του χρυσού, που αγγίζει το 54%, ακολουθεί την αύξηση κατά 27% που σημείωσε η τιμή του το 2024 και την άνοδο κατά 13% το 2023, με την όρεξη των επενδυτών για το πολύτιμο μέταλλο να συνεχίζει ακόρεστη και σε ρυθμούς-ρεκόρ.
Η επιστροφή των εισροών στα ETFs των ανεπτυγμένων αγορών για πρώτη φορά ύστερα από πολλά χρόνια συνεχών εκροών είναι επίσης μεταξύ των παραγόντων που ενισχύουν αυτό το ράλι, όπως επισημαίνει η Deutsche Bank. Μέχρι στιγμής φέτος, οι εισροές σε ETFs χρυσού έχουν αγγίξει το ρεκόρ των 64 δισ. δολ., με τα 17,3 δισ. δολ. από αυτά να σημειώνονται μόνο τον Σεπτέμβριο. Αυτή είναι μια δραματική «στροφή» σε σχέση με τις εκροές συνολικού ύψους 23 δισ. δολ. που καταγράφηκαν το διάστημα 2021-2024, σύμφωνα με υπολογισμούς του Παγκοσμίου Συμβουλίου Χρυσού. Και κατά τους αναλυτές, το ενδιαφέρον των θεσμικών για τον χρυσό μόλις που έχει ξεκινήσει.
Το φετινό «χρυσό» ράλι αγγίζει το 54%, ενώ έχει ήδη προηγηθεί αύξηση 27% το 2024 και άνοδος 13% το 2023.
Οι μεγάλοι αγοραστές
Την ίδια στιγμή, οι κεντρικές τράπεζες συνεχίζουν να είναι μεγάλοι αγοραστές χρυσού. Με την ανησυχία για τον πληθωρισμό, την επιδείνωση της δημοσιονομικής υγείας των ΗΠΑ, την ανεξαρτησία της Fed και τη γεωπολιτική αστάθεια εγείρονται ερωτήματα σχετικά με τη σταθερότητα των μακροπρόθεσμων ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου, που παραδοσιακά αποτελούν το ασφαλέστερο περιουσιακό στοιχείο στον κόσμο. Ο χρυσός ξεπέρασε πρόσφατα το ευρώ και έγινε το δεύτερο μεγαλύτερο παγκόσμιο αποθεματικό περιουσιακό στοιχείο μετά το δολάριο ΗΠΑ και, για πρώτη φορά από το 1996, ο χρυσός αντιπροσωπεύει μεγαλύτερο μερίδιο των αποθεματικών των κεντρικών τραπεζών από τα ομόλογα του Δημοσίου.
Τα παγκόσμια αποθέματα χρυσού των κεντρικών τραπεζών έχουν αυξηθεί σε ένα πρωτοφανές ποσό ύψους 4,8 τρισ. δολ. (36.360 τόνοι) σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Παγκοσμίου Συμβουλίου Χρυσού, αυξημένα κατά 38% από το τέλος του 2024, καθώς οι τιμές-ρεκόρ τροφοδότησαν μια ιστορική αναπροσαρμογή των θέσεων των κεντρικών τραπεζών.
Οι ΗΠΑ παραμένουν ο μεγαλύτερος κάτοχος χρυσού στον κόσμο με 8.133 τόνους (το 78% των συνολικών αποθεματικών τους) και ακολουθούν η Γερμανία, η Ιταλία και η Γαλλία, που κατέχουν μεταξύ 2.400 και 3.350 τόνων, ενώ πέμπτη είναι η Ρωσία με 2.327 τόνους. Ενδεικτικά, η Ελλάδα έχει 114,68 τόνους χρυσού (62% των συνολικών αποθεματικών) και κατατάσσεται στην 37η θέση διεθνώς όσον αφορά τα αποθέματα χρυσού.
«Οι αγορές από τις κεντρικές τράπεζες αναμένεται να φτάσουν κατά μέσον όρο τους 80 και 70 τόνους τον μήνα το 2025 και το 2026 αντιστοίχως, καθώς οι κεντρικές τράπεζες των αναδυόμενων αγορών είναι πιθανό να συνεχίσουν τη διαρθρωτική διαφοροποίηση των αποθεμάτων τους σε χρυσό», εκτιμούν οι αναλυτές τη Goldman Sachs, προσθέτοντας ότι αυτή η τάση θα συμβάλει στην περαιτέρω σημαντική άνοδο των τιμών του πολύτιμου μετάλλου. Η αμερικανική τράπεζα αύξησε αυτή την εβδομάδα την εκτίμησή της για τις τιμές του χρυσού, «βλέποντας» τις 4.900 δολάρια στο τέλος του 2026, από 4.300 δολ. πριν, επισημαίνοντας ότι το πρόσφατο ράλι οφείλεται στη διαρκή ζήτηση τόσο από τις κεντρικές τράπεζες όσο και από τους Δυτικούς επενδυτές και τα ETFs χρυσού, μία τάση που θα συνεχιστεί.
Τι «βλέπουν» οι αναλυτές
Το ράλι του χρυσού έχει ακόμη δρόμο μπροστά του, σύμφωνα και με τη UBS. Επικαλούμενη ισχυρές επενδυτικές εισροές, ένα ασθενέστερο δολάριο ΗΠΑ και αυξημένο γεωπολιτικό κίνδυνο, η τράπεζα αύξησε την πρόβλεψή της για την τιμή του χρυσού σε 4.200 δολάρια στους επόμενους μήνες, ενώ στο αισιόδοξο (bullish) σενάριό της βλέπει τα 4.700 δολάρια. Οπως τόνισε, ο χρυσός, που παραμένει η κορυφαία της επενδυτική επιλογή, συνεχίζει να επωφελείται από τα χαμηλότερα πραγματικά επιτόκια στις ΗΠΑ και τις προσδοκίες για έναν ανανεωμένο κύκλο μείωσης των επιτοκίων.
Πάντως, η Bank of America προειδοποίησε τους επενδυτές νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, και καθώς ο χρυσός πλησίαζε τις 4.000 δολ., να είναι προσεκτικοί στο εξής. «Ο χρυσός αντιμετωπίζει εξάντληση από την ανοδική τάση και εμφανίζει σημάδια κόπωσης τεχνικά, τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διόρθωση στο τέταρτο τρίμηνο», σημείωσε. Παρ’ όλα αυτά πρόσθεσε ότι η «περαιτέρω ανοδική πορεία τα επόμενα χρόνια είναι σίγουρα πιθανή» και πως έπειτα από τη διόρθωση, το πολύτιμο μέταλλο θα ακολουθήσει τον δρόμο προς τις 5.000 δολάρια ανά ουγγιά.
